Συζητώντας με το ChatGPT για τη Λάρισα

Είναι η Λάρισα καθαρή πόλη; Έχει αναπτυχθεί τουριστικά η πόλη; Πρέπει να γίνει δρόμος αυξημένης κυκλοφορίας δίπλα στο ποτάμι; Πρέπει να γκρεμιστεί η οικία Καπετάνου και ο Πύργος Χαροκόπου; Είναι σωστή η απαλλοτρίωση των κτηρίων μπροστά από το Αρχαίο Θέατρο; Μπορεί ένα άτομο με αναπηρία να κυκλοφορήσει άνετα στην πόλη; Πρέπει να γίνει αποκέντρωση υπηρεσιών; Θα μπορεί κάποιος να κυκλοφορήσει με αυτοκίνητο στην πόλη μετά από 10 χρόνια; Χρειάζεται να χτιστεί ένα νέο ρολόι στην πόλη; …

Σε όλες τις παραπάνω ερωτήσεις (και σε αρκετές ακόμα) το φιλικότατο ChatGPT δεν έδωσε συγκεκριμένη απάντηση επικαλούμενο έλλειψη δεδομένων. Διάνθιζε βέβαια κάθε φορά την απόκρισή του με γενικές τοποθετήσεις, ορθολογικές μεν, εξόχως στερεοτυπικές δε. Και άχρωμες θα έλεγε κάποιος, ή άγευστες  ή άοσμες (unfair).

Το ChatGPT έχει πρόσβαση σε μία αχανή, αλλά σαφώς ορισμένη βάση δεδομένων και τη δυνατότητα να μαθαίνει, να ενσωματώνει νέα δεδομένα και να προσαρμόζει τις απαντήσεις του. Αν δεν του έχει δοθεί η πληροφορία, δεν μπορεί να απαντήσει. Προς το παρόν τουλάχιστον. Είναι περίπλοκος ο τρόπος της μηχανικής μάθησης και υπάρχει  debate μεταξύ τον ειδικών για τα όρια της. Είναι μάλλον πιο εύκολο να περάσει της εισαγωγικές για το πανεπιστήμιο εξετάσεις, παρά να αποφανθεί αν είναι καλός ο Δήμαρχος. Προς το παρόν τουλάχιστον.

Η αρχή είναι οι σωστές ερωτήσεις. Ο στόχος είναι οι σωστές απαντήσεις. Βέβαια, σωστή απάντηση μπορεί να μην είναι μόνο μία και επιπλέον, ακόμα και οι ταυτόσημες  απαντήσεις δεν έχουν την ίδια βαρύτητα όταν δίδονται από λάθος άτομα. Όταν δίδονται όμως από το σωστό άτομο, αναδεικνύεται η αξία της απάντησης και δικαιώνεται η ερώτηση. Και όταν λέμε δικαιώνεται, εννοούμε ότι εξυπηρετείται ενάρετα η πολιτική συνομιλία πολίτη και πολιτικού, εντολέα και εντολοδόχου. Εξυπηρετείται αποτελεσματικά το κοινό συμφέρον και το αγαθό για την πόλη.

Ας φανταστούμε λοιπόν πως δεν συζητούμε με ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης, αλλά με ένα παιδί που πολλά ακόμα έχει να μάθει, πολλά ακόμα έχει να ζήσει ( να απολαύσει ή να υποστεί), με ένα παιδί που μπορεί να μας ξεπεράσει κάποτε σε γνώση και αρετή. Απέναντι σε αυτό το παιδί, την οντότητα που της παρέχουμε τα δεδομένα και τους πόρους  για να αναπτυχθεί και που της διαμορφώνουμε το περιβάλλον στο οποίο θα ζήσει, έχουμε χρέος όχι απλώς να ρωτάμε σωστές ερωτήσεις, αλλά και να αγωνιζόμαστε για σωστές απαντήσεις. Και για την ανάδειξη των σωστών ατόμων – φορέων των απαντήσεων και πολιτικών πρακτικών.

Είναι  σαφές πως διανύουμε μία περίοδο μετασχηματισμού της πόλης και της κοινωνίας, με τα κρίσιμα όμως ζητήματα για το μέλλον να βρίσκονται σε μία διαρκή εκκρεμότητα. Έχουμε συνηθίσει να κινούμαστε και να δημοσιολογούμε στα πλαίσια ενός ιδιότυπου καθεστώτος  άρνησης διαπίστωσης των ζητημάτων αυτών και φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για ουσιαστική συζήτηση, προτάσεις και λύσεις.

Δεν είναι όμως δύσκολο να γίνει η αρχή που θα οδηγήσει στο δημόσιο διάλογο που πραγματικά έχει ανάγκη η Λάρισα. Και από τον ουσιαστικό αυτό διάλογο, με τις σωστές ερωτήσεις και τις σωστές απαντήσεις από τα σωστά άτομα, μόνο όφελος μπορεί να προκύψει για την πόλη.

Αν αποπειραθεί κάποιος να ζητήσει την πρόβλεψη του ChatGPT για την έκβαση των  δημοτικών εκλογών του 2023 στη Λάρισα, η απόκριση που θα λάβει είναι πως δεν είναι εφικτό να απαντηθεί το ερώτημα. Σε κάποιες εκδοχές της συζήτησης μάλιστα, το ChatGPT δηλώνει πως δεν είναι  ηθικό για ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης να προβλέπει ή να παρεμβαίνει σε εκλογικές διαδικασίες.

Μετά τις εκλογές, το ChatGPT θα δώσει την σωστή απάντηση πάντως. Θα έχουν προηγηθεί οι Λαρισαίοι πολίτες.

Θωμάς Ρετσιάνης / Μαιευτήρας-Γυναικολόγος