Γιάννης Ζαραμπούκας: “Δεν αντέχω την οπισθοδρομικότητα στις αντιλήψεις των Ελλήνων”

Συνέντευξη στον Λευτέρη Παπαστεργίου

Η ποιητική του συλλογή «Το αναπόφευκτο της Μοναξιάς» είναι η πρώτη του κατάθεση στον χώρο των γραμμάτων, σε ηλικία 22 χρονών. Οι στίχοι του ξεφεύγουν από το πλαίσιο της ηλικίας του, κουβαλώντας μια ωριμότητα, που σε πρώτη ανάγνωση εντυπωσιάζει. Ο Γιάννης Ζαραμπούκας, χωρίς ακόμα καλά-καλά να έχει πάρει το πτυχίο του, ζει και αναπνέει μέσα στον χώρο του βιβλίου. Πρόσφατα  έχει αναλάβει την Λέσχη Ανάγνωσης Ενηλίκων, στο πατάρι του βιβλιοπωλείου «Άνεμος», εκεί όπου μια παρέα αναγνωστών, βρίσκεται και συζητά για το βιβλίο που έχουν επιλέξει να διαβάσουν και να συζητήσουν από πριν. Τι είναι αυτό όμως που κάνει ένα νέο παιδί να αναμετριέται με τις λέξεις πάνω στο άσπρο χαρτί;

Γιατί γράφεις ποίηση; Τι σε έσπρωξε στην ανάγκη αυτή;

Η ενασχόληση μου με την ποίηση προέκυψε εντελώς αυθόρμητα. Παρότι διάβαζα περιστασιακά, ωστόσο ποτέ δεν είχα επιχειρήσει να εκφραστώ μέσω ενός ποιητικού κειμένου. Το πρώτο μου ποίημα το έγραψα το 2014. Προέκυψε ως μία εσωτερική ανάγκη έκφρασης συναισθημάτων που συσσωρεύονταν μέσα μου καιρό και έπρεπε να βρω έναν τρόπο να τα εξωτερικεύσω! Αυτός είναι ο λόγος λοιπόν που ξεκίνησα να γράφω ποίηση.

Είναι ανάγκη το γράψιμο ή επιβεβαίωση;

Θέλω να πιστεύω και να ελπίζω πως για τους περισσότερους δημιουργούς και ειδικά για αυτούς που στο πέρασμα των χρόνων μας έχουν χαρίσει μία πληθώρα λογοτεχνικών έργων, πως το γράψιμο αποτελεί μία εσωτερική ανάγκη. Για μένα, σίγουρα το γράψιμο αποτελεί ανάγκη, γι’ αυτό άλλωστε δεν γράφω και κάθε μέρα. Δεν γράφω για να αρέσω ή για να μην αρέσω, δεν γράφω για να πάρω κάποια προβολή ή να λάβω έναν τίτλο. Γράφω για μένα. Γράφω για να ισορροπώ. Γράφω τότε που μία δύναμη εκ των έσω μου το επιβάλει!

Τι ξεχωρίζει τους ποιητές από τους «ποιητές»;

Η διάρκεια στο πέρασμα των χρόνων. Η διαχρονικότητα αν θέλεις που εντοπίζεις μέσα σε ένα ποίημα που το καθιστά πάντα επίκαιρο!

Ποιον στίχο θα ήθελες να έχεις γράψει εσύ;

Όσο θρασύ και αν ακουστεί η αλήθεια είναι πως λατρεύω το Μονόγραμμα του Ελύτη και ειλικρινά κάθε φορά που το διαβάζω όχι μόνο δακρύζω, αλλά σκέφτομαι πόσο θα ήθελα αυτή η κατάθεση ψυχής να είχε τη δική μου υπογραφή! Δεν μπορώ να απομονώσω κάποιους στίχους από το ποίημα!

Είναι αναπόφευκτη η μοναξιά;

Πιστεύω πως ναι. Οι άνθρωποι γεννιόμαστε και πεθαίνουμε μόνοι μας. Δυστυχώς, είναι δύσκολο και σχεδόν ακατόρθωτο να βρούμε στη ζωή μας ανθρώπους, οι οποίοι να μας συναισθάνονται απόλυτα. Κι αν βρεθούν θα είναι ελάχιστοι, μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού. Έτσι, λοιπόν, τουλάχιστον στα δικά μου μάτια, η μοναξιά φαντάζει αναπόφευκτη.

