Εργοστάσιο Ζαχάρεως στη Λάρισα – 50 χρόνια ιστορίας: Πρωτοπορία, παρασκήνιο, ντοκουμέντα και μια γελοιογραφία του Μποστ (φωτό και βίντεο)

Συνήθως ένα αφιέρωμα σε βιομηχανίες είναι προσωποπαγές. Ξεκινά από την ιδέα ενός ανθρώπου, ή έστω μιας στενής ομάδας, και ακολουθεί την πορεία αυτού και της οικογένειας του. Συνήθως η ιστορία διατρέχει τις γενεές. Ακόμη και όταν ο κύκλος κλείσει στην διηγείται κάποιος απόγονος. Υπάρχουν μνήμες, ντοκουμέντα, προσωπικά αρχεία. Υπάρχει συναίσθημα.

Της Εύης Μποτσαροπούλου

Η περίπτωση του «Ζαχάρεως» στη Λάρισα είναι σαφώς διαφορετική. Είναι η ιστορία της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης, σημαντικό μέρος της ιστορίας της κρατικής εκβιομηχάνισης της χώρας. Δεν διατρέχει γενιές απογόνων αλλά ακολουθεί την πολιτική διαδρομή του τόπου. Ξεκινά από την Φρειδερίκη και τον Παύλο, την ΕΡΕ και την ΕΔΑ, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή που σχηματίζει την 4^η Κυβέρνησή του με τις εκλογές που έμειναν στην ιστορία ως αυτές που «ψήφισαν ακόμα και τα δέντρα…». Ακολουθεί η επταετία της Χούντας, η περίοδος της Μεταπολίτευσης και του δικομματισμού μεταξύ κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Ξεκινά το 1961 και κλείνει τον κύκλο της το 2006. Μετρά 50 χρόνια ελληνικής ιστορίας.

Ταυτόχρονα μετρά 50 χρόνια από την ιστορία της Λάρισας, την οποία έχει σημαδέψει. Και κάπως έτσι γίνεται προσωπική. Προσωποπαγής για τον καθένα από τις χιλιάδες Λαρισαίων που δούλεψαν εκεί είτε ως μόνιμοι υπάλληλοι είτε ως εποχικοί κατά τη διάρκεια αυτού του μισού αιώνα. Μέχρι και ο Λάκης Λαζόπουλος δούλεψε εκεί δυο καμπάνιες, έτσι τις λέγαν τις σεζόν, ως εποχικός εργάτης… Όταν φτάσεις λοιπόν στον έναν άνθρωπο, το αφιέρωμα παίρνει τη μορφή των λοιπών. Στο παρόν ρεπορτάζ ο άνθρωπος μας είναι ο Απόστολος Παναγούλας που επί 35 χρόνια δούλεψε στους λέβητες του Εργοστασίου Ζάχαρης Λάρισας. Από αυτόν πήρα τις μνήμες, πήρα το συναίσθημα. Το δικό του ήταν λίγο πικρό γιατί ήταν πολύ δυνατό. Επικεντρώθηκε στις αιτίες που οδήγησαν στο κλείσιμο. Στις λάθος επιλογές, πολιτικές και στρατηγικές, στο παρασκήνιο. «Κάθε φορά που κλείνει ένα εργοστάσιο, κλείνει εκ των έσω. Πάντα φταίει η διαχείριση» μου λέει μόλις βρισκόμαστε…

Απέχουμε όμως πολύ από το τέλος. Η ιστορία πρέπει να ειπωθεί από την αρχή, όπως κάθε ιστορία.

Η ιστορία της ζάχαρης γενικώς και της ελληνικής παραγωγής ειδικώς

Η ζάχαρη που μας ενδιαφέρει είναι αυτή που προέρχεται από την καλλιέργεια ζαχαρότεφλου. Εισήχθη στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης του 18ου και 19ου αιώνα. Αυτό είναι το τρίτο ορόσημο στην ιστορία της. Μέχρι τότε ζάχαρη παρήγαμε από το ζαχαροκάλαμο.

