Αδήριτη η ανάγκη ολοκλήρωσης των έργων στη Μεσοχώρα

Η ανάγκη ολοκλήρωσης του έργου στη Μεσοχώρα και η λειτουργία του φράγματος και του υδροηλεκτρικού σταθμού που θα αποδώσουν ενέργεια αξίας 28 εκατ. ευρώ ετησίως, αναδείχθηκε στην Ημερίδα που οργάνωσε το ΤΕΕ στη Λάρισα υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Επισημάνθηκε ότι το έργο της Μεσοχώρας μπορεί να εμπλέκεται σε εκείνα του Αχελώου, είναι ωστόσο αυτόνομο και μπορεί να λειτουργήσει άσχετα από την εκτροπή.

«Επιτέλους πρέπει να σταματήσει η παραφιλολογία και ο λαϊκισμός, να πάψουν να λέγονται εύκολα λόγια που όμως δεν τεκμηριώνονται», τόνισε ο Ντ. Διαμάντος στην εναρκτήρια ομιλία του. «Οφείλουμε να αποδίδουμε στο λαό την αλήθεια, με επιστημονική τεκμηρίωση. Δεν μπορεί να μένει ανενεργό ένα έργο, που μπορεί να αποδώσει σημαντικά στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας αλλά και γενικότερα στον πολίτη και να φαίνεται ως σπατάλη χρημάτων», σημείωσε ο πρόεδρος του ΤΕΕ, ο οποίος ανέφερε επίσης ότι η γ. γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης κ. Π. Γερακούδη επιβεβαίωσε προσφάτως την πλήρη υποστήριξη στο έργο της Μεσοχώρας και κάλεσε την κεντρική εξουσία να αναλάβει τις ευθύνες της. Ο κ. Διαμάντος δεν παρέλειψε- καθώς ο κλάδος των μηχανικών βρίσκεται σε φάση κινητοποιήσεων- να υπογραμμίσει ότι «όσο και αν η Πολιτεία θέλει να απονευρώσει το ΤΕΕ και να το καταστήσει εξωραϊστικό σύλλογο, εμείς θα συνεχίσουμε να παρεμβαίνουμε δυναμικά σε συνεργασία με τους φορείς, ως επιστημονικός σύμβουλος της Πολιτείας και της κοινωνίας».

Στην Ημερίδα συμμετείχαν επίσης ο πρόεδρος της ΠΕΔ Θεσσαλίας Ρίζος Κομήτσας, ο εκπρόσωπος της γ. γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αθ. Οικονόμου, ο πρώην δήμαρχος Τρικάλων Κ. Παπαστεργίου, οι πρόεδροι του ΤΕΕ Μαγνησίας Σωκράτης Αναγνώστου, της Ομοσπονδίας αγροτικών συλλόγων Ρίζος Μαρούδας, του ΤΟΕΒ Πηνειού Γ. Λαδόπουλος, από την πλευρά της ΔΕΗ οι κ. Αργυράκης και Μαύρος, υπεύθυνοι των υδροηλεκτρικών έργων και ο Θεοδόσης Στάλιας διευθυντής των ΥΗΣ Πλαστήρα-Μεσοχώρας και πολλοί μηχανικοί.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ

Η θέση μας ως αιρετή Περιφερειακή Αρχή για τη μεταφορά νερού από την άνω ρου του Αχελώου είναι γνωστή και έχει εκφραστεί πολλές φορές και προς όλες τις κατευθύνσεις. Είναι ένα έργο πολλαπλού σκοπού που ωφελεί και δεν βλάπτει κανένα. Ένα έργο περιβαλλοντικό, ενεργειακό, υδρευτικό, αρδευτικό, αντιπλημμυρικό έργο το οποίο είναι έτοιμο σε ποσοστό 80% και για το οποίο έχουν δαπανηθεί χρήματα από το υστέρημα του ελληνικού λαού, ο οποίος επιθυμεί να δει τους κόπους του να πιάνουν τόπο. Το έργο αυτό όχι μόνον δεν πλήττει το περιβάλλον αλλά αντίθετα είναι αυτό καθεαυτό οικολογικού χαρακτήρα αφού λαμβάνει υπ΄όψιν του αφενός την προστασία του ποταμού Αχελώου – με τη μεταφορά πολύ μικρού ποσοστού όγκου υδάτων του άνω ρου του Αχελώου προς τη Θεσσαλία – και αφετέρου προστατεύει τη Θεσσαλία από την ερημοποίηση – υφαλμύρωση των εδαφών της καθώς και το ολόκληρο το οικοσύστημά της που πλήττεται από την έλλειψη βροχοπτώσεων. Πρόκειται δε να ταμιεύονται εκεί ποσότητες νερού που μπορούν να αποδεσμεύονται κατά τη θερινή περίοδο εμπλουτίζοντας το Δέλτα του Αχελώου και οι οποίες αυτή τη στιγμή χάνονται στο Ιόνιο

