Φάνης Τακούδης: Ο μαθηματικός που έγινε μετεωρολόγος στη μνήμη του γιου του μιλά για τη Λάρισα, το κλίμα της και τον πλανήτη που αλλάζει

Ο μαθηματικός Φάνης Τακούδης είναι αναμφίβολα ο πλέον γνωστός μετεωρολόγος στη Λάρισα. Ένας άνθρωπος που έχει συνδέσει εδώ και είκοσι χρόνια τη ζωή του με την επιστήμη της μετεωρολογίας για έναν εξαιρετικά σπουδαίο και συγκινητικό συνάμα λόγο: Για να τιμήσει τη μνήμη του γιου του Αλέξανδρου, ο οποίος έφυγε πρόωρα από τη ζωή, σε ηλικία μόλις 18 ετών. Όπως μας εξηγεί, ο Αλέξανδρος είχε από μικρός ένα ιδιαίτερο πάθος και μία αγάπη για την μετεωρολογία. Αυτό ακριβώς κράτησε μέσα του ως άσβεστη φλόγα ο πατέρας του και από τότε καθημερινά βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης, δίνοντας – άλλοτε πιο εύκολα, άλλοτε δυσκολότερα – απαντήσεις στην ανάγκη, στην περιέργεια, να μάθουμε… «Τι καιρό θα κάνει αύριο;»

Ο κ. Τακόυδης μιλά στο onlarissa.gr για τις δυσκολίες της μετεωρολογίας οι οποίες έχουν γιγαντωθεί από την κλιματική κρίση, εξηγεί τι συμβαίνει με το κλίμα της Λάρισας ώστε το χειμώνα να κρυώνουμε πολύ και αντίστοιχα το καλοκαίρι να… σκάμε από τη ζέστη(α).

Δίνει τη δική του ερμηνεία για το κλίμα που αλλάζει με ανθρώπινη υπαιτιότητα και θυμάται την «δυνατότερη» στιγμή στην μετεωρολογική του καριέρα, αλλά και την προσωπική του ζωή, τον χειμώνα του 2001.

Συνέντευξη στον Απόστολο Ράιδο

Πόσο εύκολο είναι για κάποιον να προβλέπει τον καιρό σε μία εποχή που η κλιματική αλλαγή φέρνει τα πάνω – κάτω;

Η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει πολύ την δυνατότητα πρόγνωσης του καιρού. Παλαιότερα μπορούσαμε να δώσουμε με αρκετή ακρίβεια την εξέλιξη του καιρού μέχρι έξι με επτά ημέρες. Τώρα ακριβή πρόγνωση μέχρι τέσσερις με πέντε ημέρες, καθόσον αρκετές φορές έχουμε ξαφνικές διαφοροποιήσεις στα στοιχεία που περιέχονται στους χάρτες που αφορούν στις μετεωρολογικές παραμέτρους ή κινήσεις συστημάτων (χαμηλών βαρομετρικών)

Βλέπουμε πολλούς πλέον να αυτοσυστήνονται είτε ως μετεωρολόγοι, είτε ως ερασιτέχνες προγνώστες. Είναι της μόδας η διαχρονική περιέργεια – ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίζει τι θα του ξημερώσει;

Για να γίνεις μετεωρολόγος χρειάζεται να τελειώσεις μία θετική επιστήμη και να έχεις κάνει μεταπτυχιακό μετεωρολογίας, που η διάρκειά του είναι τρία χρόνια. Για να γίνεις προγνώστης πρέπει να ακολουθήσεις την αντίστοιχη ειδίκευση μέσα στο μεταπτυχιακό. Άλλη μία ειδίκευση είναι η κλιματολογία κλπ.

Στην Ελλάδα δυστυχώς είσαι ό,τι δηλώσεις. Παρατηρούμε ότι εμφανίζονται άτομα που αναφέρονται στην πρόγνωση του καιρού με πολύ πειστικό τρόπο, ενώ στην ουσία είναι παρουσιαστές του καιρού, τον οποίο δανείζονται από τα τόσα sites που κυκλοφορούν στα κινητά ή σε διάφορες διευθύνσεις του διαδικτύου.

Η πρόγνωση απαιτεί παρακολούθηση τρεις τουλάχιστον φορές την ημέρα χαρτών, μετεωρολογικών παραμέτρων, γνώση βαθιά των μαθηματικών και της φυσικής και σε συγκεκριμένη περιοχή.

