Αυτή είναι η ιστορία της μεγάλης βιομηχανίας στη Λάρισα εφάμιλλη ταινίας – Με τα λεωφορεία πηγαίνανε τις Κυριακές τους υπαλλήλους για μπάνιο

Η ιστορία για τη βιοτεχνία πλεκτών με την επωνυμία ΡΟΜΑ, η οποία με την πάροδο του χρόνου μετατράπηκε σε ολόκληρη βιομηχανία παράγοντας πλεκτά και σεντόνια με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα ξεκινά πολύ πριν το 1967 που ιδρύθηκε.

Και η ιστορία στηρίζεται έντονα στην προσωπικότητα και την πορεία του Μιχάλη Φώλια ενός εκ των συνιδρυτών της.

Κάθε φορά πίσω από ένα success story υπάρχει μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα προσωπικότητα άλλωστε. Τίποτα δεν είναι τυχαίο.

Της Εύης Μποτσαροπούλου

Η δική μας ξεκινά προπολεμικά, όταν ο Μιχάλης Φώλιας από την παιδική του ηλικία δούλευε ως πλανόδιος πωλητής στην οδό Βενιζέλου. Ήταν από φτωχή οικογένεια. Είναι από αυτή την κατηγορία ανθρώπων, των αυτοδημιούργητων. Σπούδασε όμως. Αποφοίτησε από την Εμπορική Σχολή ως αριστούχος. Και μετά, κάπου στα μέσα στης δεκαετίας του 1950, άνοιξε το πρώτο του κατάστημα με την επωνυμία «ΤΣΟΛΑΚΗΣ-ΦΩΛΙΑΣ». Ιδιοκτήτες ήταν ο Νικόλαος Τσολάκης και ο Μιχάλης Φώλιας. Στην Βενιζέλου το άνοιξε, εκεί που ως πιτσιρίκι την ανεβοκατέβαινε και πωλούσε την πραμάτεια του, στον αριθμό 60. Ήταν στην πραγματικότητα ένα είδος πολυκαταστήματος. Νεωτερισμοί όπως λεγόταν τότε. Τριώροφο. Και μεγάλο· 200 τ.μ. είχε ο κάθε όροφος περίπου. Είχε παιδικά, γυναικεία και ανδρικά ρούχα, εσώρουχα και αξεσουάρ. Υπήρχε μέσα και κανονικό ραφείο για τις επιδιορθώσεις των ρούχων. Απασχολούσε τουλάχιστον 15 άτομα. Παρέμεινε ανοιχτό μέχρι τις αρχές τις δεκαετίας του 1990. Ήταν ένα από τα τρία μεγάλα καταστήματα της πόλης… Σιρινιάν, Σιλέκτ και Τσολάκης-Φώλιας. Το σλόγκαν ήταν «Στο κατάστημα Τσολάκης-Φώλιας δεν αδειάζουν τα πορτοφόλια».

Δεν αρκέστηκαν όμως σε αυτό. Στην πρώτη δεκαετία λειτουργίας του άνοιξαν το πλεκτήριο Ρόμα. Ο Φώλιας είχε αντιληφθεί ότι η ζήτηση για τα πλεκτά αυξανόταν και θα συνέχιζε. Στις αρχές του 1960 άνοιξαν λοιπόν οι δύο συνεργάτες μια μικρή βιοτεχνία με λίγες πλεκτομηχανές. Το πρώτο μαγαζί ήταν μέσα στην πόλη, στην οδό Παπαναστασίου, ένα ισόγειο κατάστημα στο ύψος που βρισκόταν η Αστυνομία. Ήταν σαν οικοτεχνία. Γυναίκες από τον Τύρναβο και τη Νίκαια ράβανε φασόν στα σπίτια τους.

Το 1967 ανοίγουν το εργοστάσιο πλεκτών στο 5^ο χλμ. της οδού Φαρσάλων. Είχαν τις δικές τους πλέον πλεκτομηχανές και ράβανε τα ρούχα εκεί, στα δικά τους εσωτερικά ραφεία. Οι χρυσές εποχές σιγά σιγά πλησιάζουν. Σταδιακά το εργοστάσιο μεγάλωσε, έφτασε να απασχολεί πάνω από 200 άτομα. Τότε, εκτός από τα πλεκτά, επεκτείνονται και στην παραγωγή πετσετέ σεντόνια με λάστιχο, τα λεγόμενα φορτέ, τα οποία εξάγουν στο σύνολό του κυρίως στη Γερμανία.

