Ξυλόσομπες και τζάκια σε μαγαζιά της Λάρισας, κι όμως υπάρχουν… (φωτο)

Δεν ήταν δική μου ιδέα ούτε το θέμα, ούτε ο τίτλος. Μου τηλεφώνησε ένα φίλος φωτορεπόρτερ και μου το πρότεινε. «Είναι από αυτά που κάνεις εσύ» μου είπε. Και κάπως έτσι μετά από καιρό ξαναγράφω για τα μαγαζιά στην πόλη της Λάρισας, σαν τον δολοφόνο που επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος. Άργησα βέβαια να «επιστρέψω» λόγω καιρού. Είχε ακόμη υψηλές θερμοκρασίες και κανείς δεν άναβε τα τζάκια και τις ξυλόσομπες στην πόλη. Την εβδομάδα που μας πέρασε χειμώνιασε και το θέμα έγινε επιτέλους επί-καιρο.

Ο καιρός δεν ήταν το μόνο που πήγε περίεργα. Κάποιοι ιδιοκτήτες δεν θέλησαν να συμπεριληφθούν στο παρόν. Είναι αυτοί με τις ξυλόσομπες… Μάλλον κάτι συμβαίνει με τις μαντεμένιες αυτές σόμπες που θυμίζουν άλλες εποχές και τις προσωπικότητες που τις επιλέγουν για τον χώρο τους. Σαν να μην θέλουν να συντονιστούν με το σύγχρονο. Το σέβομαι. Το μόνο που μπορώ να αποκαλύψω είναι ότι υπάρχουν δύο μαγαζιά στη Λάρισα με ξυλόσομπες και εδώ θα τα αντιμετωπίσουμε σαν speakeasy… όποιος τα ξέρει, τα ξέρει. Οι υπόλοιποι θα χρειαστεί να ψάξουν να τα ανακαλύψουν αν θέλουν να βιώσουν αυτή τη θαλπωρή, την οικειότητα που νιώθεις ανασύροντας μνήμες παιδικής ηλικίας τότε που στα σπίτια είχαν σόμπες, τότε που πηγαίναμε στις γιαγιάδες και στους παππούδες· που μας έψηναν κάστανα ή έβαζαν την τσαγιέρα με το τσάι πάνω στη σόμπα, που μας στέλνανε να κουβαλήσουμε μερικά ξύλα και που δεν μας αφήνανε να πλησιάσουμε πολύ για να μην καούμε και ο χώρος είχε εκείνη τη χαρακτηριστική μυρωδιά. Είναι πραγματικά εντυπωσιακή η ζέστη που βγάζουν αυτές οι σόμπες· το καταλάβαινες μόλις αναγκαζόσουν να πας σε άλλο δωμάτιο και συναντούσες εκείνο το υγρό, το βαθύ, το απόλυτο ψύχος…

Και έτσι, θα μιλήσουμε τελικά μόνο για τα τζάκια.

Το πιο χαρακτηριστικό μαγαζί στη Λάρισα με τζάκι να δεσπόζει στον χώρο για μένα ήταν το «Αλλαχού», που δεν υπάρχει σήμερα. (Μήπως γραφόταν με ένα λάμδα… δεν θυμάμαι). Θυμάμαι όμως όλα τα άλλα και κυρίως το τζάκι.  Ήταν το σχήμα του, το μέγεθος, η θέση του στο χώρο, δεν μπορούσες να το παραβλέψεις… το τζάκι τραβούσε όλη την προσοχή.

…

Εν Λαρίσι 

Άλλο ένα τέτοιο τζάκι, μεγάλο και επιβλητικό, είναι αυτό που υπάρχει μέχρι και σήμερα στο εστιατόριο «Εν Λαρίση». Φτιάχτηκε μαζί με το μαγαζί από την αρχή όταν άνοιξε στις 27 Οκτώβρη του 1997. Τότε που η παλιά κασαρία – έτσι το λέγαν το τυροκομείο στο βλάχικο μαχαλά που ήταν κάποτε η συνοικία του Ιπποκράτη – με τις δύο αίθουσες που επικοινωνούσαν μεταξύ τους μετατράπηκε σε εστιατόριο και μπαρ-μπουάτ. Εκεί ήταν το τζάκι ανάμεσα σε αυτές τις δύο σάλες, εκεί παραμένει και σήμερα, αν και πλέον δεν υπάρχει η πίσω αίθουσα. Μετά την ανακαίνιση που έγινε το 2010 έγινε επέκταση με τη δημιουργία του χώρου του αιθρίου και εκεί τοποθετήθηκε μια μεγάλη μαντεμένια σόμπα. Είναι πάντα αναμμένα το χειμώνα. Και τα δύο. Δημιουργούν αυτήν την αίσθηση ότι πας κάπου που σε φιλοξενούν. Σαν σε σπίτι. Σαν σε σάλα ξενοδοχείου εκτός πόλης. Κάθε φορά που πάω το ίδιο πράγμα σκέφτομαι… πως θα ήταν το «Εν Λαρίσι» αν το έφτιαχνα ως σπίτι δικό μου. Μπορεί να φταίει και το τζάκι για αυτή την ίδια, επαναλαμβανόμενη φαντασίωση.