Το 325 π.Χ. συναντάμε πρώτη φορά τη ζάχαρη, όταν ο Μέγας Αλέξανδρος ανακάλυψε στην κοιλάδα του Ινδού ποταμού τα ζαχαροκάλαμα. Μετά οι Άραβες την έφεραν στις μεσογειακές αγορές μέσω της Βενετίας και της Γένοβας και αργότερα άρχισε να καλλιεργείται και το ζαχαροκάλαμο σε ευρωπαϊκά εδάφη. Ήταν το πρώτο ορόσημο μαζί με τις Σταυροφορίες (11ος-13ος αιώνας) που ακολούθησαν και ενίσχυσαν την παρουσία της ζάχαρης στην Ευρώπη η οποία μέχρι τον 15^ο αιώνα παραμένει εξαιρετικά ακριβή· στις ευρωπαϊκές αυλές ήταν σύμβολο πλούτου και κύρους. Και μετά ανακαλύψαμε την Αμερική… Το 1492· αυτό είναι το δεύτερο ορόσημο. Οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί μετέφεραν την καλλιέργεια του ζαχαροκάλαμου στις νέες αποικίες. Τεράστιες ποσότητες άρχισαν να καλλιεργούνται στις φυτείες με αποτέλεσμα τον 16ο και 17ο αιώνα να μιλάμε πλέον για μαζική παραγωγή· η ζάχαρη από αγαθό πολυτελείας μετατρέπεται σε προϊόν ευρείας κατανάλωσης. Με την εισαγωγή του ζαχαρότευτλου ως εναλλακτική πηγή στην Ευρώπη, η παραγωγή ζάχαρης επεκτάθηκε περαιτέρω, με αποτέλεσμα να πέσει η τιμή της, καθιστώντας την ακόμη πιο προσιτή σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.

Τις πρώτες βιομηχανικές εγκαταστάσεις παραγωγής ζάχαρης στην Ευρώπη τις συναντάμε στη Γαλλία και τη Γερμανία· εκεί άρχισαν να χρησιμοποιούν τις πρωτοπόρες τεχνολογικές εξελίξεις. Το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ζάχαρης από ζαχαρότευτλα δημιουργήθηκε στη Γαλλία το 1811, κατά την εποχή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, τότε που αποκλείστηκαν από τις αποικίες. Στην Γερμανία είχε ανοίξει νωρίτερα, από το 1801, στη Σιλεσία.

Στην Ελλάδα το πρώτο ελληνικό ζαχαρουργείο ιδρύθηκε το 1842 κοντά στο χωριό Kαινούργιο της Λοκρίδας, ύστερα από σύμβαση που υπέγραψε το 1839 το Ελληνικό Δημόσιο με γαλλοβελγική εταιρεία η οποία όμως χρεωκόπησε και η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε. 50 χρόνια μετά, το 1892, εμφανίζεται το Σακχαροποιείον Χρηστάκη Β. Ζωγράφου στη Λαζαρίνα της Θεσσαλίας που λειτουργεί μέχρι το 1909 και φτάνει τους 8.000 τόνους συνολικής παραγωγής ζάχαρης το χρόνο. Κλείνει λόγου του σκληρού ανταγωνισμού με την ξένη ζάχαρη και της αδυναμίας καταπολέμησης των ζωικών εχθρών των τεύτλων.

Και μετά κενό.

Για άλλα 50 χρόνια.

Μέχρι το 1960 που ιδρύεται η Eλληνική Bιομηχανία Zάχαρης A.E. με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Πιο συγκεκριμένα, το 1959, κατά τη διάρκεια της 24^ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) ο τότε Πρόεδρος των Ελλήνων Βιομηχάνων, Αλέξανδρος Τσάτσος, εισηγήθηκε στον Κωνσταντίνο Καραμανλή την ίδρυσή της. Οι διαδικασίες έτρεξαν εντυπωσιακά γρήγορα και τον επόμενο χρόνο ιδρύθηκε η ΕΒΖ Α.Ε. με κύριο μέτοχο την Αγροτική Τράπεζα και πρόεδρο τον Βεζύρογλου. Αυτός ήταν ο άνθρωπος που είχε το μεγάλο όραμα. Να δημιουργήσει την μεγαλύτερη και ιστορικότερη ελληνική γεωργική βιομηχανία της χώρας. Και το έκανε.