Προσγείωση ή απογείωση;

Επιλέγω την απογείωση γιατί είναι συνυφασμένη ως έννοια μέσα στο μυαλό μου με το όνειρο και την ελπίδα. Επιλέγω πάντα την απογείωση γιατί δηλώνει ουσιαστικά μία αύξηση, μία πρόοδο, μία ανοδική πορεία. Επιλέγω την απογείωση κι ας είναι μετά σκληρή η πτώση!

Κόκκινο τριαντάφυλλο ή λευκός κρίνος;

Επιλέγω τον λευκό κρίνο, γιατί το λευκό αντανακλά το φως και επιλέγω ως άνθρωπος να ζω στο φως, καταπολεμώντας τα προσωπικά μου σκοτάδια, φυσικά μέσω της ποίησης!

Δουλειά ή τύχη;

Δουλειά. Σκληρή και διαρκή δουλειά. Μόνο έτσι προοδεύει ο άνθρωπος σε όλους τους τομείς της ζωής του. Σαφώς και η τύχη είναι ένας σημαντικός παράγοντας, που αν είναι συνοδοιπόρος σου, σίγουρα θα λειτουργήσει επικουρικά στην ανάδειξη και την αποδοχή της δουλειάς σου.

Ταξίδι ή προορισμός;

Το ταξίδι, γιατί χωρίς αυτό ο προορισμός δεν θα είχε καμία απολύτως αξία.

Ποιος ο αγαπημένος σου συγγραφέας και ποιος ο αγαπημένος σου ποιητής;

Δύσκολη ερώτηση. Δύσκολη και η απάντηση, γιατί γενικά δεν δένομαι τόσο με δημιουργούς, όσο με τα έργα τους, μεμονωμένα. Μερικοί πάντως από τους συγγραφείς που θαυμάζω είναι η Μάργκαρετ Άτγουντ, η Τζόυς Κάρολ Όουτς, ο Αλεσάντρο Μπαρίκο, η Χάννα Κεντ, ο Ρίτσαρτ Φορντ και η λίστα δεν έχει τελειωμό! Από ποιητές αγαπώ ιδιαίτερα τον Ρίτσο, την Πολυδούρη, τον Καββαδία, τον Καρυωτάκη και φυσικά τον Ελύτη, τον καθένα για πολύ διαφορετικούς λόγους!

Πες μου δυο λόγια για τη λέσχη Ανάγνωσης στο πατάρι του Άνεμου

Η Λέσχη Ανάγνωσης Ενηλίκων ξεκίνησε δειλά ως ιδέα, από τη στιγμή που επέστρεψα απ’ την Αθήνα, όπου είχα την τύχη να συμμετέχω σε αρκετές Λέσχες Ανάγνωσης. Η εμπειρία μου αυτή μου γέννησε την ανάγκη να δημιουργήσω κάτι παρόμοιο και στη δική μου πόλη, μιας και τα προηγούμενα χρόνια δεν είχε πέσει στην αντίληψη μου κάποια παρόμοια ενέργεια, που να είναι τουλάχιστον ανοιχτή στον κάθε είδους αναγνώστη.

Έτσι, λοιπόν, σε συνεργασία με τον κ. Παναγιώτη Ιωαννίδη, τον ιδιοκτήτη του Βιβλιοχαρτοπωλείου Άνεμος, όπου και εργάζομαι τους τελευταίους μήνες, δημιουργήσαμε μία Λέσχη για ενήλικες αναγνώστες, έχοντας ως σκοπό μέσα απ’ την συνύπαρξη μας, να γνωρίσουμε συγγραφείς από όλο τον κόσμο και κατ’ επέκταση την ιστορία και γενικότερα τον πολιτισμό της κάθε χώρας, που θα επισκεπτόμαστε αναγνωστικά! Από εκεί άλλωστε βγήκε και ο υπότιτλος της Λέσχης μας «Ψηλαφώντας τον κόσμο μέσα απ’ τους συγγραφείς του».