Όλες οι χώρες έχουν ομάδες μετεωρολόγων για την πρόγνωση των διαφόρων περιφερειών. Εμείς γενικά αυτό δεν το έχουμε στην Ελλάδα. Τώρα, για το αν θέλουμε από περιέργεια να ξέρουμε τον καιρό της αυριανής ή των παραπέρα ημερών, νομίζω ότι είναι σωστό και συνήθως δεν είναι περιέργεια. Από τις τόσες τηλεφωνικές ερωτήσεις που έχω καθημερινά, το μεγαλύτερο ποσοστό είναι άνθρωποι που έχουν ανάγκη γι’ αυτή τη γνώση. Είναι αγρότες που θέλουν να ξέρουν αν πρέπει να ρίξουν το λίπασμα ή να ψεκάσουν επαγγελματίες που εξαρτώνται άμεσα από το αν θα βρέξει ή αν θα χιονίσει, δήμοι και άλλοι οργανισμοί…

Ο χειμώνας του 2001 ήταν κάτι πρωτόγνωρο στη μνήμη και στην καρδιά μου γιατί εκείνες της ημέρες συμπληρώνονταν ένας χρόνος από τότε που έφυγε από τη ζωή μου ο γιός μου Αλέξανδρος, ο οποίος ήταν και η αιτία που έγινα τότε μετεωρολόγος

Πώς θα περιγράφατε το κλίμα της Λάρισας;

Το κλίμα της Λάρισας είναι γενικά υγρό. Ήταν περισσότερο υγρό όταν είχαμε την Κάρλα. Μετά την αποξήρανση βελτιώθηκαν κάπως τα ποσοστά υγρασίας. Με την ανασύσταση ενός μικρού μέρους της παλιάς Κάρλας, έχει αυξηθεί πάλι λίγο η υγρασία.

Έτσι, το κρύο τον χειμώνα γίνεται πιο αισθητό λόγω της υγρασίας και η ζέστη το καλοκαίρι δημιουργεί αρκετές φορές δυσφορία.

Πώς βλέπετε τον φετινό χειμώνα στη Λάρισα;

Να σημειώσω ότι τα τελευταία τέσσερα με πέντε χρόνια οι εποχές στη Θεσσαλία αλλάζουν σύμφωνα με το «αστρονομικό ημερολόγιο» και όχι ημερολογιακά. Δηλαδή ο χειμώνας ξεκινά στις 21 Δεκεμβρίου – σύμφωνα με την αστρονομία) η άνοιξη 21 Μαρτίου κλπ.

Άρα ο πρώτος μήνας του χειμώνα για τη φετινή χρονιά ήταν ήπιος. Η συνέχεια αναμένεται πιο «χειμωνιάτικη», με χαμηλές θερμοκρασίες που ήδη βιώνουμε και χιονοπτώσεις κυρίως στις ορεινές περιοχές. Υπάρχει ένα μικρό ενδεχόμενο να συμβεί χειμωνιάτικο επεισόδιο στο πρώτο μισό του Μαρτίου.

Ποιες καιρικές συνθήκες είναι εκείνες που σας έχουν μείνει ως εξαιρετική περίπτωση στη Λάρισα, στην πολυετή σας ενασχόληση με την μετεωρολογία;

Οι καιρικές συνθήκες που μου έχουν μείνει ως εξαιρετική περίπτωση στη Λάρισα, αλλά και σε ολόκληρη τη Θεσσαλία, ήταν οι χιονοπτώσεις του 2001. Από τις 15 Δεκεμβρίου και για αρκετές ημέρες καλύφθηκε ολόκληρη η Λάρισα από τις χιονοπτώσεις. Μέσα στην πόλη είχαμε τουλάχιστον μισό μέτρο χιόνι και σχεδόν ένα μέτρο στην περιφέρεια. Αυτό έχει χαραχθεί βαθιά στη μνήμη και στην καρδιά μου.

Στη μνήμη μου γιατί ήταν κάτι πρωτόγνωρο και στην καρδιά μου γιατί εκείνες της ημέρες συμπληρώνονταν ένας χρόνος από τότε που έφυγε από τη ζωή μου ο γιός μου Αλέξανδρος, ο οποίος ήταν και η αιτία που έγινα τότε μετεωρολόγος (από το 2001 έως το 2004).

