Λίνα Μουσιώνη: Πως το πρόσφατα ολοκληρωμένο πάρκο προαυλισμού του Δημοτικού Καταφύγιου αδέσποτων ζώων Λάρισας έδωσε τη λύση στην ιστορία ενός παιδικού βιβλίου…

Αρχικά νόμιζα πως πρόκειται για μια στοχευμένη συνεργασία. Ένα παιδικό βιβλίο που θα μιλούσε για τα παιδιά, για τα ζώα, για τα αδέσποτα, για το Δημοτικό Καταφύγιο αδέσποτων ζώων Λάρισας, για την πόλη. Ένα εγχειρίδιο, ένα εκπαιδευτικό εργαλείο. Μια συνέργεια, μια δράση.

Αυτό μου πέρασε από το μυαλό όταν τις συνάντησα τυχαία, την Λίνα Μουσιώνη και την Βίκυ Γούλα. Μόλις είχαν τυπώσει τις προσκλήσεις για την επικείμενη εκδήλωση της ερχόμενης Πέμπτης, 20 Νοεμβρίου, που θα λάβει χώρα στο Πάρκο Καινοτομίας Joist και αφορά την πρώτη παρουσίαση στο κοινό του νέου παιδικού βιβλίου της πρώτης «Ο Ηρακλής και τα 101 αδέσποτα κουτάβια». Έκανα λάθος.

Μάλλον με παρέσυρε ο ενθουσιασμός τους. Και των δυο τους· από αυτούς που πηγάζουν μόνο μέσα από προσωπική εμπλοκή και πονήματα.

Της Εύης Μποτσαροπούλου

Δεν θα ήταν βέβαια και παράλογο. Η μία, η αρχαιολόγος ιστορικός που εργάζεται στη Διεύθυνση Παιδείας του Δήμου Λαρισαίων Λίνα Μουσιώνη είναι γνωστή συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Από το 2010 ξεκίνησε να ασχολείται συστηματικά. Αυτό είναι το 25^ο της. Η άλλη, η νοσηλεύτρια στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας Βίκυ Γούλα είναι η Εντεταλμένη Σύμβουλος Φροντίδας αδέσποτων και δεσποζόντων ζώων του Δήμου Λάρισας. Και οι δυο είναι παθιασμένες με αυτό που κάνουν. Ζούνε στη Λάρισα, γνωρίζονται από μικρές… γιατί όχι;

Τελικά, αποδείχτηκε πως συνέργεια υπήρξε. Απλά δεν έδωσε την αφορμή για την αρχή του βιβλίου, αλλά για το τέλος.

Η Λίνα Μουσιώνη εδώ και πάνω από δύο χρόνια ξεκίνησε να γράφει για τον «Ηρακλή», για το αγόρι που ήθελε διακαώς να αποκτήσει ένα κατοικίδιο ζώο. Ο Ηρακλής μοιάζει σχεδόν σε όλα τα παιδιά. Θέλει κουτάβι. Το Λίο ή τη Σφαίρα. Και επιμένει. Επιμένει για να πείσει τους γονείς του οι οποίοι δεν ενδίδουν. Στην προσπάθειά του αυτή ανακατεύει τα παλιά του παιχνίδια, της μικρής αδερφής του, μέχρι και ένα κουβά για να φτιάξει το σπίτι των ονείρων του για του κουτάβι των ονείρων του. Και στην πορεία ένα νέο όνειρο γεννιέται…

Ήθελε να γράψει ένα βιβλίο που να μιλάει για τα αδέσποτα ζώα, την αρχιτεκτονική και τους μεγάλους αρχιτέκτονες. Κυρίως όμως να μιλάει για τα όνειρα των παιδιών. Αυτά που κτίζονται με αγάπη και φαντασία. Κάποια στιγμή όμως κόλλησε. Δεν μπορούσε να το προχωρήσει. Και το άφησε στην άκρη.

