Συμφωνία του Νέου Κόσμου

Ο Τσέχος Ντβόρζακ συνέθεσε την περίφημη 9η του συμφωνία-γνωστή και ως συμφωνία του Νέου Κόσμου- το 1893, ένα χρόνο μετά την εγκατάστασή του στη Νέα Υόρκη αφού είχε αποδεχτεί σημαντική καλλιτεχνικά και ιδιαιτέρως υψηλόμισθη θέση στο Ωδείο της πόλης. Μια κέντροευρωπαϊκή κλασική μουσική παράδοση, με ιδιαίτερα εθνικά του συνθέτη στοιχεία, αφουγκράζεται μελωδίες αμερικάνικες παραδοσιακές μαύρης μουσικής και ινδιάνικες και δίδει την δεύτερη γνωστότερη ενάτη στην ιστορία της μουσικής.

Βέβαια τότε στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Νέος Κόσμος είχε ήδη αρχίσει να διαμορφώνει τις ιστορικές ( ή μυθολογικές) αναφορές του, έχοντας διανύσει εκρηκτικό δρόμο και προσδοκώντας εξίσου εκρηκτικά μεγαλεία.

Ο Ουμπέρτο Έκο δίνοντας πάντα σημασία στη σημασία των λέξεων βάζει δίπλα ή απέναντι στον όρο μετανάστευση τον όρο αποδημία,κάτι που συμβαίνει δηλαδή σαν φυσικό φαινόμενο, αναπόφευκτο και αναπότρεπτο. Καμιά πολιτική δεν μπορεί ούτε να το προκαλέσει, ούτε να το αποτρέψει. Ο αιώνας που πέρασε είχε μεταναστεύεις και προσφυγιές μεγάλες και δραματικές που διαμόρφωσαν καταλυτικά την ιστορική πορεία των κρατών και των εθνών.

Πριν από λίγο καιρό, δημοσιεύθηκε μελέτη που υπολογίζει πως το 2050 ο αριθμός των ανθρώπων που θα έχει εκτοπιστεί από τον τόπο διαμονής του λόγω ανόδου της στάθμης της θάλασσας θα ανέρχεται στα 150 εκατομμύρια. Και αυτή η πρόβλεψη φαίνεται πως πιθανώς να είναι και αισιόδοξη.

Είναι μάλλον βέβαιο πως ο αιώνας μας θα είναι αιώνας μεγάλων, κατά τον Έκο, αποδημιών. Ασχέτως αν το θέλουμε ή όχι, αν είμαστε προετοιμασμενοι ή όχι, αν το πιστεύουμε ή όχι, θα συμβεί. Οι μετακινήσεις πληθυσμών προς την Ευρώπη σήμερα λόγω προσφυγιάς ή λόγω μετανάστευσης είναι μια σκόνη σε σχέση με αυτό που θα επακολουθήσει. Και αν αυτή η σκόνη εσωκλείει τον απίστευτο ανθρώπινο πόνο,τα βάσανα, τη δυστυχία και την απόγνωση όλων αυτών των κατατρεγμενων που καθημερινά βλέπουμε να στοιβάζονται σε βάρκες και να πνίγονται σε θάλασσες, κατά τα άλλα ειρηνικές, και αν αυτή η σκόνη αναστατώνει και διχάζει κοινωνίες, και αν αυτή η σκόνη συνταράζει καθιερωμένες δομές και δοκιμάζει τις αντοχές συντεταγμένων εξουσιών, ας φανταστούμε τι θα συμβεί, όταν συμβεί αυτό που δεν μπορεί να αποφευχθεί.

Όταν έχεις αμφιβολία για κάτι, πες την αλήθεια. Όταν έχεις μπροστά σου μείζον πολιτικό, κοινωνικό, ανθρωπιστικό πρόβλημα χρησιμοποίησε τα μόνα σταθερά και αξιόπιστα όπλα. Σεβασμός στην αξία του ανθρώπου, τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια, προσήλωση στην γνήσια δημοκρατία μακριά από δογματισμό, φανατισμό και λαϊκισμό, θωράκιση της δημοκρατίας με όλες τις αρετές της, πίστη στις αρετές της δημοκρατίας.

Πίστη στην αρετή που μπορεί να έχει ο άνθρωπος και στους ανθρώπους που με αρετή μπορούν να συνυπάρχουν σε μια κοινωνία ή να φτιάξουν νέες κοινωνίες.

Αν είναι φυσικό φαινόμενο αυτή η τεράστια αποδημία, είναι φυσικό φαινόμενο η αρετή και η αγάπη;
Τον Νέο Κόσμο η αρετή και η αγάπη τον έφτιαξε;

Η ιστορία σίγουρα δεν κινείται μόνο με αρετή και αγάπη. Όταν όμως υπάρχει αρετή και αγάπη τότε το πρόσωπο της ιστορίας είναι πιο ανθρώπινο , τότε μοιάζει πιο πολύ με μουσική.

Θωμάς Ρετσιάνης / Μαιευτήρα – γυναικολόγου