Τι ζητάμε τελικά από την επιστήμη ως ανθρωπότητα;

Γράφει ο Απόστολος Ράιδος

Η πανδημία ανέδειξε σε όλο της το μεγαλείο την αδυναμία της ανθρωπότητας στοιχειωδώς να αντιληφθεί έναν μεγάλο κίνδυνο και να τον αντιμετωπίσει με το μίνιμουμ της συναίνεσης που επιτάσσει η κρισιμότητα των περιστάσεων.

Τα social media ευρισκόμενα στο ζενίθ της ευημερίας τους, καθώς πλέον έχουν παρεισφρήσει στις ζωές και των πλέων αδαών με την τεχνολογική εξέλιξη, γιγάντωσαν το  δημόσιο βήμα σ’ αυτή την ελαττωματικότητα της ανθρώπινης φύσης και τροφοδοτούν διαρκώς με νερό το μύλο μίας ιδιότυπης αμφισβήτησης, στο όνομα της «διαφορετικότητας» της «δημοκρατίας», της «αυτοδιάθεσης του σώματος» και προπαντός της «ελεύθερης έκφρασης».

Όλα όμως περιστρέφονται γύρω από έναν και μόνο αντικείμενο επί της ουσίας: Την επιστήμη και τον τρόπο με τον οποίο επιχειρεί να συνδράμει στην καταπολέμηση της covid19. Τα πρωτόκολλα διαχείρισης, τα φάρμακα, τα εμβόλια με την αποτελεσματικότητα και τις παρενέργειες… Όλα είναι επιστήμη λοιπόν. Αλλά για σταθείτε… Τι ορίζουμε ως επιστήμη;

«Ο όρος επιστήμη με την ευρεία έννοια αρχικά δήλωνε το οργανωμένο σώμα της εξακριβωμένης και τεκμηριωμένης γνώσης. Ο πρώτος αυτός ορισμός διατυπώνεται στο έργο Θεαίτητος του Πλάτωνα όπου ένας από τους συνομιλητές αναφέρει ότι «έστιν ουν επιστήμη δόξα αληθής μετά λόγου», δηλαδή η επιστήμη αποτελεί βεβαιωμένη με λογικά επιχειρήματα γνώση» διαβάζω στη «Βικιπαίδεια».

Αν δούμε τα πράγματα περισσότερο απλοποιημένα, επιστήμη, είναι η συσσωρευμένη εμπειρία του ανθρώπου από τις αποτυχημένες προσπάθειες του να βελτιώσει τη ζωή του σε όλα τα επίπεδα. Τα λάθη δηλαδή που καταγράφηκαν και δημιούργησαν τις καλές πρακτικές, μαζί με τις επιτυχίες που ήρθαν και έφεραν επανάσταση και την πρόοδο στο ανθρώπινο γένος.

Επιστήμη λοιπόν με απλά λόγια, είναι η ανακάλυψη της φωτιάς, η πρώτη εκμετάλλευση μετάλλων όπως του χαλκού, ο ηλεκτρισμός, η ατομική βόμβα, η πενικιλίνη… Όλα ξεκινούν και τελειώνουν στην ανθρώπινη προσπάθεια και στο χρόνο… Γιατί την επιστήμη τη βλέπουμε ως συνέχεια στο διάβα χιλιάδων ετών του ανθρώπινου αποτυπώματος στη γη. Μία διαρκής προσπάθεια να βάλουμε ψηλότερα τον πήχη. Μία προσπάθεια που μπορεί να ευοδωθεί σε ώρες, μέρες, χρόνια, αιώνες, χιλιετίες, ίσως όμως και ποτέ!

Εύλογα λοιπόν κατανοεί κανείς ότι η επιστήμη δεν συναρτάται αποκλειστικά με την ανθρώπινη ευφυΐα και ικανότητα, αλλά και με το χρόνο. Το διάστημα δηλαδή που θα χρειαστεί ο άνθρωπος για να πετύχει ένα στόχο μετά από αλλεπάλληλες αποτυχίες.

Με την παραπάνω σκέψη θεωρητικά συντάσσονται όλοι εκείνοι που κατανοούν ότι η επιστήμη σήμερα, εν έτει 2021, βρίσκεται μπροστά σε πρωτόγνωρες καταστάσεις  και προκλήσεις που την καλούν να δράσει σε αχαρτογράφητα νερά, για να αντιμετωπίσει μία εν δυνάμει βιβλική καταστροφή.

Κάπου εδώ αρχίζουμε να χανόμαστε στη μετάφραση. Ακριβώς στο σημείο που αρνούμαστε πεισματικά να κατανοήσουμε την ανθρώπινη φύση της επιστήμης, η οποία ουδεμία σχέση έχει με το τέλειο. Ο επιστήμονας δεν είναι θεός, είναι άνθρωπος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η απαίτηση μίας μερίδας της κοινωνίας από τους επιστήμονες να τους δώσουν «στο πιάτο» μία λύση για την πανδημία, εν μία νυκτί, υπερβαίνει λοιπόν τα όρια κάθε λογικής. Είναι οι ίδιοι που αγνοώντας τα στοιχειώδη μίας επιστήμης, εκφέρουν γεμάτοι αυτοπεποίθηση άποψη γι’ αυτή. Ίσως σημείο των καιρών περισσότερο επικίνδυνο κι από την ανακάλυψη της ατομικής βόμβας…

«Το πιο ακατανόητο πράγμα είναι το ότι ο κόσμος είναι κατανοητός», είχε πει ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, προβλέποντας πολύ πριν από το σήμερα, μία εποχή όπου η τεχνολογική πρόοδος παραδόξως θα συνυπήρχε με ένα «νέο μεσαίωνα» γεμάτο δεισιδαιμονίες, θεωρίες συνωμοσίας και ρηχή αμφισβήτηση των οφθαλμοφανών.