Το 1961 λειτούργησε το πρώτο εργοστάσιο στη Λάρισα, το 1962 στο Πλατύ και το 1963 στις Σέρρες. H δυναμικότητα επεξεργασίας τεύτλων των 3 πρώτων εργοστασίων ήταν 2.000 τόνοι το 24ωρο. Λίγο αργότερα, το 1972, λειτούργησε ένα τέταρτο εργοστάσιο ζάχαρης στην Ξάνθη και το 1975 ένα πέμπτο στην Oρεστιάδα, με δυναμικότητα 3.000 τόνων τεύτλων το 24ωρο, το καθένα.

Το πρώτο ελληνικό εργοστάσιο ζάχαρης, την κατασκευή του οποίου είχε αναλάβει γερμανική εταιρία,  εγκαινιάστηκε στις 26 Αυγούστου του 1961 στη Λάρισα από τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Παναγιώτη Κανελλόπουλο και τον Πρόεδρο της Βουλής Κωνσταντίνο Ροδόπουλο. Επί δημαρχίας Χατζηγιάννη συμβαίνουν όλα αυτά και παρουσίας επισήμων και πλήθος κόσμου. Οι ομιλίες γίνονται στο μικρόφωνο του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας το οποίο μετέδιδε ραδιοφωνικά την τελετή των εγκαινίων!

Υπάρχει ένα εκπληκτικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ που γυρίστηκε εκείνη την χρονιά. Δείχνει τα εγκαίνια του εργοστασίου στη Λάρισα, μας περιηγεί στις εγκαταστάσεις αυτού τελευταίας τεχνολογίας για την εποχή, μας συστήνει την όλη διαδικασία από την καλλιέργεια και την συγκομιδή των ζαχαρότεφλων μέχρι το τελικό στάδιο της παραγωγής της ζάχαρης.

Το ντοκιμαντέρ κλείνει με τη θεμελίωση του εργοστασίου στις Σέρρες, μόλις λίγες μέρες αργότερα, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1961. Εκεί, στις Σέρρες παραβρέθηκε και ο Πρωθυπουργός. Με ελικόπτερο έφτασε ο Καραμανλής. Ε, ήταν και η ιδιαίτερη πατρίδα του και η εκλογική του περιφέρεια… Εντυπωσιακά τα πλάνα. «Η δημιουργία βιομηχανιών εις τους τόπους της αγροτικής παραγωγής είναι παράγων ουσιαστικός που εγγυάται την επιτυχία και την πρόοδο» είπε, έριξε τον θεμέλιο λίθο. Επιβιβάστηκε πάραυτα στο ελικόπτερο και αποχώρησε αφήνοντας τον κόσμο να παραληρεί.

Μια νέα σελίδα της ελληνικής ιστορίας μόλις έχει μόλις ξεκινήσει. Αφορά στην προσπάθεια εκβιομηχάνισης της χώρας ταυτόχρονα με την εξασφάλιση τεράστιου συναλλαγματικού οφέλους· η Ελλάδα θα σταματούσε να εισάγει ζάχαρη από το εξωτερικό, στόχος ήταν η αυτάρκεια, η κάλυψη της εγχώριας κατανάλωσης ζάχαρης. Σταδιακά, από το 1959, η εταιρεία πέτυχε τον στόχο. Και τον υπερκάλυψε κάνοντας και εξαγωγές. Η Ελλάδα προμήθευε σταθερά την Βουλγαρία και την Γιουγκοσλαβία.

«Υπήρχαν στο εργοστάσιο στη Λάρισα τρία σιλό χωρητικότητας 35.000 τόνων ζάχαρης. Το ένα από αυτά ήταν πάντα για την Coca Cola το οποίο σφραγιζόταν άμεσα. Η Coca Cola χρησιμοποιούσε τη ζάχαρη για τη δική της παραγωγή και αυτή που περίσσευε την εμπορεύονταν η ίδια σε αραβικές χώρες» λέει χαρακτηριστικά ο Απόστολος Παναγούλας. Σύμφωνα με τους δικούς του υπολογισμούς τις χρυσές δεκαετίες από το 1970 ως το 1990 που η ΕΒΖ έφτανε να τζιράρει 7,5 δισ. δραχμές το χρόνο, το καθαρό κέρδος έφτανε τα 5 δισ. καθαρά.