«Ξεκίνησα να γράφω ένα βιβλίο για τη δημιουργικότητα των παιδιών. Την βλέπω να καταστρέφεται τα τελευταία χρόνια μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα που δεν αφήνει περιθώρια στη φαντασία των παιδιών. Για μένα η φαντασία και η δημιουργικότητα είναι το κλειδί για την ευτυχία των παιδιών. Η αφορμή μου θα ήταν ένα αγόρι που ήθελε να αποκτήσει ένα κατοικίδιο, το οποίο μέσα από τη δημιουργικότητά του προσπαθεί να πείσει τους γονείς του να του κάνουν το χατίρι…» Και εκεί λοιπόν που το έφτασε σε ένα πολύ καλό σημείο, άρχισε να αναρωτιέται τι γίνει τελικά. Θα το πάρει το σκυλάκι ή όχι;

Στην πραγματικότητα η Λίνα Μουσιώνη δεν ήθελε ο Ηρακλής στο τέλος της ιστορίας να αποκτά ένα κουτάβι. Ήθελε να κάνει κάτι άλλο. Να υπάρξει μια ανατροπή. Απλά δεν ήξερε ποια. Έτσι άφησε την ιστορία να ξεκουραστεί. Για αρκετό χρόνο. Κάποια στιγμή αποφάσισε να επικοινωνήσει με τη Βίκυ Γούλα, την οποία γνώριζε, και να τη ρωτήσει σχετικά με τη λειτουργία του Κυνοκομείου Λάρισας, του Δημοτικού Καταφυγίου αδέσποτων ζώων. Ήταν το κατάλληλο πρόσωπο· ήταν του χώρου και παράλληλα ένας δοτικός και φροντιστικός άνθρωπος. Και εκείνη μεταξύ άλλων της μίλησε για τους εθελοντές φροντιστές και το πάρκο προαυλισμού των ζώων που μόλις είχε δημιουργηθεί. Η συζήτηση δεν λειτούργησε πάραυτα. «Κάποια στιγμή, ξαφνικά, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, και το βιβλίο μπορούσε να πάρει επιτέλους την τελική του μορφή. «Άλλαξα ολόκληρη την αφήγηση, από τρίτο πρόσωπο σε πρώτο· πλέον μιλούσε ο ίδιος ο Ηρακλής. Και βρήκα τι ήθελα να γίνει στο τέλος. Έτσι προέκυψε το βιβλίο που έχεις στα χέρια σου». Τελείωσε σε χρόνο ρεκόρ, ήταν σαν καταρράκτης αυτό που συνέβη μου λέει. Ήταν έτοιμο σε δέκα μέρες το πολύ.

«Στην πραγματικότητα ήταν τελειωμένο, αλλά έψαχνα αυτό το διαφορετικό τέλος, της προσφοράς, της μη κτητικότητας… Μπορείς να βοηθήσεις δραστικά ακόμη και όταν κάτι δεν είναι δικό σου. Επίσης, με ενδιέφερε το βιβλίο να λειτουργήσει απελευθερωτικά και για τα παιδάκια που δεν έχουν ή δεν θα αποκτήσουν ένα κατοικίδιο. Όλο αυτό ήρθε και κάθισε πάνω στην καλή πρακτική που έχει υιοθετήσει ο Δήμος Λαρισαίων. Ένα κομμάτι της ιστορίας λοιπόν πατάει στην ίδια την πόλη της Λάρισας…».

Ποια είναι αυτή; Προσωπικά δεν γνώριζα ότι υπάρχουν εθελοντές φροντιστές και ότι έχει δημιουργηθεί το πάρκο προαυλισμού. Δεν έχω ζώα η ίδια, αν και το δικό μου το παιδί πέρασε, και συνεχίζει, τη φάση της διεκδίκησης ενός κατοικιδίου. Το επιχειρήσαμε πριν αρκετά χρόνια υιοθετώντας – δεν ξέρω πως με έπεισε – ένα αδέσποτο που βρήκαμε στο δρόμο. Τον Ντρούπι· έχει και αυτός τη δική του ιστορία…

Ο λόγος περνά φυσικά στην Βίκυ Γούλα. Μου λύνει όλες τις απορίες.

«Όταν ανέλαβα ως εντεταλμένη τα ζώα ήταν έγκλειστα στα κλουβιά τους. Καταφέραμε τελικά και δημιουργήσαμε ένα πάρκο προαυλισμού δύο στεμμάτων μετά από πολύ κόπο. Καθιερώσαμε παράλληλα ώρες κοινού στις οποίες οι εθελοντές φροντιστές έρχονται στο χώρο μας, παίρνουν τα σκυλάκια και βγάζουν στο πάρκο να παίξουν». Το όλο εγχείρημα είχε τελικά μεγάλη αποδοχή από το λαρισαϊκό κοινό. Πολύ συχνά σχολεία επισκέπτονται το Δημοτικό Καταφύγιο, φοιτητές κτηνιατρικής και αρκετός κόσμος με δική του πρωτοβουλία. Οι εγγεγραμμένοι εθελοντές είναι πάνω από 30. Εκείνοι ασχολούνται σε καθημερινή βάση». Εντυπωσιάστηκα. Ο κόσμος πρέπει να μάθει την ύπαρξη και τις δράσεις του καταφυγίου που βρίσκεται στην περιοχή του Μεζούρλου, πλησίον του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στον δρόμο που πηγαίνει προς Τερψιθέα.