Μεταίχμιο

Το «Μεταίχμιο» είναι όμως το παλαιότερο αυτή τη στιγμή στη Λάρισα μαγαζί που έχει τζάκι. Από το 1994 που άνοιξε μέχρι σήμερα ο χώρος είναι ο ίδιος. Με το πέτρινο μεγάλο  τζάκι και τα χαρακτηριστικά κόκκινα πυρότουβλα, την ξύλινη μπάρα, τον μικρό τετραγωνισμένο χώρο που επί τόσα χρόνια κατάφερνε να χωράει τόσο πολύ κόσμο. Από φέτος, το τζάκι στο Μεταίχμιο μπορούμε να το βιώσουμε και διαφορετικά. Τρώγοντας. Πλέον λειτουργεί καθημερινά κουζίνα…

Έτερον

Την ίδια χρονιά που άνοιξε το «Εν Λαρίση», το 1997, άνοιξε και το «Έτερον» στο λόφο του Φρουρίου. Ήταν μάλιστα το πρώτο μπαρ που λειτούργησε στο λόφο, το πρώτο που πήρε άδεια λειτουργίας. «Ήταν καφενείο πιο πριν και δεν είχα πρόβλημα με τη χρήση γης» μου εξήγησε ο Αχιλλέας Ματθαίου που παραμένει μέχρι σήμερα ο ιδιοκτήτης αυτού του μπαρ που αποτελεί πλέον μια κατηγορία μόνο του. Ίσως σήμερα να είναι το πιο παλιό μπαρ στην πόλη όπου δεν άλλαξε τίποτα· και η διακόσμηση και η μουσική ίδια είναι. Ένα μπαρ με την κλασική έννοια του όρου. Το νιώθεις όλο αυτό στον χώρο μόλις περνάς την πόρτα· σε ενσωματώνει στον κόσμο του. Και φυσικά έχει και αυτό από την πρώτη μέρα τζάκι. Ούτε μια μέρα δεν έμεινε σβηστό το χειμώνα όλα αυτά τα χρόνια. Λες και ήταν η πρώτη και η τελευταία λεπτομέρεια για να νιώσεις θαλπωρή, άνεση και οικειότητα και κάτσεις στο μπαρ ή στα τραπεζάκια να ακούς έντεχνες μουσικές, να κοιτάς τις φλόγες στα ξύλα και να αφήνεσαι.

Σιμούν

Τελευταίο αφήνω το «Σιμούν». Έτσι για να επιβεβαιώσω τον Φόρη Παπασταγιαννίδη που με πήρε από τα μούτρα. Ήταν δυνατόν να μην έχω γράψει ποτέ ούτε για την «Τετάρτη» που έκλεισε στις αρχές του 2023 με απόφαση της τότε δημοτικής αρχής γιατί δεν είχε χρήση γης; Ούτε για το Σιμούν που άνοιξε λίγο αργότερα, τον Απρίλιο του 2023, και δημιούργησε αυτό το γαστροκουτούκι ένα δικό του οικοσύστημα διασκέδασης; Ούτε καν όταν πέρυσι τον Φεβρουάριο κάηκε ολοσχερώς; Από το τζάκι κάηκε παρεμπιπτόντως· άρπαξαν τα ξύλινα ραμποτέ στην σκεπή. Απολογήθηκα. Δίκιο είχε… Το κάνω και τώρα από εδώ. Το Σιμούν είναι μια σημαντική σελίδα στη διασκέδαση της πόλης. Επιβεβαιώθηκε και από το πώς αντέδρασαν οι Λαρισαίοι όταν καταστράφηκε, όταν ρωτούσαν με αγωνία αν θα ξαναανοίξει.

Τελικά, άνοιξε και πάλι τον Ιούλιο. Κανείς δεν το πίστευε ότι θα μπορούσε να ξαναγίνει μαγαζί εκείνο το μαύρο τίποτα· τρεις τοίχοι είχαν μείνει, να στέκονται και να μην στέκονται, χωρίς στέγη, χωρίς τίποτα. Επίσης, κανείς δεν πίστευε ότι ο Φόρης θα ξαναέφτιαχνε το τζάκι. Το έκανε όμως. Έτσι από πείσμα και για να «ξορκίσει» το κακό. Μόνο που του άλλαξε θέση. Καλύτερα είναι τώρα εκεί που το έβαλε. Το βλέπεις από παντού, ζεσταίνει κυριολεκτικά και μεταφορικά το χώρο που είναι σαν να μεγάλωσε, σαν να ψήλωσε… Την προηγούμενη εβδομάδα το άναψε για πρώτη φορά και η ανθρωπογραφία της εστίασης στο λόφο του Φρούριου ήταν σε επιφυλακή… «Προσοχή, ο Φόρης ανάβει το τζάκι!». Αλλά ο Φόρης ξέρει καλύτερα… Για αυτό και στα μπλουζάκια που έβγαλε φέτος γράφει την ατάκα «Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο να πυρπολυθώ»!

Εύη Μποτσαροπούλου