Πόσο μπορούν να μας εκπλήξουν αυτές οι εκλογές;

Γράφει ο Ανδρέας Γιουρμετάκης

H ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ομιλία του πρωθυπουργού στη χθεσινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου έδωσε την είδηση που όλοι περιμέναμε εδώ και καιρό: στις 21 Μαΐου, σε 54 ημέρες από τώρα δηλαδή, θα οδηγηθούμε στις κάλπες για να εκλέξουμε την επόμενη κυβέρνηση. Στην ουσία, μπαίνουμε στην τελική ευθεία μιας ιδιαίτερα θερμής και παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου που θα διαρκέσει ένα τρίμηνο, στη διάρκεια του οποίου θα διεξαχθούν σίγουρα δύο εκλογικές αναμετρήσεις, δεδομένου ότι η μία δεν αρκεί για να μας δώσει κυβέρνηση.

Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ σχηματισμού κυβέρνησης από την πρώτη εκλογική αναμέτρηση προκύπτει από τα δημοσκοπικά ευρήματα του τελευταίου κυρίως δεκαημέρου. Τα οποία πιθανότατα δεν θα αλλάξουν δραματικά μέχρι να οδηγηθούμε στην κάλπες. Όπερ σημαίνει, ότι παρά την έφεση που έχουμε ως κοινωνία στη διατύπωση «υποθέσεων εργασίας» και ευφάνταστων σεναρίων, η εκλογική διαδικασία δε φαίνεται να μας επιφυλάσσει εκπλήξεις τόσο εντυπωσιακές που να ανατρέψουν δεδομένα που ήδη είναι γνωστά. Ακόμη κι αν πρόκειται για την ενδυνάμωση της ακροδεξιάς που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ήδη ότι η ανοδική της πορεία θα επιβεβαιωθεί κυρίως στην Βόρεια Ελλάδα. Είτε το κόμμα του Κασιδιάρη λάβει μέρος στις εκλογές, είτε όχι. Σε ποια επίπεδα ωστόσο, θα φτάσει αυτή η ενδυνάμωση είναι κάτι που θα εξαρτηθεί από την ένταση της πόλωσης.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ έκπληξη των εκλογών θα ήταν να μην επιβεβαιωθεί η πρωτιά της Ν.Δ. στις εκλογές, σε πείσμα των δημοσκοπήσεων που επιμένουν να την αναδεικνύουν με κάθε ευκαιρία. Στις σχεδόν πέντε δεκαετίες της μεταπολίτευσης οι δημοσκοπήσεις δεν έχουν πέσει ποτέ έξω σε ότι αφορά την υπόδειξη του πρώτου κόμματος. Θα αλλάξει κάτι αυτή τη φορά; Μια δεύτερη έκπληξη, «χιλίων μεγατόνων» όπως θα λέγαμε στην ποδοσφαιρική διάλεκτο, θα μπορούσε να είναι ο σχηματισμός συμμαχικής κυβέρνησης στην κορυφή της οποίας δεν θα είναι κανένας από τους δύο μονομάχους.

ΕΠΕΙΔΗ ωστόσο, σπαταλήσαμε ήδη μία εβδομάδα συζητώντας για το κατά πόσο θα μπορούσε ο Νίκος Ανδρουλάκης να ναρκοθετήσει περαιτέρω το πολιτικό σκηνικό, αφήνοντας εκτός πρωθυπουργίας είτε τον κ. Μητσοτάκη, είτε τον κ. Τσίπρα, αξίζει τον κόπο να δούμε εν τοις πράγμασι αν πρόκειται για σενάριο που έχει ελπίδες επιβεβαίωσης στις κάλπες ή για μια υπόθεση εργασίας χωρίς καμία αξία.

ΕΧΟΥΜΕ και λέμε λοιπόν: από τις δηλώσεις που έχουν γίνει ως τώρα, οι κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις είναι οι εξής:

• Η πρώτη: ο Νίκος Ανδρουλάκης επιθυμεί συνεργασία με Ν.Δ. ή ΣΥΡΙΖΑ αλλά όχι με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη ή τον Αλέξη Τσίπρα (συνέντευξη στην ΕΡΤ).
• Η δεύτερη: ο Νίκος Ανδρουλάκης αποκλείει από πιθανή συνεργασία με τον Αλέξη Τσίπρα συνεργασία με το Γιάνη Βαρουφάκη (συνέντευξη στην ΕΡΤ).
• Η τρίτη: ο Νίκος Ανδρουλάκης για να έχουν βαρύτητα οι δηλώσεις του περί επιλογής τρίτου προσώπου για την πρωθυπουργία, ζητάει «ισχυρό διψήφιο ποσοστό» στις εκλογές του Μαΐου.
• Η τέταρτη: ο Αλέξης Τσίπρας αποκλείει σχηματισμό «κυβέρνησης ηττημένων». Την προκρίνει μόνον αν ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει πρώτο κόμμα.
• Η πέμπτη: ο Δημήτρης Κουτσούμπας αποκλείει οποιαδήποτε συμμετοχή του ΚΚΕ σε κυβερνητικό σχήμα. Αποκλείει και παροχή «ψήφου ανοχής» σε οποιοδήποτε κυβερνητικό σχήμα (συνέντευξη στην «Καθημερινή» της περασμένης Κυριακής).

