ReArm Europe: Η ευρωπαϊκή άμυνα και τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων

Το ReArm Europe είναι ένα πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Ευρώπης, με προϋπολογισμό περίπου 800 δισ. ευρώ για την επόμενη τετραετία (2025-2029).

Θα θέσει το ReArm Europe σε κίνδυνο τα αποθεματικά των ασφαλιστικών μας Ταμείων;

Η πρόταση προήλθε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 6 Μαρτίου 2025. Στόχος είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά 1,5% του ΑΕΠ της ΕΕ ετησίως, με έμφαση σε στρατηγικό εξοπλισμό όπως αεράμυνα, πυρομαχικά, πυραύλους, drones και αντιαεροπορικά συστήματα.

Πρόγραμμα πέντε πυλώνων από τη Κομισιόν

Το πρόγραμμα βασίζεται σε πέντε πυλώνες, μεταξύ των οποίων η κοινή προμήθεια όπλων, η ενίσχυση της βιομηχανίας και η χρηματοδότηση μέσω νέων εργαλείων, όπως ένα Ταμείο Άμυνας με αρχικό κεφάλαιο 150 δισ. ευρώ από κοινό χρέος.

Η Ελλάδα, με αμυντικές δαπάνες στο 3% του ΑΕΠ (υπερβαίνοντας τον στόχο του ΝΑΤΟ για 2%), είναι από τις πρώτες χώρες που υπέβαλαν αίτημα για τη ρήτρα διαφυγής (29 Απριλίου 2025). Ο δημοσιονομικός χώρος που δημιουργείται της επιτρέπει να υπερβεί τα αυστηρά δημοσιονομικά όρια, αλλά δεν καθησυχάζει τις ανησυχίες για τον τρόπο που θα χρηματοδοτηθούν οι αμυντικές δαπάνες.

Η ΕΕ μπορεί να μην υπαγορεύει ρητά στα κράτη από πού να κόψουν για να τροφοδοτήσουν την πολεμική βιομηχανία όμως φαίνεται πως τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων, των εργαζόμενων και των συνταξιούχων, είναι ιδανικοί υποψήφιοι «χρηματοδότες» του ReArm Europe, μέσω «στοχευμένων επενδύσεων».

Λόγω της πιθανής χρήσης αποθεματικών ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών ταμείων για τη χρηματοδότηση του προγράμματος το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων εξέφρασε φόβους για «υφαρπαγή» αυτών των πόρων. Τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία (π.χ. e-ΕΦΚΑ) διαχειρίζονται αποθεματικά που θεωρούνται «ιερά» για συντάξεις και παροχές.

Οι επιστολές των συνταξιούχων στον πρωθυπουργό και στην πρόεδρο της Κομισιόν

Με έκδηλη την ανησυχία, το ΕΝΔΙΣΥ έστειλε επιστολές: Στον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη (21 Μαΐου 2025), ζητώντας να αποκλειστεί κάθε χρήση για αμυντικούς σκοπούς και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (11 Ιουλίου 2025).

Στην επιστολή διαμαρτυρίας στους θεσμούς της ΕΕ, μεταξύ άλλων τονίζεται ότι «στην Ευρώπη των τελευταίων χρόνων δεν υπάρχει ούτε μία φορά που να διαπιστώθηκε οικονομική άνθηση και ανάπτυξη εξαιτίας της πολεμικής βιομηχανίας, αντίθετα υπάρχει το παράδειγμα της Ελλάδας, που οι μεγάλες δαπάνες για εξοπλισμούς συνεισέφεραν το 2010 στη χρεωκοπία της χώρας».

Επιπλέον γίνεται αναφορά στα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα στη χώρα μας όπου «το 30% των συνταξιούχων λαμβάνει «συντάξεις-επιδόματα» των 500 ευρώ το μήνα, που η μέση σύνταξη είναι μόλις 770 ευρώ, που ακόμη υφίσταται η εισφορά αλληλεγγύης και η προσωπική διαφορά και επιπλέον, δεν… βρίσκουν τα χρήματα για να επιστραφούν στους συνταξιούχους η 13η και 14η σύνταξη ακέραια, που δεν εφαρμόζονται οι αποφάσεις των δικαστηρίων για την καταβολή στους συνταξιούχους των αναδρομικών που δικαιούνται (…)».

Η απάντηση της φον ντερ Λάιεν

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απάντησε (15/09), δια του αντιπροσώπου της, στο Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων υπογραμμίζοντας ότι λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες του Δικτύου, σημειώνοντας όμως ότι στο πλαίσιο ενός ειρηνευτικού εγχειρήματος σε αυτούς τους περίπλοκους και επικίνδυνους καιρούς, ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η ειρήνη είναι μια αξιόπιστη και ικανή αποτροπή, γεγονός που επιβάλλει την προτεραιότητα στην άμυνα, όπως καθίσταται δυνατή από το Σχέδιο ReArm Europe.

Επιπλέον, η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία διαβεβαιώνει ότι «σε καμία περίπτωση η Επιτροπή δεν έχει πρόσβαση στα αποθεματικά των συνταξιοδοτικών ταμείων των μεμονωμένων κρατών μελών» δεν είναι καθησυχαστική αφού η όποια τέτοια ενέργεια θα αποφασιστεί σε επίπεδο κράτους- μέλους.

Επομένως, «την απόφαση για το εάν θα χρησιμοποιηθούν ή όχι τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων μας για τον επανεξοπλισμό της Ε.Ε. είναι καθαρά στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης και του ελληνικού Κοινοβουλίου», αναφέρει το Δίκτυο.

Οι ρυθμοί της «πολεμικής οικονομίας» δεν αφήνουν περιθώριο εφησυχασμού

Οι φόβοι των συνταξιούχων δεν είναι διόλου θεωρητικοί.  Οι ρυθμοί «πολεμικής οικονομίας» στους οποίους έχει εισέλθει η ΕΕ με το μεγαλεπήβολο σχέδιο ReArm Europe, απαιτούν γενναία χρηματοδότηση και από τα κράτη μέλη.

Τα ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά ταμεία είναι από τους σημαντικότερους διασυνοριακούς επενδυτές. Με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία στο τέλος του 2023 είχαν συνολικά αποθεματικά 2,7 τρισ. Ευρώ – ποσό που αντιστοιχεί στο 25% του ΑΕΠ της ΕΕ. Τα περισσότερα από τα ποσά αυτά έχουν διοχετευθεί σε επενδυτικά κεφάλαια (38%) και δευτερευόντως σε κρατικά ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια και μετοχές.

ΤΟ ΕΝΔΙΣΥ επισημαίνει ότι «ο επανεξοπλισμός των χωρών της Ευρώπης, δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσα από την εκμετάλλευση των κόπων μιας ζωής, των συνταξιούχων».

Πηγή: in.gr