Στα πόσα σκάνδαλα καίγεται μία κυβέρνηση;

Η κυβερνητική πορεία της Νέας Δημοκρατίας από το 2019 μέχρι σήμερα έχει διανύσει μια περίοδο γεμάτη προκλήσεις, κρίσεις και – αναπόφευκτα – αμφιλεγόμενες αποφάσεις. Σε αυτό το διάστημα, ήρθαν στην επιφάνεια αρκετά περιστατικά που προκάλεσαν έντονη δημόσια συζήτηση, πολιτική αντιπαράθεση και προβληματισμό για τον τρόπο που ασκείται η εξουσία.

Το ερώτημα όμως παραμένει επίκαιρο: Στα πόσα σκάνδαλα κλονίζεται πραγματικά μια κυβέρνηση; Ποιο είναι το όριο ανοχής μιας κοινωνίας όταν επανειλημμένα έρχεται αντιμέτωπη με γεγονότα που θίγουν τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την αξιοπιστία των θεσμών;

Η αποκάλυψη των παρακολουθήσεων πολιτικών προσώπων και δημοσιογράφων από την ΕΥΠ αποτέλεσε ίσως το πιο ηχηρό πλήγμα στην εικόνα της κυβέρνησης. Παρά τις διαψεύσεις, τις παραιτήσεις και τις δικαιολογήσεις, η υπόθεση άφησε πίσω της ένα κλίμα καχυποψίας και θεσμικής ανασφάλειας. Δεν πρόκειται μόνο για πολιτικό ζήτημα, αλλά για θέμα δημοκρατικής λειτουργίας.

Η τραγωδία στα Τέμπη δεν ήταν μόνο ένα φρικτό σιδηροδρομικό δυστύχημα, μία εθνική τραγωδία, αλλά και ένας καθρέφτης χρόνιων παθογενειών. Ελλείψεις σε προσωπικό, προβλήματα στο σύστημα ασφαλείας, καθυστερήσεις σε έργα υποδομής και γραφειοκρατική αδιαφορία συνέθεσαν ένα σκηνικό παραμέλησης. Οι ευθύνες δεν είναι αποκλειστικά αυτής της κυβέρνησης, όμως φέρει το βάρος της διαχείρισης της κρίσης και των πολιτικών επιλογών της.

Η διαχείριση των δημόσιων πόρων κατά την περίοδο της πανδημίας, αλλά και στη συνέχεια, προκάλεσε ανησυχία για την έκταση των απευθείας αναθέσεων και την έλλειψη ουσιαστικής διαφάνειας. Το φαινόμενο αυτό, αν και συστηματικό εδώ και χρόνια, εντάθηκε σε μια περίοδο που η κοινωνία απαιτούσε μεγαλύτερη λογοδοσία. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η νομιμότητα των διαδικασιών, αλλά και η ηθική διάσταση της διοίκησης.

Εσχάτως, το πολιτικό σκηνικό κλυδωνίζεται από τις αποκαλύψεις σχετικά με την καταβολή παράνομων επιδοτήσεων μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ. Σε αρκετές περιπτώσεις, φαίνεται ότι ενισχύσεις δόθηκαν χωρίς να πληρούνται οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα κλίμα αδικίας για τους αγρότες που προσπαθούν να λειτουργούν εντός των κανόνων. Η εμπιστοσύνη των πολιτών στους ελεγκτικούς μηχανισμούς πλήττεται όταν παρατηρείται ελλιπής έλεγχος ή ανοχή σε φαινόμενα πελατειακής διαχείρισης των ενισχύσεων. Παρά το ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εσωτερικές και εισαγγελικές έρευνες, το ζήτημα θέτει ένα ευρύτερο ερώτημα: ποιος τελικά προστατεύει το δημόσιο συμφέρον και τους πραγματικά δικαιούχους;

Τα παραπάνω – μαζί με άλλες κρίσεις, όπως οι φυσικές καταστροφές, η ακρίβεια, η ασφάλεια, αλλά και οι δυσκολίες στην καθημερινότητα των πολιτών – έχουν οδηγήσει σε μια αίσθηση απογοήτευσης και δυσπιστίας. Όχι απαραίτητα απέναντι σε ένα μόνο κόμμα ή πρόσωπο, αλλά απέναντι στο πολιτικό σύστημα συνολικά. Οι πολίτες ζητούν μεγαλύτερη ειλικρίνεια, περισσότερη ευθύνη και λιγότερη επικοινωνιακή διαχείριση.

Η φθορά δεν είναι πάντοτε θεαματική, αλλά μπορεί να είναι σταδιακή και αθροιστική. Δεν χρειάζεται να φτάσουμε σε ένα και μόνο μεγάλο σκάνδαλο για να κλονιστεί μια κυβέρνηση. Αρκεί η συσσωρευμένη απώλεια εμπιστοσύνης και η αίσθηση ότι η πολιτική ηγεσία αδυνατεί – ή δεν επιθυμεί – να δώσει απαντήσεις με ουσία.

Το ζητούμενο, εν τέλει, δεν είναι να “καεί” μια κυβέρνηση, αλλά να ανανεωθεί η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, να αποκατασταθεί ο σεβασμός στη λογοδοσία, και να νιώσουν οι πολίτες ότι έχουν φωνή, δικαιώματα και προστασία.

Απόστολος Ράιδος