Η γυναίκα σήμερα

Της Καλλιόπη Τζήκα

Στην Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών, γιορτάζουμε τα επιτεύγματα των γυναικών και των κοριτσιών σε όλους τους τομείς της ζωής, σε όλες τις γωνιές του κόσμου.

Ωστόσο, αναγνωρίζουμε και τα τεράστια εμπόδια που αντιμετωπίζουν – από τις δομικές αδικίες, την περιθωριοποίηση και τη βία, έως τις διαδοχικές κρίσεις που πλήττουν πρώτα και χειρότερα τις γυναίκες, έως τη στέρηση της προσωπικής τους αυτονομίας και των δικαιωμάτων τους πάνω στο σώμα και τη ζωή τους, όπως επισημαίνει σε μήνυμά του ο Γ.Γ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Για άλλη μία χρονιά λοιπόν, η ημέρα της γυναίκας γιορτάζεται με όχι και τόσο ενθαρρυντικούς δείκτες. Η δημογραφική κρίση μοιραία βρίσκεται σε αμφίδρομη και δυναμική σχέση με την αγορά εργασίας. Από την έκθεση του 2023 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναδείχθηκε ότι οι συνθήκες εργασίας, ιδίως των γυναικών τροφοδοτούν την δραματική εξέλιξη της δημογραφικής κρίσης, αφού αποτελούν ανάχωμα  στη δημιουργία οικογένειας και τις αποθαρρύνουν από την επαύξηση τους.

Οι γυναίκες βρίσκονται πρώτες στους δείκτες ανεργίας, μερικής απασχόλησης και χαμηλόμισθης αμοιβής σε σχέση με τους άνδρες ίδιας ηλικίας και τα ποσοστά βάσει ερευνών, είναι συγκλονιστικά.

Έτσι, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ του Νοεμβρίου 2023, η ανεργία των γυναικών ανέρχεται σε ποσοστό 11,7% ενώ στους άνδρες σε ποσοστό 7,5%. Δηλαδή, σχεδόν 1 στις 3 νέες γυναίκες κάτω των 25 ετών είναι άνεργη. Σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΑΣΑ τον Μάιο του 2023 το ποσοστό μερικής απασχόλησης για τις γυναίκες εργαζόμενες ανέρχεται στο 13,8% ενώ στους άνδρες μόλις 5,1 %. Δηλαδή 1 στις 7 γυναίκες στην Ελλάδα, εργάζεται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, και άρα αμείβεται με χαμηλό μισθό. Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΒ οι γυναίκες έχουν μέσο μικτό μισθό κατά 13% χαμηλότερο από τον αντίστοιχο μισθό των ανδρών. (1.115 ευρώ για τις γυναίκες και 1.284 ευρώ για τους άνδρες).

Το 53% των επιχειρήσεων έχουν μηδενική ή πολύ περιορισμένη συμμετοχή γυναικών στο Διοικητικό τους Συμβούλιο, με το ποσοστό να φθάνει οριακά έως το 15%. Ενώ 1 στις 10 επιχειρήσεις δεν εμπιστεύεται τη γυναίκα επικεφαλής σε καμία διεύθυνση ή τμήμα της.

Όχι μόνο καμία χώρα στον κόσμο δεν παρέχει τις ίδιες ευκαιρίες στους άνδρες και στις γυναίκες, αλλά το παγκόσμιο έμφυλο χάσμα φαίνεται πως είναι πολύ μεγαλύτερο από όσο νομίζαμε μέχρι σήμερα. Χαρακτηριστικό είναι το εύρημα πως για κάθε δολάριο που κερδίζει ένας άνδρας στον πλανήτη, μία γυναίκα κερδίζει 77 σεντς, βάση έρευνας της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Στη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε 190 χώρες, η Τράπεζα εστίασε επιπλέον για πρώτη φορά στο ζήτημα της επιρροής που έχει η μητρότητααλλά και η νομοθεσία σχετικά με την ασφάλεια στη συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγική διαδικασία. Εκτός από μια κατάφωρη αδικία, τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν και μια αυτοκτονική οικονομική πολιτική. Η έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας υπολογίζει πως το «κλείσιμο» του χάσματος μεταξύ των φύλων θα μπορούσε να αυξήσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 20%, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε άρθρο της η «Καθημερινή»

Παρά το γεγονός ότι 95 χώρες έχουν νόμους για την ισότητα των εργασιακών αμοιβών, μόνο 35 εξ αυτών έχουν λάβει στην πράξη μέτρα για να διασφαλίσουν την αντιμετώπιση του μισθολογικού χάσματος.

ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ 2022/2381 ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΠΟΣΟΣΤΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΩΝ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ. ΔΥΟ ΔΙΑΖΕΥΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ 40% ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ Ή ΣΤΟ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 33% ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ. Η ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΔΕΝ ΤΗΝ ΕΧΕΙ ΚΥΡΩΣΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΘΕΙ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΩΣ 28-12-2024).

Η Χώρα μας από εργατολογικής άποψης έχει υιοθετήσει ένα μοντέλο συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής με μία συστάδα προστατευτικών αδειών για τους γονείς εργαζομένους, με δικαίωμα στις ευέλικτες μορφές εργασίας (τηλεργασία, διευθέτηση, μερική απασχόληση) για τέκνα έως 12 ετών.

Ωστόσο, τα μέτρα αυτά κατά την πρακτική τους εφαρμογή δεν έχουν αποδώσει όσο θα περιμέναμε και τα επικαιροποιημένα δεδομένα από την Ελληνική Στατιστική Αρχή του Νοεμβρίου 2019, επιβεβαιώνουν ότι οι νέοι γονείς αποθαρρύνονται ακόμα από την επαύξηση της οικογένειας.

Όσον αφορά τις γυναίκες επιχειρηματίες και κυρίως τις αυτοαπασχολούμενες, η πολιτεία δεν έχει δώσει ακόμη την γενναία στήριξή που χρειάζονται κατά το διάστημα κύησης, λοχείας και ανατροφής τέκνων, ένα πάγιο αίτημα ετών, του Επιμελητηρίου Λάρισας, ευαισθητοποιημένο σε θέματα γυναικείας επιχειρηματικότητας, με αποτέλεσμα:

• Η διακοπή της καριέρας για τη φροντίδα των παιδιών να αφορά κυρίως στις γυναίκες με ποσοστό 49,7 % έναντι των ανδρών με ποσοστό μόλις 4,0%.
• Το ποσοστό γονέων που διέκοψε τη σταδιοδρομία του για τη φροντίδα των παιδιών για διάστημα έως έξι μήνες  να ανέρχεται στο 29,7%.
• Εκείνοι που διέκοψαν την καριέρα τους έως 1 έτος να ανέρχονται σε ποσοστό  60,0%.
• Το 21,2%  δε των γονέων ανέφερε ότι σταμάτησε να εργάζεται για περισσότερο από 2 έτη.

Η αντιμετώπιση του χάσματος στη φροντίδα των παιδιών θα οδηγούσε άμεσα σε αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην οικονομία κατά 1%.

Η πρόοδος πρέπει να είναι γραμμική, σε όλα τα επίπεδα αλλά πολύ συχνά συνοδεύεται από ένα βήμα πίσω. Μερικές φορές, ακόμη και όταν θεσπιστούν νόμοι και δικαιώματα, αγνοούνται ούτως ή άλλως. Για παράδειγμα: Παρά τους νόμους για την ενδοοικογενειακή βία, την ευαισθητοποίηση του κοινού και την πρόσβαση σε νομική προστασία, η βία κατά των γυναικών βρίσκεται σε έξαρση.

Αυτά τα δεδομένα καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την ισότητα των γυναικών , με σοβαρό αντίκτυπο σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής της.

Η επένδυση στις γυναίκες ανυψώνει όλους τους ανθρώπους, τις κοινότητες και τις χώρες, λέει ο Αντόνιο Γκουτέρες.

Ας ευχηθούμε και ας προσπαθήσουμε για ένα καλύτερο αύριο , της τεράστιας δύναμης που λέγεται γυναίκα, προς όφελος των ιδίων, της κοινωνίας, της χώρας μας και του παγκόσμιου οικονομικού γίγνεσθαι.

Χρόνια πολλά σε όλες τις γυναίκες.

• Η Καλλιόπη Τζήκα είναι Γενική Γραμματέας Επιμελητηρίου Λάρισας και Πρόεδρος Επιτροπής Γυναικείας Επιχειρηματικότητας