ΟΠΕΚΕΠΕ: Η ιστορία του οργανισμού, το timeline, τα μονοπώλια, οι πλημμελείς έλεγχοι, τα σκάνδαλα και οι πολιτικές ευθύνες

Πρέπει να ήμουν γύρω στα 4 ετών όταν χτύπησε το θυροτηλέφωνο και δύο κύριοι ζήτησαν τον πατέρα μου να του μιλήσουν. Είχαν έρθει να του κάνουν μια πρόταση· κερδοφόρα και χωρίς ρίσκο, του είπαν. Κατέβηκε και τους συνάντησε στην είσοδο της πολυκατοικίας. Ήταν λίγες μέρες μετά που είχε παραδώσει λιγότερο από ένα φορτηγό ντομάτας σε ένα εργοστάσιο προς τον Τύρναβο. Δεν ήταν ακριβώς εργοστάσιο, αλλά αποθήκη· ήταν μεσίτες που συγκέντρωναν προϊόν και το παρέδιδαν εκείνοι σε κάποιο πιστοποιημένο εργοστάσιο. Του είχαν μείνει κάποιοι τελευταίοι λίγοι τόνοι και τους έδωσε εκεί. Οι κύριοι του πρότειναν, έτσι στα ίσια, στον άγνωστο άνθρωπο, να δηλώσει ότι αντί για μισό φορτηγό παρέδωσε πολλά φορτηγά, άρα και πολλαπλάσιους τόνους βιομηχανικής ντομάτας. Θα μοιραζόταν μεταξύ τους τα χρήματα από την δηλωμένη αξία ασχέτως της πραγματικής ποσότητας. Τότε οι ενισχύσεις από την ΕΟΚ ανά τόνο βιομηχανικής ντομάτας πηγαίνανε στη βιομηχανία και όχι απευθείας στον παραγωγό· έτσι εξασφαλιζόταν η εγγυημένη τιμή για τον παραγωγό. Οι γονείς μου θορυβήθηκαν. Όλο αυτό ήταν σοβαρό. Πολύ. Ήταν δίλημμα, παίζανε πολλά λεφτά στο τραπέζι. Φόβος και ήθος απέναντι στο δέλεαρ. Μου το εξήγησαν αργότερα όταν μεγάλωσα. Τελικά, ο πατέρας μου πήγε στον τότε διευθυντή της Αγροτικής Τράπεζας να δηλώσει το περιστατικό, να τον συμβουλευτεί πριν πάει στην αστυνομία. «Άστο, πάνω μου» του είπε ο διευθυντής «θα το χειριστώ εγώ, μείνε ήσυχος». Τίποτα δεν έγινε μετά. Απολύτως. Ήταν όλοι στο κόλπο. Εμείς πάλι εκτός, περήφανοι για τον αξιακό μας χάρτη. Και χωρίς πολλά επιπλέον χρήματα.

Της Εύης Μποτσαροπούλου

Από το καλοκαίρι που φορτώνει το σκάνδαλο με τον ΟΠΕΚΕΠΕ αυτή η ιστορία μου έρχεται συχνά πυκνά στο μυαλό. Και εκπλήσσομαι όλο και περισσότερο όχι με τα όσα βγαίνουν στη φόρα, διευθύνσεις και ονόματα, αλλά με την έκπληξη των Ελλήνων πολιτών. Σαν να πέσαμε από τα σύννεφα ένα πράγμα…

Μάλλον του Έλληνα, πολίτη και πολιτικού, του αρέσει να μένει άναυδος. Μάλλον είναι το ζωτικό του ψέμα. Το έχει ανάγκη για να επιβιώσει υπαρξιακά. Να θέσει τη δική του διαχωριστική γραμμή από τους άλλους, από το σύστημα.

Καθώς εξελίσσεται η υπόθεση, η οποία παίρνει διαστάσεις Watergate, με την εμπλοκή της ευρωπαϊκής εισαγγελίας, την Ιντερπόλ, τις επισυνδέσεις, τα τηλεφωνικά αρχεία, τους φραπέδες, τις πόρσε, τις αποζημιώσεις, τα ψεύτικα ΑΦΜ, τα βοσκοτόπια, τα ανύπαρκτα ζώα, την εξεταστική επιτροπή στη Βουλή, τα πρώτα δικαστήρια, και τους κατά τόπους μαϊντανούς που βγαίνουν στα κανάλια να δώσουν φως στο σκάνδαλο, να ρίξουν το σύστημα, την ώρα που και οι ίδιοι κάνανε ότι μπορούσαν να εκμεταλλευτούν το ίδιο σύστημα και από καταγγέλλοντες βρίσκονται καταγγελλόμενοι, μένω άναυδη από την υποκρισία· όλων. Μα είναι δυνατόν να γίνονται τέτοια πράγματα;