Το Εργοστάσιο Ζάχαρης στη Λάρισα

Το εργοστάσιο, συνολικής έκτασης 324 στρεμμάτων, από την πρώτη στιγμή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αναμόρφωση της τοπικής κοινωνίας· έφτασαν να απασχολούνται σε αυτό 550 άτομα, ενώ η βασική προμήθεια σε τεύτλα του εργοστασίου προερχόταν από καλλιέργειες του Νομού Λάρισας και του θεσσαλικού κάμπου, ευρύτερα. Ειδικότερα, η Λάρισα καλλιεργούσε 100.000 με 150.000 στρέμματα ζαχαρότευτλα, ετησίως. Υπολογίζεται, ότι η παραγωγή του εργοστασίου Λαρίσης κυμαινόταν μεταξύ 80.000 και 100.000 τόνων ζάχαρης ετησίως που έβγαινε σε 3 βάρδιες ανά 24ώρο την περίοδο της καμπάνιας.

Ενδιαφέρον έχει το σχόλιο του Γρηγόρη Γώγου σε παλαιότερο αφιέρωμα στο onlarissa.gr σχετικά με ένα από τα βασικότερα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει το εργοστάσιο της Λάρισας και τα υπόλοιπα στην αρχή, αυτό της στελέχωσης. «Στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, ήταν αδύνατον να βρεθούν τα άτομα που θα μπορούσαν να στελεχώσουν αυτά τα εργοστάσια, καθώς υπήρχε παντελής έλλειψη εμπειρίας, τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης στην παραγωγή ζάχαρης. Η λύση για την αρχική στελέχωση του εργοστασίου της Λάρισας, δόθηκε από «Αιγυπτιώτες» Έλληνες, οι οποίοι είχαν εργαστεί σε γαλλικές βιομηχανίες ζάχαρης της Αιγύπτου. Επιπλέον, η γερμανική κατασκευαστική εταιρεία, ανέλαβε την υποχρέωση να εκπαιδεύσει και να μεταφέρει την τεχνογνωσία στους Έλληνες εργαζόμενους του εργοστασίου της Λάρισας». Ο κ. Γώγος από το 1968 και για 36 χρόνια, ήταν βασικό στέλεχος της εταιρείας, καθώς για τα πρώτα 6 χρόνια ήταν τμηματάρχης στις οικονομικές και διοικητικές υπηρεσίες του εργοστασίου της Λάρισας, και στη συνέχεια Προϊστάμενος Τμημάτων και Προϊστάμενος των αντίστοιχων υπηρεσιών.

Το εργοστάσιο άνοιγε τις πύλες του στις 6 η ώρα το πρωί. Οι αγρότες όμως με τα τρακτέρ, τα ούνιμουκ και τις καρότσες, μαζεύονταν έξω από την πύλη όλη τη διάρκεια της νύχτας για να πάρουν σειρά. 4 με 5 σειρές δημιουργούνταν οι οποίες θα έπρεπε να συμπτυχθούν σε μία. Ήταν πόλεμος. Η κατάσταση ήταν ημιάγρια, καθώς πολλοί δεν τηρούσαν τη σειρά προτεραιότητας με αποτέλεσμα να γίνονται λογομαχίες και καυγάδες, μέχρι και ξύλο έπεφτε κάποιες φορές.