Στη συνέχεια η Βίκυ Γούλα μιλάει για το δικό της παιδί και τη δική τους ιστορία με τα κατοικία. Ο «Ηρακλής» της θύμισε τον γιο της…

Μετά, η συζήτηση πάει αλλού. Μιλάμε και οι τρεις ταυτόχρονα, συμπληρωματικά. Για το πώς μπορεί αυτό το βιβλίο, το οποίο βέβαια έχει μια υπερτοπική εμβέλεια μια και τα βιβλία της Λίνας Μουσιώνη κυκλοφορούν και διαβάζονται πανελλαδικά, να λειτουργήσει ως βάση για διάφορες εκπαιδευτικές δράσεις. Άλλωστε, η ίδια η Βίκυ Γούλα είναι η κύρια Βίκυ του βιβλίου που προτείνει στον Ηρακλή να γίνει εθελοντής φροντιστής!

Ρωτάω τη Λίνα Μουσιώνη πως εμπνεύστηκε τον χαρακτήρα του Ηρακλή. Με κοιτά, χαμογελά, και λίγο διστακτικά μου λέει πως τον εμπνεύστηκε από το γιο της. Και ο Ηρακλής και το βιβλίο είναι αφιερωμένα στον Κλέαρχο. Κι αυτός μικρός είχε σγουρά μαλλιά, ως παιδί είχε τα όνειρά του και τα κατακτά σιγά σιγά τώρα που μεγάλωσε. «Ήθελα να γράψω και ένα βιβλίο που να είναι και για αυτόν. Έχω αφιερώσει μέχρι στιγμής ένα άλλο βιβλίο το «Η κατάσκοπος των βιβλίων» στην κόρη μου τη Μαρκέλλα γιατί εκείνη μου έδωσε τη ιδέα όταν ήταν πολύ μικρή. Τώρα ήρθε η σειρά του Κλέαρχου».

Καθ΄ όλη τη διάρκεια της συνάντησής μας σκέφτομαι πόσο δύσκολο είναι γραφτεί ένα βιβλίο. Και παιδικό. Υπάρχει μια παρανόηση στο κομμάτι της παιδικής λογοτεχνίας και της λογοτεχνίας ενηλίκων, ότι διαφέρουν. Εκείνη, η Λίνα Μουσιώνη, δεν βρίσκει καμία διαφορά εκτός από την ευθύνη. «Τα παιδιά δεν έχουν ακόμα ωριμάσει και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με όσα τους περνάμε. Όσο περνούν τα χρόνια το βάρος της ευθύνης μεγαλώνει όταν μιλώ στα παιδιά».

Το προσωπικό μου σχόλιο

Το βιβλίο της Λίνας Μουσιώνη το διάβασα τρεις φορές. Την τελευταία υπογράμμισα διάφορα σημεία. Προτάσεις, παραγράφους… Κυρίως σημεία περιφερειακά της πλοκής. Εκεί, για μένα, είναι όλο το υπέροχο του βιβλίου. Η Λίνα Μουσιώνη διαχειρίζεται την έννοια της δημιουργικότητας και της ιδέας με έναν εξαιρετικά ενδιαφέρον τρόπο· κτίζεται αυτό σε όλο το βιβλίο, με ατάκες εμβόλιμες που μιλούν για τις ιδέες και τις λύσεις. «Πάντα υπάρχουν λύσεις». Παράλληλα, δίνει έμφαση στον χαρακτήρα του «Ηρακλή» που λειτουργεί ως εκπρόσωπος της παιδικής ψυχοσύνθεσης όπως αυτή αναπτύσσεται μέσα στην οικογένεια. Και η οικογένεια, η λειτουργία της, οι μεταξύ τους σχέσεις, περιγράφονται με έναν πολύ ρεαλιστικό και ταυτόχρονα διεισδυτικό τρόπο. Τα βλέμματα των γονιών, τα όρια της μαμάς, το πείσμα του Ηρακλή, η σχέση του με τη μικρή του αδερφή, η επιμονή του, η φαντασία του που φτάνει να γοητέψει τους γονείς. Και το τέλος, ειδικά αυτό… Ο Ηρακλής φτάνει στο στόχο του αλλά τελικά δεν μπορεί να διαλέξει… «Θα μου άρεσε εμένα να με διαλέξουν και να μείνει μόνη η Μαριαλένα; Και ποιο να διαλέξω; Το πιο όμορφο; Το πιο έξυπνο; Το πιο παιχνιδιάρικο; Και τι θα γίνει εκείνο το κατάμαυρο με τα μεγάλα αυτιά; Μήπως και γω μεγάλα αυτιά δεν έχω;»

Όλα αυτά τα περιφερειακά στοιχεία γίνονται εξίσου σημαντικά με την πλοκή. Σαν να μπλέκονται κι άλλα βιβλία μέσα στο βιβλίο.