Αρχίζουν οι συνεργασίες με μοντέλα που φωτογραφίζονται για τα προσπέκτους, τις τηλεοπτικές διαφημίσεις, για τα show room στην Αθήνα, για τις επιδείξεις στην Αθήνα σε γνωστά ξενοδοχεία και για τις πασαρέλες στη Λάρισα. Στις Βερσαλλίες συνήθως. Οι περισσότερες γινόταν ως φιλανθρωπικά γκαλά και τις διοργάνωνε ο σύλλογος «Φίλες της Αγάπης. Δύο είναι οι βασικοί συνεργάτες σε όλα αυτά, το μοντέλο Βανέσσα και ο Λαρισαίος Δημήτρης Τσούρης. Στις πασαρέλες εμφανιζόταν διάσημα μοντέλα της εποχής όπως η Ρέα Τουρτουτζή και η Εύη Βατίδου.

Έχουμε φτάσει πλέον στο 1980. Είναι η χρονιά που εμπλέκονται στο εργοστάσιο οι κόρες Φώλια, η Ελένη και η Αντιγόνη. Τότε γίνεται μια στροφή στον σχεδιασμό και στην ποιότητα. Τα πλεκτά Ρόμα δημιουργούνται από ακριβές πρώτες ύλες όπως τα ανγκορά και τα μοχέρ. Νέες μηχανές αγοράζονται για τα πιο δύσκολα και περίτεχνα σχέδια. Πολλά πλεκτά έχουν χειροποίητα κεντήματα. Πλέον ασχολούνται πραγματικά με τη μόδα· έχουν στυλίστες από την Ιταλία. Συνεργάζονται με τον οίκο Pierre Garden. Βγάζουν συστηματικά προσπέκτους με τις κολεξιόν τους. Δέχονται παραγγελίες και τηλεφωνικά, αν και το πιο συχνό φαινόμενο ήταν να εμφανίζονται οι κυρίες με το προσπέκτ ανά χείρας και να δείχνουν στη φωτογραφία το μοντέλο που θέλαν να αγοράσουν.

Ασχολούνται με τη χοντρική. Πωλούν σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Παράλληλα, διατηρούν show room στο Κολωνάκι. Μπαίνουν ως shop in shops σε μεγάλα πολυκαταστήματα στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Στη Σταδίου στο Μινιόν και στην Τσιμισκή στο Φωκά αντίστοιχα. Οι συνεργασίες γίνονται πλέον σταθερές. Ο Φωκάς στη Θεσσαλονίκη είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα… 40 χρόνια πελάτης.

Η πραγματική χρυσή τους εποχή είναι οι δεκαετίες ΄80 και ΄90.

Τότε και ξεκινά και η παραγωγή σεντονιών τα οποία εξάγονται στη Βόρεια Ευρώπη και στη Γερμανία. Μέσα σε μία μέρα χρησιμοποιούν έναν τόμο νήμα για τα σεντόνια τους. Και τα πλεκτά ανέρχονται σε χιλιάδες ετησίως. Στο ισόγειο του εργοστασίου δημιουργείται ένα τεράστιο πρατήριο λιανικής με τιμές που κυμαίνονται στο ενδιάμεσο αυτών της χονδρικής και της λιανικής. Με λεωφορεία ερχόταν κόσμος από όλη τη Θεσσαλία για να πάνε στη Ρόμα. Τότε είναι που δημιουργείται γραμμή αστικού λεωφορείου που μετέφερε δωρεάν κόσμο από το κέντρο της πόλης της Λάρισας στο πρατήριο στην Φαρσάλων.