Θεωρητικά η προσέλευση και η διακίνηση των παραγωγών γινόταν από τους γεωπόνους. Το εργοστάσιο διάθετε δικό του τμήμα Γεωπονικής και οι αγρότες καλλιεργούσαν τέφτλα με συμβολαιακή γεωργία. Τα συμβόλαια με το Ζαχάρεως γινόταν πριν ξεκινήσει η καλλιεργητική περίοδος· σε αυτά οριζόταν πόσα στρέμματα θα καλλιεργήσει ο παραγωγός, ενώ οι ποικιλίες καθορίζονταν από τους γεωπόνους συμβούλους οι οποίοι έκαναν αναλύσεις στα χωράφια και υποστήριζαν όλη τη διαδικασία της καλλιέργειας. Οι γεωπόνοι ήταν αυτοί που στέλναν τις εντολές, έτσι τις έλεγαν, για το πότε ο κάθε παραγωγός θα μαζέψει τέφτλα, σε τι ποσότητες και ποια μέρα θα παραδώσει στο εργοστάσιο. Ο στόχος ήταν να διατηρείται πάντα μια σταθερή ροή. Αλλά η τάξη στην πράξη δύσκολα επιβαλλόταν…

Από το Εργοστάσιο Ζάχαρης στη Λάρισα άλλαξαν 7 διευθυντές μέσα σε αυτά τα 50 χρόνια. Τα πρώτα χρόνια κάποιοι από αυτούς έμεναν στο σπίτι το οποίο υπήρχε ειδικά για αυτόν το λόγο εντός των ορίων του εργοστασίου. Οι επιλογές των προσώπων ήταν πολιτικές, όπως γίνεται σήμερα με τους διοικητές των νοσοκομείων για να το κατανοήσουμε καλύτερα. Ο πρώτος ήταν ο Θεοδορόπουλος, ένας Πελοποννήσιος, ο οποίος «άφησε έντονα το στίγμα του» μου λέει ο Απόστολος Παναγούλας ο οποίος άρχισε να εργάζεται στο Ζαχάρεως το 1975 και έμεινε σχεδόν μέχρι το τέλος. Ακολούθησαν ο Χατζηαντωνίου από τη Θεσσαλονίκη, ο Τσιότρας από τις Σέρρες, ο Γκισάκης και ο Γκαντάρας από τη Λάρισα, ο Νούσιας από την Καρδίτσα, ο οποίος διετέλεσε και Νομάρχης Καρδίτσας, και τέλος ο Τσιρακόπουλος. «Όλες οι αποφάσεις για το κλείσιμο του εργοστασίου πάρθηκαν επί Νούσια μετά από διαβουλεύσεις με συνδικαλιστές και αγροτοσυνδικαλιστές. Η επίσημη δικαιολογία ήταν ότι το εργοστάσιο της Λάρισας ήταν σάπιο, είχε μεγάλα τεχνικά και μηχανολογικά θέματα. Για μένα αυτό δεν ίσχυε. Το εργοστάσιο ήταν πλήρως συντηρημένο και εκσυγχρονισμένο» σχολιάζει ο κ. Παναγούλας, ο οποίος μου δίνει τα ακόλουθα στοιχεία… «Το 2006, το εργοστάσιο της Λάρισας κόστιζε 1.100 ευρώ ανά τόνο, αυτό στο Πλατύ 1.200 ανά τόνο, ενώ τα υπόλοιπα των Σερρών, της Ξάνθης και της Ορεστιάδας έφταναν και τα 1.500 ευρώ τον τόνο λόγω αυξημένων επιδομάτων ως παραμεθόριες περιοχές. Την ίδια στιγμή, τα δύο εργοστάσια στη Σερβία, που είχαν αγοραστεί το 1999 επί κυβέρνησης Σημίτη, είχαν κοστολόγιο ανά τόνο μόλις 150 ευρώ. Δεν είναι δύσκολο να βγάλει κανείς τα συμπεράσματά του…».

Το τέλος

Η Μονάδα της Λάρισας λειτούργησε ως ζαχαρουργείο για τελευταία χρονιά το 2006, χρονιά κατά την οποία η Ε.Β.Ζ. απέσυρε το 50,01% της ποσόστωσης της σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ.320/2006 της Ε.Ε.. για να μετατραπεί αργότερα ως μονάδα αποθήκευσης ζάχαρης και συσκευασίας.