Ναι, και ανέκαθεν. Δεν φτάσαμε τώρα στο πάτο, έχουμε χρόνια που σερνόμαστε. Κι ας μη το παρατήρησε κανείς…

Οι Έλληνες σοκαρισμένοι και πιο απηυδισμένοι από ποτέ, στην έρευνα του αμερικανικού ινστιτούτου Pew εμφανίζονται να πιστεύουν ότι ζουν στην πιο διεφθαρμένη χώρα του κόσμου. «Έτσι, το 78% θεωρεί ότι όλοι ή πάντως οι περισσότεροι εκλεγμένοι εκπρόσωποί του είναι ανέντιμοι. Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο από τη Νιγηρία, που βρίσκεται καμιά εκατοστή θέσεις κάτω από την Ελλάδα στον δείκτη διαφθοράς, αλλά και από το Μεξικό όπου τα καρτέλ έχουν διεισδύσει παντού δολοφονώντας όποιον τους αντιστέκεται» λέει χαρακτηριστικά ο Παντελής Καψής στην AthensVoice.

Οι αγρότες, το ελληνικό κράτος και οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις είναι μια ιστορία που τραβάει πολύ πίσω στο χρόνο. Από το 1981 που μπήκαμε στην ΕΟΚ. Ολόκληρη η Ελλάδα της μεταπολίτευσης και τα ευρωπαϊκά κονδύλια αντικατοπτρίζονται στις αγροτικές επιδοτήσεις. Λογικό, οι αγρότες, ποσοτικά και μόνο – και όχι μόνο, ήταν πάντα η ραχοκοκαλιά της ελληνικής κοινωνίας. Έτσι άρχισαν, οι BMW, οι βίλλες, τα μπουζούκια και μετά οι Porsche Cayenne. Και μετά ο ΟΠΕΚΕΠΕ, τα βοσκοτόπια, οι δηλώσεις ΟΣΔΕ, τα προγράμματα και τα λοιπά και τα λοιπά για να φτάσουμε στο φετινό σκάνδαλο.

Μα για το φονικό δεν είπαμε κουβέντα… που λέει και ο Γκάτσος σε μουσική Χατζηδάκι στο τραγούδι «Ο Γιάννης ο φονιάς».

Ε, ας πούμε λίγο τώρα…

Πριν τον ΟΠΕΚΕΠΕ…

Από το 1981 που η Ελλάδα μπήκε στην ΕΟΚ, οι αγρότες απέκτησαν πρόσβαση σε κοινοτικές ενισχύσεις για προϊόντα όπως σιτάρι, βαμβάκι, καπνό, ελαιόλαδο, οπωροκηπευτικά. Οι πρώτες άμεσες επιδοτήσεις ήταν τιμολογιακές ενισχύσεις, δηλαδή στο μοντέλο της στήριξης μέσω εγγυημένων τιμών και αγοράς πλεονασμάτων. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, θεσπίστηκαν πιο στοχευμένα μέτρα… πριμοδοτήσεις παραγωγής, ποσοστώσεις, επιδοτήσεις εξαγωγών.

Από την ένταξη στην ΕΟΚ μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90, τις κοινοτικές ενισχύσεις διαχειριζόταν ένα μωσαϊκό οργανισμών… ΕΟΚΒΑ (για βαμβάκι), Ελαιουργική (για ελαιόλαδο), ΟΠΕ (Οργανισμός Προώθησης Εξαγωγών), Γεωργικές Διευθύνσεις Υπουργείου. Το αποτέλεσμα ήταν καθυστερήσεις, αλληλοεπικαλύψεις και πολλά προβλήματα στη διαχείριση.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 η Ευρωπαϊκή Ένωση παίρνει θέση και ζητά από όλα τα κράτη μέλη να έχουν έναν ενιαίο, πιστοποιημένο οργανισμό πληρωμών για τις κοινοτικές ενισχύσεις με σκοπό τη διασφάλιση της διαφάνειας, των ελέγχων και την ομοιομορφία στην καταβολή επιδοτήσεων.

Η αλλαγή που έρχεται φαίνεται ήδη από το 1992, με τη Μεταρρύθμιση Μακ Σάρι, όταν οι επιδοτήσεις άρχισαν να γίνονται με άμεσες πληρωμές στους αγρότες ανά στρέμμα/ζώο· αργότερα, το 2003, αποσυνδέθηκαν από την παραγωγή αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί.