Στη σύντομη αυτή παρέμβαση θα ήθελα να κάνω μια μικρή αναφορά στην πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα 14 προδικαστικά ερωτήματα του ΣΤΕ για τα έργα μεταφοράς νερού από την άνω ρου του Αχελώου γιατί πολλά γράφτηκαν και ακούστηκαν που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Το ίδιο το Δικαστήριο στο δελτίο τύπου που συνέταξε δίνει τον τίτλο «Η ύδρευση και η άρδευση συνιστούν λόγους σημαντικού δημόσιου συμφέροντος οι οποίοι μπορούν, να δικαιολογήσουν την μεταφορά νερού» και αυτό δεν γίνεται τυχαία. Μάλιστα προχωρά και ένα βήμα παραπέρα τονίζοντας ότι η οδηγία για τους οικοτόπους, επιτρέπει, εντός του δικτύου Natura 2000, τη μετατροπή φυσικού ποτάμιου οικοσυστήματος σε ανθρωπογενές ποτάμιο και λιμναίο οικοσύστημα υπό τον όρο, ότι το κράτος μέλος λαμβάνει κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο ώστε να εξασφαλισθεί η προστασία της συνολικής συνοχής του Natura 2000». Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι το μεγαλύτερο μέρος των νομικών εμποδίων έχει πλέον αρθεί. Η απόφαση αυτή είναι δεσμευτική προς τον εθνικό Δικαστή καθώς ως γνωστόν το κοινοτικό δίκαιο υπερισχύει του εθνικού.

Σε ότι αφορά τον Υδροηλεκτρικό σταθμό της Μεσοχώρας που αποτελεί και το θέμα της σημερινής ημερίδας θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής τα οποία έχει ήδη θέσει και η Επιτροπή Μεγάλων Φραγμάτων:

– Πρόκειται για αυτοτελές έργο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ ΠΗΓΗ, το νερό.

– Το έργο αυτό είναι Αυτόνομο. Μπορεί δηλαδή να λειτουργήσει είτε έρθει νερό απ’ τον Αχελώο είτε όχι

-Το Φράγμα Μεσοχώρας αποτελεί αποκλειστικά Υδροηλεκτρικό Έργο, ελευθερώνοντας το νερό ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΤΗΣ ΤΟΥ ΑΧΕΛΩΟΥ μερικά χιλιόμετρα κατάντη του φράγματος

– Το Φράγμα της Μεσοχώρας είναι το τέταρτο φράγμα στον ποταμό Αχελώο μετά το Στράτο, το Καστράκι και τα Κρεμαστά. Η λειτουργία του Φράγματος δεν έχει επιπτώσεις στις εκβολές ή τις στερεοπαροχές του ποταμού (όπως υποστηρίζεται) αλλά η μόνη επίδραση του στο περιβάλλον θα είναι η μετατροπή τμήματος του ποταμού σε λίμνη. Αν λάβουμε υπόψη την ομορφιά και τη βιοποικιλότητα που έχουν δημιουργήσει οι τεχνητές λίμνες (π.χ. Πλαστήρας, Κερκίνη, Μαραθώνας) που έχουν δημιουργηθεί από αντίστοιχα φράγματα, πρόκειται για μια θετική περιβαλλοντική εξέλιξη.

– Ο νόμος 3734/2009 που έχει ψηφιστεί από την Ελληνική Βουλή, προβλέπει την ιδιαίτερα γενναιόδωρη αποζημίωση των κατοίκων της Μεσοχώρας για τις ιδιοκτησίες τους που θα επηρεαστούν από την κατασκευή του Φράγματος, και επίσης φροντίζει για θέματα μετεγκατάστασης, περιβαλλοντικής ανάπλασης κλπ .

– Το Φράγμα είναι ολοκληρωμένο σε ποσοστό 90% εδώ και 11 χρόνια περίπου. Έχουν επενδυθεί σε σημερινές τιμές περί τα 500 εκατ. €. Για την έναρξη παραγωγής ενέργειας απαιτείται ελάχιστο κόστος. Αντίθετα, για κάθε χρόνο μη λειτουργίας του υπόψη έργου, χάνονται περί τα 385 εκατ. Κιλοβατώρες (ΚWh) καθαρής και ανανεώσιμης υδροηλεκτρικής ενέργειας, αξίας 28 εκατ. €, η οποία αντιστοιχεί με καύση 850.000 τόνων λιγνίτη, που έχει σαν συνέπεια την εκπομπή 500.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα (CO₂). Το κόστος αυτό είναι θηριώδες για την τσέπη όλων μας και το περιβάλλον. Παράλληλα το κόστος εξυπηρέτησης των κεφαλαίων που ήδη έχουν επενδυθεί στο υπόψη έργο, και είναι ανενεργά, ξεπερνά τα 22 εκατ. € το χρόνο.