Το ξήλωμα για την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2006. Τότε, οι υπουργοί Γεωργίας της ΕΕ ενέκριναν τη ριζική μεταρρύθμιση του τομέα της ζάχαρης. Έγινε περικοπή κατά 36% της εγγυημένης ελάχιστης τιμής του προϊόντος: από 631,9 ευρώ τον τόνο κατά την παραγωγική περίοδο 2006-07, σε 404,4 ευρώ τον τόνο την περίοδο 2009-10. Παράλληλα, δημιουργήθηκε και ταμείο αναδιάρθρωσης για την αποζημίωση των παραγωγών που θα εγκατέλειπαν την καλλιέργεια των ζαχαρότευτλων.

Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, από την περίοδο 2007-08 η Ελλάδα αποποιήθηκε το 50,01% της εθνικής της ποσόστωσης – της ποσότητας ζάχαρης, δηλαδή, που επιτρεπόταν να παράγει πλέον στο πλαίσιο της κοινοτικής παραγωγής. Τα ζαχαρότευτλα δεν ήταν επιδοτούμενη καλλιέργεια όπως το βαμβάκι. Οι παραγωγοί υπέγραφαν συμβόλαια με την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης που ήταν ο μόνος παραγωγός του προϊόντος στην Ελλάδα. Ωστόσο, την ώρα που το κόστος παραγωγής ανέβαινε, η ελάχιστη τιμή του προϊόντος μειώθηκε. Με δεδομένη την περικοπή στο μισό της δυνατότητας της χώρας να καλλιεργεί ζάχαρη, άλλοι αγρότες εγκατέλειψαν μόνοι τους την καλλιέργεια και άλλοι δεν κατάφερναν να εξασφαλίσουν πλέον συμβόλαια για την απορρόφηση της παραγωγής τους.

Ο κ. Παναγούλας μιλά και άλλα θέματα, εσωτερικής φύσης. Μιλά για κακοδιαχείριση ακόμη και δολιοφθορές. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που αναφέρει από το εργοστάσιο των Σερρών στα πλαίσια της ανταλλαγής επισκέψεων υπαλλήλων. «Υπήρχε μία έκταση σχεδόν στο μέγεθος του γηπέδου του Αλκαζάρ, που ήταν ολόκληρη καλυμμένη με βουνά από τούμπα. Τα τούμπα ήταν οι σωλήνες νερού που χρησιμοποιούνταν για την ατμοποίηση. Μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση. Το λεβητοστάσιο στις Σέρρες είχε μόλις τρεις μέρες που είχε κλείσει την καμπάνια. Είδα ότι ρίχνανε νερό στα τούμπα που ήταν ακόμη ζεστά από τη χρήση με αποτέλεσμα να σκληραίνει το μέταλλο· την πρώτη φορά που ξαναχρησιμοποιούνταν θα υπάρχει τόσο μεγάλη διαστολή που θα έκανε τα τούμπα να σπάνε. Τότε κατάλαβα γιατί υπήρχαν εκεί οι σωροί 10 μέτρων από τούμπα…». Υπήρχαν και περιστατικά όπου οι ίδιοι οι υπάλληλοι, οι εποχικοί, χαλούσαν κάποιο μηχάνημα ώστε να επιμηκυνθεί η διάρκεια της καμπάνιας. «Για να εξασφαλίσουν μια εβδομάδα παραπάνω δουλειάς δεν δίσταζαν να κάνουν δολιοφθορές. Το 2004 είχε υπολογιστεί ότι το ημερήσιο κόστος αν έμενε κλειστό το εργοστάσιο ήταν 10.000 ευρώ».

Αντί επιλόγου μια γελοιογραφία του Μποστ από το 1965

Βρισκόμαστε στον Δεκέμβριο του 1965. Ύστερα από το ιουλιανό παλατιανό πραξικόπημα, την αποστασία και την ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης, πρωθυπουργός είναι ο Στέφανος Στεφανόπουλος, επικεφαλής μιας κυβέρνησης που απαρτίζεται από «αποστάτες» της Ένωσης Κέντρου αλλά έχει τη στήριξη της ΕΡΕ και του Κόμματος Προοδευτικών και έτσι  συγκεντρώνει ισχνή πλειοψηφία 152 εδρών στη Βουλή. Μετά την εγκαθίδρυση της κυβέρνησης, στα τέλη Σεπτεμβρίου, κόπασαν οι λαϊκές διαδηλώσεις, αλλά η ένταση στην πολιτική σκηνή παρέμεινε.

