Η εισήγηση του Στέλιου Τσικριτσή στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη

Στο ετήσιο συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη παραβρέθηκε ο δήμαρχος Τυρνάβου Στέλιος Τσικριτσής, o οποίος τοποθετήθηκε στη Θεματική Ενότητα Περιβάλλον, Ενέργεια, Αγροτική Οικονομία παρουσία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και των υφυπουργών
Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νικολάου Ταγαρα και Νικολάου Τσάφου, του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων Μανώλη Γραφάκου και του Γενικού Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων Πέτρου Βαρελίδη.

Δείτε την εισήγηση του:

“Αλήθεια, «το πάθημα γίνεται μάθημα;». Το ερώτημα αυτό, που τίθεται μετά από κάθε μεγάλη καταστροφή, φέρνει από μόνο του και την απάντηση. Και η απάντηση είναι, φυσικά, αρνητική. Γιατί κάθε φορά ακούμε τα ίδια λόγια από εκείνους που έχουν την ευθύνη, οι οποίοι – ούτε λίγο ούτε πολύ – εμφανίζονται εκ νέου με τη μορφή του «σωτήρα».

Το είδαμε μετά την τραγωδία στο Μάτι, το είδαμε στη Μάνδρα, το βλέπουμε κάθε χρόνο, σε κάθε γωνιά της χώρας, με τις τεράστιες απώλειες από πλημμύρες και πυρκαγιές. Γιατί τίποτα ουσιαστικό δεν αλλάζει, όσο οι ίδιες πολιτικές συνεχίζουν να θυσιάζουν την ασφάλεια και τη ζωή του λαού στο βωμό του κέρδους.

Αντίστοιχα, στην περίπτωση της Θεσσαλίας, βλέπουμε να αξιοποιούν την ίδια την καταστροφή που προκάλεσε η πολιτική τους, για να διαπράξουν νέα και μεγαλύτερα deal. Επιχειρούν πάνω στον βούρκο, στα συντρίμμια, στη βυθισμένη και προσωρινά απαξιωμένη γη, να δημιουργήσουν ένα νέο Ελντοράντο κερδοφορίας για τους μεγάλους ομίλους, σε βάρος χιλιάδων οικογενειών που ζούσαν απ’ τη δουλειά τους και σήμερα παλεύουν να επιβιώσουν χωρίς καμιά ουσιαστική στήριξη από το κράτος.

Πίσω απ’ τις κυβερνητικές διακηρύξεις για «καινοτόμες λύσεις» αποκατάστασης και ανασυγκρότησης της περιοχής, κρύβονται τα αντιδραστικά σχέδια για συγκέντρωση της γης και της παραγωγής στο μεγάλο κεφάλαιο· για ξεκλήρισμα των αγροτών και κατάργηση αναγκαίων καλλιεργειών· για μετατροπή της Θεσσαλίας σε διαμετακομιστικό κέντρο εμπορευμάτων.

Πίσω απ’ τις διακηρύξεις για την «αντιμετώπιση της λειψυδρίας» κρύβονται τα σχέδια μετατροπής του νερού σε πανάκριβο εμπόρευμα. Πίσω απ’ τη διαμάχη των κομμάτων του συστήματος σχετικά με το πόσο ευθύνεται το καθένα για τις τεράστιες ελλείψεις κρατικών υποδομών, κρύβεται η συμφωνία τους στην ίδια πολιτική: εκείνη που θυσιάζει τις ανάγκες και τις ζωές μας στον βωμό των κερδών του κεφαλαίου.

Το ίδιο ισχύει και για την ενέργεια. Χωρίς ρεύμα, τίποτα δεν κινείται. Κι όμως, αυτά τα δύο – νερό και ενέργεια – που είναι θεμελιώδη για την ίδια τη ζωή, αντιμετωπίζονται σήμερα ως εμπορεύματα. Με τους λογαριασμούς στα ύψη, το χρηματιστήριο ενέργειας, τις ιδιωτικοποιήσεις και τις πολιτικές ευθύνες που μας έφεραν ως εδώ, με τα «πράσινα», «μπλε» και «κίτρινα» τιμολόγια, βλέπουμε νοικοκυριά, σταύλους και πομώνες με κομμένες παροχές — πολλές φορές με ηλικιωμένους και ευπαθείς ομάδες στο έλεος της κατάστασης.

Νερό και ενέργεια, λοιπόν, έχουν μετατραπεί σε πεδία κερδοφορίας για λίγους, αντί να αντιμετωπίζονται ως κοινωνικά αγαθά για όλους. Αυτή είναι η πολιτική που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια, από όλες τις κυβερνήσεις, με συνέπεια και μεθοδικότητα.

Στη Θεσσαλία έχουμε το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα: τον ΟΔΥΘ, τον Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας.