«Στο βιβλίο αυτό υπάρχει μια παραλληλία» σχολιάζει τα λεγόμενά μου η Λίνα Μουσιώνη. «Η δημιουργηκότητα και τα αδέσποτα ζώα». Και η αρχιτεκτονική. Δεν είναι τυχαίο που ο Ηρακλής όταν μεγαλώσει γίνεται αρχιτέκτονας και το πρώτο του έργο είναι ένα πάρκο με ειδικά διαμορφωμένους χώρους για σκυλιά… «Εννοείται πως επιτρέπονται και οι άνθρωποι»…

Το σχόλιο της Βίκυς Γουλα

Μου το έστειλε σε δεύτερο χρόνο. Γραπτώς.

«Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση, συγχαίρω τη συγγραφέα Λίνα Μουσιώνη για την έκδοση του νέου της βιβλίου «Το όνειρο του Ηρακλή», μιας τρυφερής ιστορίας που μιλά για την αγάπη, τη φροντίδα και τη συνύπαρξη ανθρώπων και ζώων.

Ο μικρός Ηρακλής, μέσα από τη φαντασία και την καλοσύνη του, μας δείχνει πως τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα όταν τα μοιραζόμαστε με τους άλλους.

Ιδιαίτερη χαρά για μένα προσωπικά, καθώς η “κυρία Βίκυ” της ιστορίας γεννήθηκε από τη δική μας δράση στο Δημοτικό Καταφύγιο Αδέσποτων Ζώων του Δήμου Λαρισαίων.

Συγχαρητήρια, αγαπητή Λίνα, για ένα βιβλίο γεμάτο φως, ανθρωπιά και αγάπη για τα ζώα!»

Η Βίκυ Γούλα σε όλη τη συζήτηση ήταν πραγματικά συγκινημένη. Μου μίλησε για το πώς το βίωσε η ίδια όλο αυτό, την έκπληξη και τη συγκίνησή όταν το διάβασε. Μου μίλησε και για την ανάγκη εξωστρέφειας που έχει ο Δήμος… «Ο κόσμος πρέπει να μάθει για το Δημοτικό Κυνοκομείο Λάρισας. Ήταν από τα πρώτα που έγιναν στην Ελλάδα. Με τις τελευταίες δράσεις έχει αναβαθμιστεί. Το πάρκο προαυλισμού καταφέραμε εκτός από δύο ώρες καθημερινά, από τις 10 έως τις 12 το πρωί, να ανοίγει για και το Σάββατο. Μπορεί να ακούγεται εύκολο αλλά ήταν πολύ δύσκολο να επιτευχθεί στην πράξη. Είναι τόσο κρίμα να αγοράζουν οι άνθρωποι ζώα και να μην υιοθετούν.

Η παρουσίαση

Η παρουσίαση του βιβλίου για το κοινό θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Πέμπτη, 20 Νοεμβρίου, στις 7 το απόγευμα στο Πάρκο Καινοτομίας Joist.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι… Βίλη Γκούβερη / αρχιτέκτονας μηχανικός, η Βίκυ Γούλα / εντεταλμένη δημοτική σύμβουλος Φροντίδας αδέσποτων και δεσποζόμενων ζώων και ο Νίκος Ράπτης / εκπαιδευτικός.

Την εκδήλωση θα συντονίζει ο δημοσιογράφος Λευτέρης Παπαστεργίου.

Στην εκδήλωση οι παριστάμενοι καλούνται να φέρουν μαζί τους φωτογραφίες των δικών τους κατοικιδίων οι οποίες θα τοποθετηθούν στο ειδικό μεγάλο καμβά που έχουν ετοιμάσει οι εκδόσεις Μεταίχμιο.

Τέλος, να αναφερθεί ότι μέρος των εσόδων της εκδήλωσης θα διατεθεί στο Φιλανθρωπικό Σωματείο «Αδέσποτα Ζώα Λάρισας.

Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.