Το σκίτσο δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 5 Δεκεμβρίου 1965. Ο Μποστ εμπνέεται από ένα συμβάν που απασχόλησε για λίγο την επικαιρότητα και μετά ξεχάστηκε. Συγκεκριμένα, ο βουλευτής Αναστάσιος Τσιάρας, ανεξάρτητος συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ, είχε κάνει την καταγγελία ότι στο εργοστάσιο της «ΑΕ Βιομηχανία Ζαχάρεως» στη Λάρισα είχε προσληφθεί ως ειδικός τεχνολόγος ο Γερμανός μηχανικός Μπέργκερ, με παχυλό μισθό, παρόλο που δεν είχε να επιδείξει κάποια εξαιρετικά προσόντα.

Φυσικά, ο Μποστ δεν μπορούσε να αφήσει το περιστατικό χωρίς να το συνδυάσει με τη γενικότερη κατάσταση. Έτσι, παρουσιάζει τον Γερμανό μηχανικό να δουλεύει στο «Βασιλικόν εργοστάσιον Ντόλτσε Βίτα» και φαντάζεται ότι ο κ. Μπέργκερ, εξέχων τεχνικός, είχε την αποστολή να παράγει δυο ειδών ζάχαρες: πέρα από την κοινή ζάχαρη, έβγαζε και μια ειδική για την Αυλή, που έχει την ιδιότητα να μετατρέπει σε πειθήνιο όργανο όποιον τη γεύεται, κι έτσι χρησιμοποιήθηκε για να πεισθούν οι αποστάτες βουλευτές κατά την ιουλιανή εκτροπή.

Ο Μπέργκερ αναφέρει (δήθεν) ότι ο μισθός του είναι «Γερμανού αρεοπαγίτου». Εδώ υπάρχει υπαινιγμός για ένα άλλο συμβάν της τότε επικαιρότητας: πριν από μερικές ημέρες, ο υπουργός (Παιδείας και) Θρησκευμάτων είχε παρουσιάσει νομοσχέδιο που εξομοίωνε μισθολογικά τους μητροπολίτες με τους αρεοπαγίτες, με μηνιαίο μισθό 7000 δρχ. (…)

Μετά το τέλος

Όταν έκλεισαν οριστικά τα εργοστάσια της Λάρισας και της Ξάνθης το 2009 αριθμούσαν 1.300 μόνιμους υπαλλήλους και περίπου 5.000 εποχικούς. Τότε υπήρξε η σκέψη της μετατροπής μονάδων (της Λάρισας και της Ξάνθης) σε εργοστάσια παραγωγής βιοαιθανόλης. Το σχέδιο προέβλεπε την επεξεργασία ζαχαρότευτλου και καλαμποκιού, αλλά και ενεργειακών φυτών που θα καλλιεργούνταν σε μια λογική αναδιάρθρωσης της καλλιέργειας των τεύτλων. Ωστόσο, το σχέδιο δεν προχώρησε. Ούτε και αυτό της μετατροπής σε εργοστάσια βιοκαυσίμων.

Μόλις πριν από λίγους μήνες, τον Ιούλιου του 2025, ανακοινώθηκε η πρόθεση μετατροπής του παλιού εργοστασίου της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης στη Λάρισα σε σύγχρονο logistic center, με μελέτη που χρηματοδοτεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας, σε συνεργασία με τον πρόεδρο του ΤΑΙΠΕΔ και του Εθνικού Συμβουλίου Εφοδιαστικής, κ. Αθανάσιο Ζηλιασκόπουλο. «Ένα όραμα που συζητείται εδώ και χρόνια και μπαίνει πλέον σε τροχιά υλοποίησης» το χαρακτήρισε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας.

Να σημειωθεί ότι το έργο αναλαμβάνει να εκπονήσει το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ως ουδέτερος επιστημονικός φορέας, με στόχο την τεκμηρίωση και προσέλκυση επενδυτών ενώ η μελέτη αναμένεται να παραδοθεί σε δύο χρόνια.

Ίδωμεν…