Κοινά φάρμακα αφήνουν «αποτύπωμα» στο εντερικό μικροβίωμα ακόμη και δεκαετίες μετά τη λήψη τους

Κοινά φάρμακα που λάβατε χρόνια – ακόμη και δεκαετίες πριν – μπορεί να επηρεάζουν ακόμη και σήμερα το μικροβίωμα του εντέρου σας.

Αντικαταθλιπτικά, β-αναστολείς, αγχολυτικά στο «εδώλιο»

Αυτό έδειξε μια νέα μελέτη ερευνητών από το Ινστιτούτο Γενωμικής του Πανεπιστημίου του Τάρτου στην Εσθονία η οποία βασίστηκε σε ανάλυση 2.500 δειγμάτων της Εσθονικής Βιοτράπεζας. Ηταν μάλιστα αξιοσημείωτο ότι, όπως προέκυψε από τη μελέτη, δεν είναι μόνο τα αντιβιοτικά «ένοχα» για διατάραξη της ισορροπίας του μικροβιώματος του εντέρου, όπως γνωρίζαμε άλλωστε επί μακρόν. Αντικαταθλιπτικά, β-αναστολείς που χορηγούνται για την καρδιά αλλά και φάρμακα για το άγχος φάνηκε ότι επιδρούν στο εντερικό μικροβίωμα ακόμη και επί δεκαετίες μετά τη διακοπή της λήψης τους – μάλιστα, με βάση τα ευρήματα, ακόμη και φάρμακα της ίδιας κατηγορίας μπορεί να έχουν πολύ διαφορετική επίδραση μεταξύ τους στη χλωρίδα του εντέρου.

Οι βενζοδιαζεπίνες προκαλούσαν αλλαγές του εντερικού μικροβιώματος παρόμοιες με εκείνες που προκαλούν τα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος

Οι ερευνητές κατέληξαν στα συμπεράσματα αυτά μετά από εξέταση δειγμάτων κοπράνων καθώς και των στοιχείων συνταγογράφησης 2.500 και πλέον συμμετεχόντων της κοόρτης για το Μικροβίωμα της Εσθονικής Βιοτράπεζας. Όπως συγκεκριμένα είδαν, τα περισσότερα από τα φάρμακα που ανέλυσαν συνδέονται με μετρήσιμες αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου, πολλές από τις οποίες παρέμεναν χρόνια ή και δεκαετίες μετά το τέλος της λήψης των φαρμάκων.

Οι κατηγορίες φαρμάκων

Η μακροχρόνια επίδραση στο μικροβίωμα αφορούσε τόσο τα αντιβιοτικά όσο και τα αντικαταθλιπτικά, τους β-αναστολείς που χορηγούνται για την πρόληψη και τη θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων (όπως σε περιπτώσεις αρρυθμιών και υπέρτασης), τους αναστολείς αντλίας πρωτονίων (χορηγούνται για τη θεραπεία παθήσεων όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, τα έλκη στομάχου και εντέρου κ.α.) αλλά και τις βενζοδιαζεπίνες (χορηγούνται για την αντιμετώπιση άγχους, αϋπνίας, σπασμών κ.α.).

Οι τρισεκατομμύρια οργανισμοί που ζουν στο παχύ έντερο παίζουν ρόλο σε μια σειρά σημαντικών λειτουργιών (Josef Reischig)

«Οι περισσότερες μελέτες του μικροβιώματος λαμβάνουν υπόψη τους μόνο τα φάρμακα που λαμβάνουν εκείνη τη στιγμή οι ασθενείς. Τα αποτελέσματά μας όμως δείχνουν ότι ακόμη και η πολύ παλαιά χρήση φαρμάκων μπορεί να είναι εξίσου σημαντική καθώς αποτελεί έναν αναπάντεχα ισχυρό παράγοντα που μπορεί να εξηγήσει τις διαφορές στο μικροβίωμα μεταξύ ατόμων» ανέφερε ο δρ Ολιβερ Ασμετς, κύριος συγγραφέας της μελέτης. Ο ερευνητής προσέθεσε ότι, με βάση τα νέα ευρήματα, αποδεικνύεται ότι είναι άκρως σημαντικό το να λαμβάνεται υπόψη το «φαρμακευτικό» ιστορικό του κάθε ανθρώπου όταν διερευνώνται συσχετίσεις μεταξύ της εντερικής χλωρίδας και διαφορετικών νόσων.

Διαφορές μεταξύ φαρμάκων της ίδιας κατηγορίας

Ακρως ενδιαφέρον ήταν το εύρημα ότι οι βενζοδιαζεπίνες προκαλούσαν αλλαγές του εντερικού μικροβιώματος παρόμοιες με εκείνες που προκαλούν τα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος. Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι φάρμακα της ίδιας κατηγορίας, όπως για παράδειγμα η διαζεπάμη και η αλπραζολάμη (αγχολυτικά της κατηγορίας των βενζοδιαζεπίνων) εμφανίζουν διαφορές στο πόσο διαταράσσουν την ισορροπία του μικροβιώματος.

Σχέση αιτίου-αιτιατού

Μια δεύτερη μελέτη σε επιπλέον δείγματα μιας μικρότερης ομάδας εθελοντών έδειξε ότι η έναρξη ή η διακοπή λήψης συγκεκριμένων φαρμάκων οδηγούσε σε προβλέψιμες αλλαγές του εντερικού μικροβιώματος, γεγονός που μαρτυρεί μια σχέση αιτίου-αιτιατού. Παρότι αυτή η δεύτερη φάση περιελάμβανε λιγότερα δείγματα, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν τη μακροπρόθεσμη επίδραση στο μικροβίωμα των αναστολέων αντλίας πρωτονίων, των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (αντικαταθλιπτικά φάρμακα) καθώς και ορισμένων αντιβιοτικών, συμπεριλαμβανομένων της πενικιλλίνης και των μακρολιδών.

Σημαντική η λήψη του «φαρμακευτικού» ιστορικού

«Η συγκεκριμένη μελέτη αποτελεί μια αναλυτική συστηματική αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης επίδρασης των φαρμάκων στο μικροβίωμα του εντέρου με βάση στοιχεία του πραγματικού κόσμου» ανέφερε η καθηγήτρια Γενετικής Ελιν Οργκ, κύρια συγγραφέας της νέας μελέτης και κατέληξε σημειώνοντας ότι «ελπίζουμε πως αυτά τα ευρήματα θα ενθαρρύνουν τους ερευνητές αλλά και τους γιατρούς να λαμβάνουν υπόψη τους το ιστορικό λήψης φαρμάκων των ασθενών όταν ερμηνεύουν τα στοιχεία του μικροβιώματος του εντέρου τους».