Πως είναι η Λάρισα όταν βρέχει; Από το 1864 μέχρι σήμερα… (φωτό)

Υπάρχουν τοπία που η βροχή τους πάει. Έχει γίνει μέρος της αστικής καθημερινότητας, της αισθητικής, της κουλτούρας. Κάποιες πόλεις αναδεικνύουν μια περίεργη ομορφιά, λίγο μουντή, λίγο μελαγχολική… αλλά τους πάει. Η βροχή, ακόμη και η νεροποντή, αναδεικνύει  μια άλλη πλευρά των δρόμων, των κτιρίων, των δημόσιων χώρων. Και των ανθρώπων ακόμα. Κινούνται αλλιώς οι άνθρωποι. Αλλάζουν το περπάτημά τους, σαν να γίνεται πιο πεταχτό, πιο γρήγορο. Η βροχή δεν αφήνει περιθώρια για νωθρότητα.

Δεν ξέρω αν η Λάρισα είναι από αυτά τα τοπία. Νομίζω της πάει περισσότερο το φως, ο ήλιος. Η βροχή είναι σαν να την κουράζει, να μην μπορεί η πόλη και οι Λαρισαίοι να την αφομοιώσουν, να τη συνηθίσουν. Ακόμη και να αδιαφορήσουν για αυτή.

Της Εύης Μποτσαροπούλου

Στη Λάρισα η βροχή είναι πάντα λίγο είδηση. Μια ανατροπή. Κάτι που μας δυσκολεύει. Λες και δεν τη συνηθίσαμε τόσους αιώνες…

Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβων (64 π.Χ.-24 μ.Χ.) αναφέρει ότι ο Πηνειός ήδη από τότε υπερχείλιζε και τα νερά του λίμναζαν: «ὁ γὰρ Πηνειὸς διά μέσης ῥέων καὶ πολλοὺς δεχόμενος ποταμοὺς ὑπερχεῖται πολλάκις· τὸ δὲ παλαιὸν καὶ ἐλιμνάζετο, ὡς λόγος». Για να υπερχειλίζει ο Πηνειός σημαίνει ότι πάντα έβρεχε…

Άλλωστε, τη Λάρισα, λασπούπολη τη λέγανε μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Μέχρι να γίνουν οι πρώτες ασφαλτοστρώσεις αρχικά στο κέντρο και σταδιακά σε όλη την πόλη. Πώς να έχεις λάσπη χωρίς βροχή; Ίσως από αυτή την πολύ λάσπη τότε να έχουμε ακόμη ένα σφίξιμο με τη βροχή…

Σήμερα, έβρεχε. Όταν ξεκίνησα να γράφω έβρεχε. Μου τράβηξε την προσοχή κι αποφάσισα να γράψω για τη βροχή και τη Λάρισα· στην αρχή λίγο διστακτικά γιατί είναι νωπές ακόμη οι μνήμες από τις πλημμύρες του 2023…

Κι όμως, οι βροχές και οι καταστροφικές πλημμύρες στη Λάρισα έχουν μια ιστορική καταγραφή τουλάχιστον τεσσάρων αιώνων. Σύμφωνα με την μελέτη «Οι πλημμύρες στη Θεσσαλία από το 1540 μέχρι τον Daniel» του δρ Ιστορίας και προέδρου του Φιλολογικού, Ιστορικού, Λογοτεχνικού Συνδέσμου Τρικάλων Θεόδωρου Νημά, στη Λάρισα η πρώτη καταγράφεται το 1964. Διαβάζοντας την έρευνα του συνειδητοποίησα ότι οι πλημμύρες του Daniel το 2023 ήταν οι δέκατες στις σειρά. Η αμέσως προηγούμενη ήταν το 1907!