Είναι πραγματικά μία πολύ πολύ όμορφη εμπειρία, γιατί έχουμε δημιουργήσει μία θερμή συντροφιά, και κάθε φορά οι συζητήσεις μας γίνονται όλο και ωριμότερες, ενώ οι σχέσεις μας μεστώνουν! Χαίρομαι ιδιαίτερα όταν προστίθενται νέα μέλη στην παρέα μας. Είναι μία μικρή δικαίωση για όλη αυτή την ενέργεια, που εκτελώ με πολλή αγάπη για το βιβλίο!

Σε προσκαλώ ανοιχτά όταν θα σου το επιτρέψει ο χρόνος σου, να μας τιμήσεις κι εσύ με την παρουσία σου!

Τι σε πληγώνει σήμερα στην Ελλάδα;

Μεγάλη κουβέντα ανοίγεις με αυτή την ερώτηση, ωστόσο θα προσπαθήσω να χαλιναγωγήσω τον θυμό μου και να σου απαντήσω περιεκτικά. Πολλά με πληγώνουν, πολλά με ενοχλούν και μου δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα. Κυρίως όμως δεν αντέχω την οπισθοδρομικότητα στις αντιλήψεις των Ελλήνων, παρά την επιφανειακή αν θέλεις προοδευτικότητα τους, καθώς και την υποτιθέμενη ανοχή τους στην διαφορετικότητα. Σε αυτή τη χώρα είσαι ακόμα δακτυλοδεικτούμενος αν είσαι ψυχιατρικά ασθενής, αν είσαι ΑΜΕΑ ή έχεις στο οικογενειακό σου περιβάλλον κάποιο άτομο που αντιμετωπίζει κάποια αναπηρία. Αν είσαι ο ομοφυλόφιλος, αλλόθρησκος, μετανάστης, πρόσφυγας, Αλβανός κλπ, κλπ, για τους περισσότερους Έλληνες είσαι κάτι σαν εξωγήινος. Κι αυτό δυστυχώς συμβαίνει γιατί δεν μας καλλιεργούν την ενσυναίσθηση μας, ώστε να μπορούμε να φορέσουμε τα παπούτσια του άλλου, να μπούμε στη θέση του και να τον καταλάβουμε. Με πληγώνει επίσης η προοδευτική εξαφάνιση της ανθρωπιάς μας. Ντρέπομαι που το λέω, αλλά ως άνθρωποι έχουμε κάπως αδρανοποιηθεί. Κλεισμένος ο καθένας στο δικό του καβούκι, στα δικά του προβλήματα, δεν απλώνει τόσο εύκολα πια το χέρι του για να βοηθήσει όχι απαραίτητα υλικά, αλλά κυρίως ψυχικά τον συνάνθρωπο του. Πέφτεις ένας άνθρωπος λιπόθυμος στο πεζοδρόμιο κι οι περισσότεροι περαστικοί συνεχίζουν ακάθεκτοι, σαν να μη συνέβη τίποτα απολύτως, τον δρόμο τους. Ντρέπομαι και θλίβομαι συνάμα για τέτοιου είδους συμπεριφορές. Κάπου εδώ σταματάω, γιατί νομίζω πως στο τέλος θα σου γράψω ολόκληρη έκθεση.

Ποιο είναι το όνειρο σου;

Ένα απ’ τα πολλά μου όνειρα, ίσως αυτό που θα ήθελα να υλοποιήσω πιο άμεσα είναι η έναρξη συγγραφής της δεύτερης ποιητικής μου συλλογής, η οποία βρίσκεται υπό επεξεργασία τόσο στο μυαλό μου, όσο και στο χαρτί αν και σε πολύ πρόωρο στάδιο ακόμη. Δυστυχώς δεν έχω πολύ ελεύθερο χρόνο, ίσως βέβαια να μην έχω τα κατάλληλα ερεθίσματα και την έμπνευση που χρειάζομαι για να δημιουργήσω. Ποιος ξέρει; Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν βιάζομαι. Εξάλλου, το Αναπόφευκτο της μοναξιάς ξεκίνησα να το γράφω το 2014, ενώ το τελευταίο ποίημα γράφτηκε λίγο πριν η συλλογή περάσει στο τυπογραφείο!