Ο Αλέξανδρος είχε από μικρός φοβερό ενδιαφέρον για τον καιρό. Στα 16 του έστησε, το 1998, αυτόματο μετεωρολογικό σταθμό, δημιούργησε ιστοσελίδα (η σημερινή kairos-alex.gr) και έδινε προγνώσεις της επόμενης ημέρας. Ήταν δε, ερωτευμένος με το χιόνι. Αυτή την ιστοσελίδα έχω μέχρι σήμερα για ενημέρωση προγνωστική μέχρι 5 με 6 ημέρες.

Εκείνες οι χιονοπτώσεις ήταν για μένα το ξεκίνημα των «επιτυχημένων προγνώσεων» παρόλο που ήμουν στο πρώτο έτος του μεταπτυχιακού μου.

Τα τελευταία τέσσερα με πέντε χρόνια οι εποχές στη Θεσσαλία αλλάζουν σύμφωνα με το «αστρονομικό ημερολόγιο» και όχι ημερολογιακά. Δηλαδή ο χειμώνας ξεκινά στις 21 Δεκεμβρίου – σύμφωνα με την αστρονομία) η άνοιξη 21 Μαρτίου.

Προ ενάμιση χρόνου είχαμε τον Ιανό που μας έβαλε για τα καλά στο τι σημαίνει κλιματική κρίση. Στις αρχές της εβδομάδας ξύπνησαν πάλι μνήμες πλημμυρών στα Φάρσαλα. Γίνεται η εξαίρεση κανόνας σε ότι αφορά τα καταστροφικά για τον άνθρωπο καιρικά φαινόμενα;

Δε μπορούμε ακόμη να πούμε ότι η εξαίρεση γίνεται κανόνας, όσον αφορά στα καταστροφικά καιρικά φαινόμενα που εμφανίστηκαν στον θεσσαλικό χώρο. Χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να βεβαιωθούμε για κάτι τέτοιο. Από την άλλη, χρειάζεται να κάνουν οι δήμοι, οι κοινότητες, οι περιφέρεια, κατάλληλες δράσεις ώστε να «γιατρευτούν» τα άρρωστα ρυάκια, οι χείμαρροι και οι κοίτες διαφόρων ροών. Και συνολικά να φροντίζουν και οι ίδιοι οι άνθρωποι για τα παραπάνω θέματα.

Γενικά το πρόβλημα της κλιματικής κρίσης «φώναξε» και πρέπει να το ακούσουμε. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σειρά προτάσεων για την βελτίωση της κλιματικής κρίσης, όπως μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων, προτάσεις για να σταματήσει η αποψίλωση των δασών κ.α.

Όμως πρέπει να ακολουθήσουμε κι εμείς πάνω σ’ αυτά τα θέματα.

Ξαναλέω… Για το ότι επαναλαμβάνονται τα ίδια προβλήματα στις ίδιες περιοχές είμαστε συνυπεύθυνοι.

Πόσο έχει αλλάξει το κλίμα μας τα τελευταία 50 χρόνια που υπάρχουν σύγχρονες και ενδελεχείς καταγραφές;

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι έχουν αυξηθεί τα διαστήματα ανομβρίας και έχουν μειωθεί οι μέρες βροχόπτωσης. Αν δούμε όμως τα ετήσια ύψη βροχής, είναι περίπου ίδια. Τι σημαίνει αυτό;

Έχουμε αύξηση στη ραγδαιότητα – άρα πλημμύρες και απώλεια υδάτινου δυναμικού στα ποτάμια και στις θάλασσες. Ακόμη, σε πολλές περιοχές του πλανήτη έχουμε χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα, αλλά πολύ υψηλές την καλοκαιρινή περίοδο. Αυτό δίνει νέα κλιματικά δεδομένα όσον αφορά τις θερμοκρασίες που παρουσιάζουν μία ανοδική – αργή – τάση αύξησης.

Πάντως έχω μία ελπίδα. Πως η μητέρα φύση κάποια στιγμή θα αντιδράσει και θα διορθώσει η ίδια ορισμένα από τα κακώς έχοντα. Για παράδειγμα αν κτίζεις μέσα στον χείμαρρο, θα πλημμυρήσει το σπίτι σου.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Κι εγώ σας ευχαριστώ.