Το Ενωτικό Κίνημα Γεωτεχνικών για την Ανατροπή για την ευλογιά των προβάτων

H τοποθέτηση του Ενωτικού Κινήματος Γεωτεχνικών για την Ανατροπή για την ευλογιά προβάτων, όπως αυτή παρουσιάστηκε στην γενική συνέλευση αντιπροσώπων του ΓΕΩΤΕΕ το προηγούμενο Σάββατο στην Καρδίτσα:

Η επιζωοτία της ευλογιάς, που παίρνει πια ανεξέλεγκτες διαστάσεις, αποκαλύπτει την οριακή κατάσταση που βρίσκεται εδώ και χρόνια η αιγοπροβατοτροφία στην Ελλάδα. Παρά την ευφορία που δημιουργούσε για το μέλλον η ζήτηση αιγοπρόβειου γάλακτος, τόσο λόγω της εγχώριας κατανάλωσης που παραμένει υψηλή παρά τη μείωσή της, όσο και λόγω της αύξησης των εξαγωγών φέτας, η περσινή επιζωοτία πανώλης και πολύ περισσότερο η επιζωοτία της ευλογιάς που ακολούθησε, δείχνουν τα δομικά προβλήματα που έχει η αιγοπροβατοτροφία που παραμένουν ανεπίλυτα.

Οι κτηνιατρικές υπηρεσίες, με το προσωπικό και τα μέσα που διαθέτουν, προσπαθούν να ελέγξουν τις εστίες που εμφανίζονται, αλλά για κάθε εστία που ελέγχεται εμφανίζονται πολλαπλάσιες καινούριες. Η περσινή “επιτυχία” στον έλεγχο της επιζωοτίας της πανώλης, δημιούργησε την εντύπωση στους  διοικούντες του ΥπΑΑΤ ότι τέτοιες καταστάσεις θα μπορούσαν κάθε φορά να αντιμετωπίζονται  με επιτυχία από έναν περιφερόμενο θίασο κτηνιάτρων από διάφορες περιοχές της χώρας και διάφορους φορείς του δημοσίου, άσχετους μεταξύ τους αλλά και με το ίδιο το αντικείμενο που καλούνταν να αντιμετωπίσουν, που θα έκανε καταδρομικές επιχειρήσεις από τη Θράκη ως την Πελοπόννησο. Στο κρίσιμο σημείο που φτάσαμε, πλέον όλοι περιμένουν μια μαγική λύση που θα λύσει το πρόβλημα. Δεν θα υπεισέλθουμε στο καθαρά επιστημονικό κομμάτι της συζήτησης αν ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς μπορεί να φέρει τη λύση ή αν θα δημιουργήσει μεγαλύτερο πρόβλημα. Θα προσπαθήσουμε να δούμε τους παράγοντες που εμποδίζουν την επιτυχία οποιασδήποτε λύσης και αν επιλεχθεί.

Πρώτα απ’ όλα  κάνει εντύπωση ότι η όλη συζήτηση, τόσο από τους φορείς του ΥπΑΑΤ, όσο και από τις δύο Κτηνιατρικές Σχολές, επικεντρώνεται στις εξαγωγές φέτας. Σαν να προσπαθούμε να κάνουμε έναν σχεδιασμό έχοντας στο οπτικό μας πεδίο μόνο το πώς θα διατηρηθούν οι ροές των εξαγωγών, πώς, δηλαδή, οι μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν τις ποσότητες γάλακτος που χρειάζονται, χωρίς να βλέπουμε το πώς θα προστατεύσουμε την ίδια την αιγοπροβατοτροφία ή χωρίς να μας ενδιαφέρει αν θα δημιουργηθούν συνθήκες έλλειψης στην εγχώρια αγορά. Την ίδια ώρα, η αφωνία των μεγάλων γαλακτοβιομηχανιών για το θέμα δείχνει την αποτυχία της λεγόμενης Διεπαγγελματικής Φέτας στους υποτιθέμενους σκοπούς της, δείχνει ότι ο βασικός της σκοπός ήταν απλά η εξασφάλιση των συμφερόντων της βιομηχανίας έναντι των κτηνοτρόφων και των καταναλωτών.

