5 σημάδια που δείχνουν ότι μια σχέση δεν είναι ισότιμη

Επιμέλεια: Βασίλης Κοντζεδάκης

Όλοι θέλουμε σχέσεις που βασίζονται στην αγάπη, τον σεβασμό και την αμοιβαιότητα. Κι όμως, πολλές φορές εγκλωβιζόμαστε σε δυναμικές εξουσίας που δεν είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε. Μπορεί να ξεκινούν αθώα, μια «προστατευτική» στάση, μια μικρή υποτίμηση, μια επίμονη ανάγκη ελέγχου. Αλλά πίσω από αυτά, μπορεί να κρύβεται ανισορροπία δύναμης. Η ψυχολογία μιλάει ξεκάθαρα: οι μη ισότιμες σχέσεις φθείρουν την αυτοεκτίμηση και μακροπρόθεσμα, οδηγούν σε συναισθηματική εξάρτηση.

Τι σημαίνει «σχέση εξουσίας»

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Gottman, το οποίο μελετά τη δυναμική των ζευγαριών, μια ισότιμη σχέση βασίζεται σε σεβασμό, συναισθηματική ασφάλεια και αμοιβαιότητα. Αντίθετα, μια σχέση εξουσίας χαρακτηρίζεται από:

1. Έλεγχο: ο ένας προσπαθεί να υπαγορεύσει τη συμπεριφορά ή τις αποφάσεις του άλλου.
2. Υποτίμηση: ορισμένες σκέψεις ή συναισθήματα θεωρούνται «λιγότερο σημαντικά».
3. Ανισότητα συναισθηματικής φροντίδας: ο ένας δίνει συνεχώς, ο άλλος απλώς λαμβάνει.
4. Φόβο απώλειας ή θυμού: αν αισθάνεσαι ότι «περπατάς σε τεντωμένο σχοινί», κάτι δεν πάει καλά.

Αυτές οι μορφές εξουσίας δεν είναι πάντα προφανείς. Μπορεί να εκφράζονται μέσα από παθητική επιθετικότητα, gaslighting (διαστρέβλωση της πραγματικότητας) ή συναισθηματική απόσυρση.

Τα 5 red flags μιας μη ισότιμης σχέσης

Οι ψυχολόγοι του Πανεπιστημίου Berkeley αναφέρουν 5 βασικά μοτίβα που δείχνουν ότι η ισορροπία έχει χαθεί:

1. Αισθάνεσαι ότι «χρωστάς» για κάθε στοργή ή προσοχή.
2. Δεν εκφράζεις ελεύθερα τις απόψεις σου, από φόβο μήπως θυμώσει ή σε απορρίψει.
3. Ζητάς συνεχώς επιβεβαίωση, ενώ εκείνος/εκείνη αποστασιοποιείται.
4. Η επικοινωνία έχει γίνει μονόλογος ο ένας μιλά, ο άλλος προσαρμόζεται.
5. Νιώθεις ενοχές όταν θέτεις όρια.

Η εξουσία σε μια σχέση δεν αφορά μόνο ποιος «αποφασίζει». Αφορά και το ποιος έχει συναισθηματικό έλεγχο: ποιος ορίζει πότε θα μιλήσετε, πότε θα λυθεί μια διαφωνία ή αν «επιτρέπεται» να είσαι στενοχωρημένος/ η.

Πώς να επαναφέρεις την ισορροπία

Σύμφωνα με την ψυχολογία οι υγιείς δεσμοί (secure attachment) και οι ισότιμες σχέσεις βασίζονται σε 3 δεξιότητες:

1. Ειλικρινής επικοινωνία: να εκφράζεις τι νιώθεις χωρίς φόβο.
2. Αμοιβαίος σεβασμός στα όρια: Όχι να λες «υποχωρώ για να μην χαλάσει η σχέση».
3. Ευθύνη για τα συναισθήματά σου: Δεν είναι δουλειά του άλλου να «διορθώσει» ό,τι νιώθεις.

Οι σχέσεις εξουσίας έχουν να κάνουν με συνήθειες δύναμης και φόβου που συχνά μαθαίνουμε από το σπίτι, την κοινωνία, ή παλιές εμπειρίες. Η αληθινή αγάπη δεν θέλει να ελέγχει· θέλει να συνυπάρχει. Και η αληθινή ενδυνάμωση δεν είναι να «κερδίζεις» στις σχέσεις, είναι να μην χρειάζεται να παίζεις για να νιώσεις ασφάλεια.

Πηγή: lady.gr

govastileto.gr