Μετά τον ΟΠΕΚΕΠΕ…

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ ιδρύθηκε με τον νόμο 2637/1998 επί κυβέρνησης Σημίτη και επί υπουργίας Γεωργίας Γεωργίου Ανωμερίτη. Πρόκειται για ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ), εποπτευόμενο από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, το οποίο έγινε ο πιστοποιημένος οργανισμός πληρωμών της ΕΕ στην Ελλάδα. Αρμοδιότητες του είναι η διαχείριση και πληρωμή άμεσων ενισχύσεων (π.χ. Ενιαία Ενίσχυση, Βασική Ενίσχυση, πρασίνισμα), η χρηματοδότηση προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης, ο έλεγχος δικαιολογητικών, οι επιτόπιοι έλεγχοι, η τήρηση μητρώου αγροτών. Από το 2000 και μετά, οι επιδοτήσεις περνούν όλες μέσα από αυτόν.

Ωστόσο ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι μια τεράστια πονεμένη ιστορία. Από την ώρα μηδέν.

Ενώ, θεωρητικά, εξυπηρετούσε το σκοπό για τον οποίο ιδρύθηκε κάνοντας τους ελέγχους για τη σωστή διοχέτευση του ευρωπαϊκού χρήματος στους Έλληνες αγρότες, είχε πάντα μια λογική αποκλίνουσα της ευρωπαϊκής. Η Ευρώπη έλεγε ότι επιδοτούμε τον αγρότη που παράγει, τηρεί τις προϋποθέσεις, είναι φιλοπεριβαλλοντικά και κοινωνικά ορθός και ο ΟΠΕΚΕΠΕ έλεγε ότι το κύριο μέλημά μας είναι η διοχέτευση των χρημάτων που δικαιούται η Ελλάδα στην αγορά με κάθε τίμημα. Να έχουμε δηλαδή τη μέγιστη δυνατή απορροφητικότητα και να μην χαθεί ούτε ένα ευρώ. Η λογική δεν ήταν απαραίτητα κακή, η μεθοδολογία όμως ναι.

… 

Το timeline

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν υπήρξε ποτέ αυτόνομος οργανισμός αλλά ήταν πάντα συνεξαρτώμενος από την ΕΕ που ζητούσε συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές, όπως πληροφοριακό σύστημα, χαρτογραφικό υπόβαθρο, βάση δεδομένων γεοχωρικών ή αλφαριθμητικών πληροφοριών.

Αρχικά, για να ανταποκριθεί προσπάθησε να δημιουργήσει μικρά κέντρα που θα έκαναν τις δηλώσεις καλλιέργειας και θεώρησε ότι οι Ενώσεις και οι Συνεταιρισμοί της εποχής ήταν οι καταλληλότεροι να αναλάβουν τη διανομή των επιδοτήσεων. Η γνωστή κουλτούρα λειτουργίας τους οδήγησε στα τριπλοπατώματα της Κρήτης, τα διπλοζυγίσματα της Λάρισας, τα τριπλοζυγίσματα της βιομηχανικής ντομάτας και τόσο άλλα…

Ήδη από το πρώτο μισό της δεκαετίας του 2000 γίνεται αντιληπτό ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως και όλοι οι δημόσιοι φορείς στην Ελλάδα, ήταν ανεπαρκής να υποστηρίξει τις προδιαγραφές εσωτερικά μέσω της ΠΑΣΕΓΕΣ με αποτέλεσμα να απευθυνθεί σε ιδιώτες.

Το 2007 εμφανίζεται η εταιρία Neuropublic, η οποία αναλαμβάνει ρόλο τεχνικού συμβούλου του ΟΠΕΚΕΠΕ και καταφέρνει να παραμείνει ο μόνιμος διαχειριστής του πληροφοριακού συστήματος του μέχρι το 2023. Η συνεργασία τους στηρίζεται αφενός σε 5ετείς συμβάσεις που αφορούσαν την παροχή hardware και software συστημάτων στον οργανισμό και ετήσιες με τις οποίες αναλάμβανε τη λειτουργία και διαχείριση των πληροφοριακών συστημάτων.

Το 2011 οι Ενώσεις μπαίνουν στο μικροσκόπιο. Η προβληματική λειτουργία τους είναι πλέον εμφανής. Τότε δημιουργείται από την ΠΑΣΕΓΕΣ ένα plan b που δίνει το δικαίωμα για άρσεις των υπεργολαβιών για τις δηλώσεις καλλιέργειας από κάποιες ιδιαιτέρως προβληματικές Ενώσεις ανά την Ελλάδα και την ανάθεση του έργου σε ιδιωτικές εταιρίες οι οποίες θα πληρωνόταν το προβλεπόμενο ποσό ανά δήλωση καλλιέργειας ύψους 26,7 ευρώ από τον οργανισμό. Είναι η εποχή που ομάδα του Αγρινίου κάνει την εμφάνισή της…