Κατά δεύτερο, παραβλέπουμε τους παράγοντες που δημιούργησαν το πρόβλημα. Ανεξέλεγκτες μετακινήσεις ζώων τόσο από το εξωτερικό προς τη χώρα μας, όσο και εντός της επικράτειας και διακίνηση ζωοτροφών που δεν μπορούν να ελεγχθούν λόγω της υποστελέχωσης των κτηνιατρικών υπηρεσιών και άλλων υπηρεσιών του αγροτικού τομέα. Αυτό το πρόβλημα όσο δεν επιλύεται εμποδίζει και την επιτυχία της όποιας λύσης και αν επιλεχθεί. Τόσο η αυστηρή τήρηση μέτρων βιοασφάλειας, όσο και ο  μαζικός εμβολιασμός, για να έχουν αποτελέσματα απαιτούν μια άλλη οργάνωση που δεν υπάρχει, όσο δεν υπάρχει το απαιτούμενο επιστημονικό προσωπικό που θα τα εφαρμόσει. Η απλή επίκληση σε μαζικούς διορισμούς  δεν επαρκεί, όσο ο μισθός του νεοδιοριζόμενου κτηνιάτρου είναι στα σημερινά επίπεδα και οι συνθήκες εργασίας δεν βελτιώνονται. Η κατοχύρωση, επιτέλους, του επιδόματος ανθυγιεινής εργασίας στους κτηνιάτρους των Περιφερειών είναι ένα σημαντικό βήμα, αλλά δεν αρκεί για να προσελκύσει νέους κτηνιάτρους οι οποίοι συνεχίζουν να προτιμούν να ασχοληθούν με τα ζώα συντροφιάς. Το ίδιο, βέβαια, ισχύει και για τα κτηνιατρικά εργαστήρια που με βασικές ελλείψεις εξοπλισμού, αναλώσιμων και προσωπικού προσπαθούν να φέρουν σε πέρας τη δουλειά τους βασιζόμενα κατά κύριο λόγο στην υπερεργασία των εργαζομένων τους.

Τα μέτρα βιοασφάλειας για να εφαρμοστούν αποτελεσματικά, χρειάζονται και αυτούς που θα τα εφαρμόσουν σωστά. Και αυτό δεν περιλαμβάνει μόνο το κτηνιατρικό προσωπικό που ελέγξει την εφαρμογή τους, αλλά και τους ίδιους τους κτηνοτρόφους που πολλές φορές αδυνατούν να ακολουθήσουν τα μέτρα. Σε σταβλικές εγκαταστάσεις πρόχειρες, μη ορθολογικές, με προσωρινές άδειες ή και καθόλου άδειες λόγω του αυστηρού και άκαμπτου νομικού πλαισίου, προφανώς δεν είναι δυνατό να εφαρμοστούν οποιαδήποτε μέτρα. Η απλή μεταφορά της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά την αδειοδότηση των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων χωρίς καμία προσπάθεια προσαρμογής στις ελληνικές συνθήκες ειδικά των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, χωρίς καμία ουσιαστική επιστημονική καθοδήγηση των κτηνοτρόφων για το πώς πρέπει να φτιάξουν τον στάβλο τους, έχει οδηγήσει σε μονιμοποίηση του φαινομένου του τσίγκου και των ξύλινων παλετών όπου κανένα μέτρο δεν μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά. Για να μην επεκταθούμε στο θέμα της αγροτικής οδοποιίας και της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και νερού στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές που κανονικά θα έπρεπε να είναι οι βασικές περιοχές της αιγοπροβατοτροφίας. Από την άλλη, η κρατική έρευνα έχει  εγκαταλειφθεί. Ουσιαστικά δεν λειτουργούν κέντρα γενετικής βελτίωσης και δεν υπάρχει πρωτότυπη έρευνα προσαρμοσμένη στην εγχώρια  αιγοπροβατοτροφία.

Η αντιμετώπιση της κατάστασης αυτή τη στιγμή απαιτεί έναν κεντρικό σχεδιασμό που το ΥπΑΑΤ αδυνατεί να παράσχει μέσω των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών του. Έχει εγκαταλείψει τη διαχείριση της κατάστασης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, χωρίς ουσιαστική ιχνηλάτηση των περιστατικών, χωρίς επαρκή επιπλέον κονδύλια πέρα από αυτά που έρχονται από την ΕΕ και από αυτά που μπορούν να διαθέσουν οι Περιφέρειες από τον ήδη σφιχτό προϋπολογισμό τους, με επίκληση της προσωπικής ευθύνης των κτηνοτρόφων και των κτηνιάτρων για τα μέτρα βιοασφάλειας, περιμένει απλά να περάσει η μπόρα, κόβοντας και ράβοντας ό,τι δεν ταιριάζει στο αφήγημα της κυβέρνησης. Ακόμα και αν περάσει αυτή η μπόρα με τις όποιες συνέπειες, θα έρθει η επόμενη την οποία δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε για τους ίδιους λόγους, σαν να μην πέρασε μια μέρα. Αυτό που χρειάζεται είναι μια άλλη οργάνωση που θα βάλει στο επίκεντρο την ίδια την αιγοπροβατοτροφία, ειδικά στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, την εξασφάλιση της επιβίωσής της και της παραγωγής ποιοτικών προϊόντων για την κάλυψη των αναγκών της χώρας. Μια οργάνωση που αναγκαστικά θα περνάει μέσα από την στελέχωση των κτηνιατρικών υπηρεσιών και εργαστηρίων με επαρκές κτηνιατρικό και βοηθητικό προσωπικό που θα αμείβεται όσο πραγματικά αντιστοιχεί στην προσφορά του. Από κρατικές δομές που θα παράγουν πρωτότυπη έρευνα για τις ανάγκες της εγχώριας παραγωγής και όχι για την αύξηση των κερδών των μεγάλων βιομηχανιών. Και σίγουρα από τον προσανατολισμό της εθνικής αγροτικής πολιτικής στη στήριξη της εγχώριας ζωικής παραγωγής και όχι απλά στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.