ΑΝ στις παραπάνω διαβεβαιώσεις προσθέσει κανείς την «σταθερά» της ακραίας πόλωσης που αποκλείει συνεργασία Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ, μετά από προσεκτική ανάγνωση των δημοσκοπήσεων προκύπτει ότι κάθε συζήτηση για ενεργοποίηση του σεναρίου Ανδρουλάκη, προϋποθέτει ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να συγκεντρώσει ποσοστό τουλάχιστον 15%. Σε αντίθετη περίπτωση, οι συζητήσεις γύρω από το ενδεχόμενο ακυβερνησίας λόγω της άρνησης του να δεχτεί ως πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη ή τον Αλέξη Τσίπρα είναι άνευ σημασίας. Ασκήσεις σε θεωρητικό μόνον επίπεδο, δηλαδή. Και να γιατί:

ΕΑΝ το ΠΑΣΟΚ κινηθεί στα επίπεδα που του δίνουν όλες οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις, σε ένα 10% δηλαδή, με το σύστημα της απλής αναλογικής μπορεί να προσβλέπει σε κοινοβουλευτική παρουσία 33 εδρών. Υπό την προϋπόθεση ότι τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής θα συγκεντρώσουν συνολικά ποσοστό 10%, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.

ΑΥΤΟ σημαίνει ότι αποκλειομένης της συνεργασίας με Βαρουφάκη (όρος Ανδρουλάκη), της συνεργασίας ή ανοχής του ΚΚΕ (κατηγορηματική διαβεβαίωση Κουτσούμπα) και προφανώς, μη αποδοχής οποιουδήποτε σεναρίου συνεργασίας με το κόμμα Βελόπουλου, το ΠΑΣΟΚ για να μπει σε συζητήσεις συνεργασίας με τη Ν.Δ. ή τον ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει με το κάθε ένα από τα δύο κόμματα εξουσίας να σχηματίζει πλειοψηφία 151 εδρών. Τουτέστιν, όποιο από τα δύο κόμματα, η Ν.Δ. ή ο ΣΥΡΙΖΑ τερματίσει πρώτο, θα πρέπει να έχει εξασφαλίσει στις εκλογές του Μαΐου, τουλάχιστον 118 έδρες, ώστε μαζί με τις 33 του ΠΑΣΟΚ να αποκτήσουν πλειοψηφία στην Βουλή. Για να συμβεί αυτό, με τις προϋποθέσεις που αναφέραμε πριν (10% ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων και 10% ποσοστό ΠΑΣΟΚ), το σύστημα της απλής αναλογικής απαιτεί από το πρώτο κόμμα ένα ποσοστό λίγο πάνω από το 38%.

ΕΥΚΟΛΑ αντιλαμβάνεται κανείς λοιπόν,  ότι αν  η Ν.Δ. ή ο ΣΥΡΙΖΑ πάρουν ένα τόσο υψηλό ποσοστό στις εκλογές του Μαΐου, δεν θα έχουν κανένα λόγο να συνεργαστούν με το ΠΑΣΟΚ για το σχηματισμό κυβέρνησης. Θα πάνε σε δεύτερες εκλογές για να διεκδικήσουν αυτοδυναμία. Θα το κάνουν μάλιστα και στην περίπτωση που το ποσοστό τους είναι μικρότερο (π.χ 34% ή 35%), αφού ο δρόμος της αυτοδυναμίας ακόμη κι αν δεν είναι «λεωφόρος» πια, θα παρέχει όλα τα εχέγγυα για έναν ευχάριστο περίπατο. Βοηθούσης βεβαίως και της αύξησης της πόλωσης στις δεύτερες εκλογές.

ΤΟΥΤΩΝ δοθέντων, νομίζω ότι με βάση τα έως τώρα δημοσκοπικά ευρήματα χάνουμε τον καιρό μας συζητώντας για το αν ο κ. Ανδρουλάκης θα οδηγήσει τη χώρα σε ακυβερνησία σε περίπτωση που επιμείνει στην υπόδειξη τρίτου προσώπου για την πρωθυπουργία. Απλώς, επειδή η εκλογική διαδικασία είναι συνήθως και «παιχνίδι εντυπώσεων» (μπορεί και μόνο «παιχνίδι εντυπώσεων») ξοδεύονται άσκοπα «άπειρες τηλεοπτικές ώρες» και εκφωνούνται απίστευτοι «δεκάρικοι», κυριολεκτικά για το τίποτα. Εκτός κι αν οι δημοσκοπήσεις πέφτουν τόσο έξω που βλέπουν το ΠΑΣΟΚ στο μισό σχεδόν της δύναμης που πρόκειται να πάρει στις εκλογές.  Ή εάν ενστερνιστεί η κοινή γνώμη το μήνυμα του κ. Ανδρουλάκη και διπλασιάσει το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ ώστε να «τιμωρήσει» με έναν σμπάρο τους κυρίους Μητσοτάκη και Τσίπρα. Αλλά ως προς αυτό «Κυριακή, κοντή γιορτή»…