Παρουσιάστηκε ως «πιλότος», ως μια «νέα αρχή» για τη διαχείριση των νερών. Μόνο που αυτός ο πιλότος δεν πετάει για να υπηρετήσει τον αγρότη ή το κοινωνικό σύνολο· πετάει κατευθείαν προς την ιδιωτικοποίηση. Δημιουργείται ένας φορέας με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας, που θα διαχειρίζεται το νερό της Θεσσαλίας με τη λογική της αγοράς, των τιμολογίων και της «ανάκτησης κόστους». Δηλαδή, με απλά λόγια, ο λογαριασμός θα πάει ξανά στον λαό — και φυσικά στους δήμους.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Μας λένε ότι ο ΟΔΥΘ θα φέρει «ορθολογική διαχείριση». Ξέρουμε πολύ καλά τι εννοούν με τη λέξη «ορθολογική»: εννοούν διαχείριση με γνώμονα το κέρδος, όχι τις ανάγκες. Εννοούν ότι ο αγρότης θα πληρώνει το «πραγματικό κόστος» του νερού για να ποτίσει το χωράφι του· ότι οι δήμοι θα επωμίζονται τη συντήρηση υποδομών που δεν θα τους ανήκουν· ότι το ίδιο το νερό θα αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα που πρέπει να αποδίδει. Αυτή είναι η λογική του «πιλότου».

Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το σχέδιο αυτό προωθείται τώρα στη Θεσσαλία, μετά τις τεράστιες καταστροφές – εκεί δηλαδή όπου υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη και ο μεγαλύτερος κίνδυνος να παρουσιαστεί η ιδιωτικοποίηση ως «σωτηρία».

Αντί να σχεδιάζονται ολοκληρωμένα δημόσια έργα – φράγματα, ταμιευτήρες, σύγχρονα δίκτυα άρδευσης και ύδρευσης – βλέπουμε να κυριαρχεί η λογική των ΣΔΙΤ, της ανάθεσης και των εργολαβιών. Το κράτος αποσύρεται, οι Δήμοι μένουν με το βάρος και οι ιδιώτες μπαίνουν ως «σωτήρες». Το αποτέλεσμα είναι ότι πληρώνουμε περισσότερα για υπηρεσίες υποβαθμισμένες και χειρότερες.
Όπου μπαίνει η λογική του «κόστους – οφέλους», εκεί υποχωρεί η λογική των λαϊκών αναγκών, που θυσιάζονται για τα κέρδη των λίγων — μεσαζόντων, εργολάβων και επενδυτών — που στήνονται στη σειρά, περιμένοντας να «αρπάξουν την ευκαιρία» να διοχετεύσουν τα λιμνάζοντα κεφάλαιά τους. Κι έτσι φτάνουμε στο να πληρώνει ο αγρότης χρυσάφι το νερό, ο κάμπος να πλημμυρίζει και, κατά τα άλλα, να μιλούν για «βιώσιμη ανάπτυξη».

Με την ενέργεια υπάρχει ήδη πείρα. Τι υποσχέθηκαν; Ότι με την «απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας» και την «πράσινη μετάβαση» θα πέσουν οι τιμές και θα ωφεληθεί ο καταναλωτής. Στην πράξη είδαμε το ακριβώς αντίθετο: οι λογαριασμοί εκτοξεύτηκαν, τα υπερκέρδη των εταιρειών πολλαπλασιάστηκαν και ο λαός πληρώνει το ρεύμα σαν είδος πολυτελείας.

Οι Δήμοι και οι ΔΕΥΑ βλέπουν τους προϋπολογισμούς τους να στραγγαλίζονται. Ο φωτισμός των δρόμων, τα σχολεία, τα αντλιοστάσια – όλα κοστίζουν δυσβάσταχτα. Την ίδια στιγμή, οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι παίρνουν άδειες και επιδοτήσεις με ευκολία, γεμίζοντας βουνά, βοσκότοπους και χωράφια – στρέμματα παραγωγικής γης – με ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά.

Και οι Δήμοι; Στην πλειοψηφία τους, συνένοχοι στην ίδια πολιτική ρότα με αυτή των κυβερνήσεων και της ΕΕ. Βάζουν πλάτη στην ιδιωτικοποίηση της ενέργειας, κάνοντας οι ίδιοι τέτοιες «επενδύσεις» και δημιουργώντας ενεργειακές κοινότητες, για να μειώσουν, λένε, τα κόστη.

Είναι φανερό ότι όσο συνεχίζουμε σ’ αυτόν τον δρόμο, θα μετράμε νέα κέρδη για τους λίγους και ενεργειακή φτώχεια για τους πολλούς.

Απαιτείται ριζικά διαφορετικός ενεργειακός σχεδιασμός, με γνώμονα το σύνολο των κοινωνικών αναγκών και όχι την κερδοφορία των ομίλων.

Σχεδιασμός που θα έχει στόχο να διασφαλίσει συνδυασμένα τη φθηνή λαϊκή κατανάλωση, τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, την προστασία του περιβάλλοντος, της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων του κλάδου και των κατοίκων.

Σχεδιασμός που θα διασφαλίσει την αξιοποίηση όλων των εγχώριων ενεργειακών πηγών – των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων, των λιγνιτικών αποθεμάτων, των υδρογονανθράκων, ενάντια στον μονόδρομο των ΑΠΕ, πάντα με γνώμονα όμως τη λαϊκή ευημερία.

Εμείς όμως λέμε καθαρά: το νερό και η ενέργεια είναι κοινωνικά αγαθά, απαραίτητα για τη ζωή και την αξιοπρέπεια. Ετσι θα πορευτούμε σε αυτό τον δρόμο».