Την σκόπιμη συσχέτιση του έργου της Μεσοχώρας και μεταφοράς νερού συνεχίζουν όμως και τώρα οι πολέμιοι του έργου αυτού και των φραγμάτων γενικότερα, καθώς και λίγοι από τους θιγομένους κατοίκους.

Η βασική επιλογή λοιπόν είναι: Θέλουμε να λειτουργήσει ένα έτοιμο έργο ανανεώσιμης πράσινης ενέργειας ή αντί αυτού να συνεχίσουμε να καίμε το λιγνίτη (την πλέον ρυπογόνο μορφή ενέργειας), το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο (που μολύνουν βεβαίως και αυτά, και επιπλέον μας κρατάνε εξαρτημένους από το εξωτερικό); Η οικολογική στρέβλωση έχει φτάσει ορισμένους στο σημείο να βλέπουν το δέντρο και να χάνουν το δάσος;

Εμείς απ’ την πλευρά μας δεν εφησυχάζουμε ούτε στιγμή. Η ΠΑΣΕ, οι Δήμοι, το ΤΕΕ, το ΓΕΩΤΕΕ, και όλοι οι θεσμικοί φορείς της Θεσσαλίας έχουμε ξεκινήσει έναν αγώνα για να επικρατήσει επιτέλους η κοινή λογική.  Είμαστε σε συνεχή συνεργασία για να τεκμηριώσουμε και επιστημονικά το αυτονόητο. Δεν θα αφήσουμε σε καμιά περίπτωση να επιβεβαιωθούν οι διακεκριμένοι επιστήμονες και οι ειδικοί που προειδοποιούν ότι αν δεν δράσουμε τώρα η Θεσσαλία θα ερημοποιηθεί.

Οι εισηγήσεις

Εν συνεχεία παρουσιάστηκαν οι εισηγήσεις:

*Το  υδροδυναμικό της Ελλάδας- ιστορικό  ανάπτυξης. Ο αναπτυξιακός ρόλος των έργων μεταφοράς νερού από τον άνω ρου του Αχελώου -Προτάσεις απεμπλοκής. ΥΗΕ Μεσοχώρας: Πραγματικές περιβαλλοντικές ανησυχίες & προβληματισμοί ή αφορμές για καθολική αντίθεση στα μεγάλα φράγματα; Ι.Π. Στεφανάκος, Δρ. πολιτικός μηχανικός, λέκτορας ΕΜΠ

*Δικαστική Εξουσία και Έργα Αχελώου, Ιωάννης Ν. Καλλές, δικηγόρος,  πρόεδρος ΕΘΕΜ-Φώτης Γιαννούλας, δικηγόρος,  μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ

*Υδροηλεκτρικά έργα: Μία  ανανεώσιμη πηγή ενέργειας με ξεχωριστή σημασία,

Ιωάννης Θανόπουλος Δρ. μηχανικός

Ακολούθησαν παρεμβάσεις προσκεκλημένων και παρευρισκομένων και συζήτησ

Στην εκδήλωση αναπτύχθηκαν μεταξύ άλλων και οι εξής άξονες θεματολογίας από τους ομιλητές:

α) Υδροηλεκτρικά έργα (ΥΗΕ) γενικά (σκοπιμότητα, σημασία,  ενεργειακά οφέλη, επιπτώσεις στο περιβάλλον κλπ).

Στις παρουσιάσεις τονίστηκε η οικονομικότητα των ΥΗΕ σε σχέση με άλλες Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η αναγκαιότητα κατασκευής νέων έργων για να επιτευχθεί ο στόχος  της ΕΕ για 20% παραγωγή από ΑΠΕ έως το 2020.

β) ΥΗΕ επί του Αχελώου.

Τονίστηκε η ανάγκη ολοκλήρωσης των έργων στον άνω ρου του Αχελώου (Μεσοχώρα, Συκιά) ώστε να λειτουργήσουν ως υδροηλεκτρικά με προφανή οφέλη για την εθνική οικονομία (άνω των50 εκ.ευρώ όφελος ετησίως). Η λειτουργία αυτή δεν εμποδίζει την ένταξη τους στο σχήμα μεταφοράς νερού από τον Αχελώο, αντίθετα μάλιστα.

γ) Επικέντρωση στο φράγμα και τον ΥΗΣ Μεσοχώρας. Το ολοκληρωμένο αυτό έργο βρίσκεται σε ομηρία από τις συνεχείς ακυρώσεις των Περιβαλλοντικών όρων της Εκτροπής, πρέπει να αποδεσμευθεί με νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και να λειτουργήσει το συντομότερο, προσφέροντας αναπτυξιακές προοπτικές στην  περιοχή και έσοδα από παραγωγή καθαρής ενέργειας.