Τα κορίτσια, η Αντιγόνη δια ζώσης και η Ελένη σε ανοιχτή ακρόαση μου διηγούνται όλη αυτή την ιστορία… Τις βλέπεις ότι καμαρώνουν. Λογικό. Αρχίζουν να μιλούν για το πολύ καλό κλίμα εργασίας που υπήρχε στο εργοστάσιο. «Ήταν από τα ελάχιστα εργοστάσια που οι εργαζόμενοι δεν είχαν δικό τους χωριστό συνδικαλιστικό σωματείο. Δεν υπήρχε λόγος… ήταν όλοι ευχαριστημένοι από τους βασικούς μισθούς και τα μπόνους. Ο πατέρας μας είχε υιοθετήσει κάποιες ιδιαίτερες πρακτικές, ήταν πρωτοπόρος… Έδινε χρήματα ως δώρο στην ονομαστική εορτή κάθε υπαλλήλου που τις περισσότερες φορές συνοδευόταν με άδεια για τη συγκεκριμένη μέρα. Κάθε πρωί μοίραζε σε όλους γάλατα και αναψυκτικά δωρεάν…».

Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν αυτό που μου είπαν αμέσως μετά… Τις Κυριακές τα λεωφορεία του εργοστασίου που χρησιμοποιούνταν καθημερινά για τα δρομολόγια των υπαλλήλων έκαναν εκδρομές για μπάνιο στα παράλια. «Όπως στην ταινία με τη Βουγιουκλάκη, το «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια;» ρωτάω. «Ναι, ναι ακριβώς» μου λένε. Απίστευτό. Δεν ήξερα ότι ήταν μια πρακτική που χρησιμοποιούσαν εργοστασιάρχες εκείνη την εποχή. Νόμιζα πάντα πως ήταν μια εξτραβαγκάντζα της ταινίας…

Το 1994 το εργοστάσιο έκλεισε.

Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας άλλαξε έντονα τον χάρτη της Ευρώπης. Δημιουργήθηκαν αλλού φθηνά εργατικά χέρια. Μετά ήρθε η Κίνα… ποιος να αντέξει; «Μέσα σε ένα χρόνο οι τρεις μεγαλύτεροι πελάτες μας στην Γερμανία έκλεισαν».

Οι αφές Φώλια όταν έκλεισε το εργοστάσιο και λύθηκε η ΑΕ στην οποία πάντα πρόεδρος ήταν ο πατέρας τους, Μιχάλης Φώλιας, δημιουργήσανε μια νέα εταιρία οι δυο τους μόνο, πάλι με πλεκτά τα οποία πλέκανε και τα ράβανε φασόν πάνω σε δικά τους σχέδια. Η παραγωγή γινόταν, και συνεχίζει μέχρι σήμερα, στην Ιταλία.

Τότε, είμαστε πια στο 1995, ανοίγουν τα καταστήματα λιανικής στη Λάρισα. Το πρώτο ήταν στη Ρούσβελτ 37. Μετά άνοιξε αυτό της Παπαναστασίου που είναι το κεντρικό και στην Παναγούλη το οποίο δουλεύει κυρίως με προσφορές. Καταστήματα υπάρχουν επίσης στα Γιάννενα, στην Καλαμάτα και το Αγρίνιο.

Πλέον, το brand της ΡΟΜΑ δεν έχει μόνο πλεκτά, αν και παραμένουν το χαρακτηριστικό και βασικό προϊόν τους. Έχουν προσθέσει στις κολεξιόν τους γούνες, οι οποίες είναι μια μεγάλη τάση, υφασμάτινα ρούχα και λίγα μεταξωτά. Κουστούμια, ταγιέρ, μπουφάν, παλτό. Μέχρι και αξεσουάρ και τσάντες.

Μια γούνα θα την πάρω. Το υποσχέθηκα στον εαυτό μου.

…

ΥΣ1. Για τη δραστηριότητα της η εταιρία ΡΟΜΑ βραβεύτηκε δύο φορές από την ελληνική κυβέρνηση, ενώ εξασφάλισε πέντε ευρωπαϊκά βραβεία για την ποιότητα των προϊόντων και την αξιοπιστία της επιχείρησης.

ΥΣ2. Ο Μιχάλης Φώλιας υπήρξε εκ των συνιδρυτών του Συνδέσμου Θεσσαλικών Βιομηχανιών, τον οποίο υπηρέτησε από τη θέση του αντιπροέδρου επί σειρά ετών, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην καθιέρωσή του ως ένας από τους πλέον δυναμικούς θεσμικούς φορείς στην περιοχή, ενώ ανέπτυξε έντονη φιλανθρωπική δραστηριότητα στηρίζοντας οικονομικά Λαρισαίους συμπολίτες, αλλά και τοπικούς συλλόγους και σωματεία.