Τις παραθέτω…

1. 1684. Λόγω πολλών βροχών ξεχείλισε ο Πηνειός και «έπνιξε» τη μισή Λάρισα.
2. 8 Φεβρουαρίου 1729. Πλημμύρισε ο Πηνειός και σημειώθηκαν μεγάλες καταστροφές στη Λάρισα (συνοικίες Αρναούτ, Πέρα και Ταμπάκικα), στα Τρίκαλα, καθώς και στο Μοσχολούρι από εκχείλιση του ποταμού Ονόχωνου (Σοφαδίτικου).
3. 2 Φεβρουαρίου 1777. Από υπερχείλιση του Πηνειού πλημμύρισε η Λάρισα και «πνίγηκαν» όλα τα σπίτια του Πέρα μαχαλά, όλα τα Καλύβια, η περιοχή της Αγίας Μαρίνας, το Κιόσκι «όλον» και δύο μικροί οικισμοί πλησίον αυτής.
4. 4-5 Αυγούστου 1811. Μεγάλη βροχόπτωση διάρκειας 40 ωρών είχε ως συνέπεια να πλημμυρίσουν χείμαρροι νοτίως της Λάρισας και να πλήξουν συνοικίες της.  Ύστερα από τις καταστροφές αυτές έγιναν στη Λάρισα κάποια αντιπλημμυρικά έργα (χαντάκια στα νότια της πόλεως), για τη διοχέτευση των ομβρίων υδάτων στον Πηνειό ποταμό. Το κόστος ανήλθε στο ποσόν των 16.748,10 γροσίων που το κατέβαλαν οι Χριστιανοί.
5. 1826. Από υπερχείλιση του Πηνειού προκλήθηκε πλημμύρα, η οποία προξένησε πολλές καταστροφές στη Λάρισα και στα πέριξ αυτής.
6. Αρχές 1882. Από υπερχείλιση του Πηνειού πλημμύρισε η Λάρισα και προκλήθηκαν μεγάλες καταστροφές.
7. 14-15 Οκτωβρίου 1883. Σφοδρή βροχόπτωση διάρκειας 48 ωρών προκάλεσε πλημμύρα στη Λάρισα με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους 20 άνθρωποι, να καταστραφούν 300 περίπου σπίτια και άλλες υποδομές. Στις 20 Οκτωβρίου «ιδιαίτερος» ανταποκριτής της «Εφημερίδος» στη Λάρισα απέστειλε αναλυτική περιγραφή των πλημμυρών που έπληξαν την Λάρισα κυρίως αλλά και άλλες πόλεις και χωριά της Θεσσαλίας· αυτή δημοσιεύθηκε στις 26 Οκτωβρίου 1883 με πρωτοσέλιδο τίτλο: «ΑΙ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΠΛΗΜΜΥΡΑΙ».
8. 16 Νοεμβρίου 1901. Μεγάλη πλημμύρα στη Λάρισα και υπερχείλιση του Πηνειού, τα νερά του οποίου κάλυψαν πλήρως τα πέντε πρώτα ανοίγματα της μεγάλης πέτρινης τοξωτής γέφυρας και πλημμύρισαν μεγάλες εκτάσεις στην περιοχή του Αλκαζάρ και του Πέρα Μαχαλά που είχαν μεταβληθεί σε νησιά.
9. Σεπτεμβρίου 1908. Μεγάλη πλημμύρα κατέκλυσε πάλι τη Λάρισα.
10. 5-7 Σεπτεμβρίου 2023. Καταρρακτώδης βροχή επί δύο συνεχείς ημέρες (Τρίτη και Τετάρτη 5-6 Σεπ.) είχε ως αποτέλεσμα να πλημμυρίσει ο Πηνειός ποταμός και οι παραπόταμοί του στη Δυτική Θεσσαλία. Από την υπερχείλιση του Πηνειού στο ύψος της Λάρισας πλημμύρισε η αριστερά αυτού συνοικία Γιάννουλη και προκλήθηκαν μεγάλες καταστροφές. Αλλά και πολλά χωριά νοτίως της Λάρισας, ιδίως στην παρακάρλια περιοχή, επλήγησαν από πλημμύρες και υπέστησαν μεγάλες καταστροφές. Χαρακτηριστικό του μεγέθους της πλημμύρας είναι το πρωτοφανές γεγονός να κατακλυστεί από τα νερά η εθνική οδός Αθηνών – Θεσσαλονίκης στο ύψος του Ν. Λαρίσης και να διακοπεί η συγκοινωνία.

Σήμερα όμως που έγραφα και έξω έβρεχε ήθελα να αισθανθώ το σύγχρονο βίωμα όχι την ιστορία. Με βοήθησε ο Θάνος Ευθυμιόπουλος. Τον πήρα τηλέφωνο… «Βρέχει σήμερα. Μήπως έχεις φωτογραφίσει τη Λάρισα με βροχή; Δεν θέλω τη Λάρισα παλιά, ούτε τη Λάρισα με καταστροφές και πλημμύρες. Θέλω να δω πως αποτυπώνεται μια βροχερή μέρα στην πόλη. Έστω μια νεροποντή…». «Έχω» μου είπε.

Τις βρήκε και μου τις έστειλε.

Τον ευχαριστώ για μια ακόμη φορά…