Οι Ενώσεις τελικά διαλύονται το 2012 επί ΠΑΣΟΚ με τον νόμο Σκανδαλίδη σε μια προσπάθεια εξυγίανσης του συστήματος. Τότε αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια σκάνδαλα για την ΠΑΣΕΓΕΣ, τη ΣΥΔΑΣΕ και ΓΕΣΑΣΕ, τα αγροτικά συνδικαλιστικά όργανα δηλαδή που λειτουργούσαν ως εργολάβοι της διαδικασίας του ΟΣΔΕ. Αφορούν τις υπερχρεώσεις στον παραγωγό του κόστους δήλωσης καλλιέργειας που σε πολλές περιπτώσεις… είναι πολλαπλάσιες του προβλεπόμενου ποσού των 26,7 ευρώ ανά δήλωση.

Το 2013, μετά τη διάλυση όλων των Ενώσεων, δημιουργούνται για πρώτη φορά τα ΚΕΑ (Κέντρα Εξυπηρέτησης Αγροτών) που αναλαμβάνουν τις δηλώσεις ΟΣΔΕ. Τα περισσότερα δημιουργούνται με το δυναμικό και τις δομές των παλιών ενώσεων.

Την επόμενη χρονιά, το 2014, έχουμε τις πρώτες αντιδράσεις από την Ε.Ε. η οποία διαμαρτύρεται για την προβληματική λειτουργία του οργανισμού σχετικά με τις δηλώσεις καλλιέργειας. Τα πληροφοριακά συστήματα δεν λειτουργούν, χρειάζεται δομημένο σύστημα για αντιμετωπιστούν τα επιμέρους προβλήματα μας λέει η Ευρώπη. Για πρώτη φορά απαιτείται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και κατ΄ επέκταση από τα ΚΕΑ πιστοποίηση ISO και επιμέρους πιστοποιήσεις ως προς διαχείριση των επιδοτήσεων με πληρωμές που γίνονται απευθείας μέσω ενός πληροφοριακού συστήματος. Ο στόχος είναι οι έλεγχοι να γίνονται εύκολα μέσα την κεντρική πλατφόρμα.

Η λύση έρχεται με την ίδρυση της εταιρίας Gaia Επιχειρείν, στην οποία μετέχουν κατά 30% η Τράπεζα Πειραίως ως διάδοχος της Αγροτικής Τράπεζας, κατά 40% η εταιρία Neuropublic, κατά 20% άλλοι μέτοχοι και 10% Συνεταιρισμοί, η οποία αναπτύσσει το δίκτυο των ΚΕΑ που φτάνουν τα 138 συνολικά ανά την Ελλάδα και μοιράζονται κατά δύο-τρία ανά νομό. Η Gaia Επιχειρείν γίνεται αποκλειστικός διαχειριστής των δηλώσεων ΟΣΔΕ με τίμημα 7,5 ευρώ τη δήλωση από τον παραγωγό. Ακολουθεί νέα σύμβαση ΟΠΕΚΕΠΕ – Neuropublic για το νέο πληροφοριακό σύστημα του οργανισμού κατά τις απαιτήσεις της Ε.Ε.

Το 2014, εκτός από τα ΚΕΑ της Gaia Επιχειρείν, πιστοποιούνται 38 ανεξάρτητες εταιρίες οι οποίες δημιουργούν το συλλογικό τους όργανο, την ΠΕΦΑ τότε και ΠΕΦΑΣΥ σήμερα. Έτσι έχουμε τα πρώτα ιδιωτικά και ανεξάρτητα ΚΕΑ, τα οποία μπαίνουν δυναμικά στην αγορά αλλάζοντας τους όρους του παιχνιδιού καθώς η νοοτροπία τους στηριζόταν σε παροχές υψηλής ποιότητας σε μια ελεύθερη αγορά στην οποία δεν ήταν κρατικοδίαιτα όπως οι παλιές Ενώσεις και το κεντρικό δίκτυο ΚΕΑ. Σιγά σιγά πολλαπλασιάζονται, μπαίνουν στο χώρο μελετητές και καταστήματα με γεωργικά εφόδια. Η πίτα με τις δηλώσεις ΟΣΔΕ μοιράζεται.

Το 2017 οι εξελίξεις τρέχουν· τα ΚΕΑ μετατρέπονται σε ΚΥΔ, η ομάδα του Αγρινίου προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί, ασκούνται πιέσεις από την ΠΕΦΑ στο Υπουργείο να σπάσει το μέχρι τότε μονοπώλιο. Η πολιτική απόφαση του Υπουργείου είναι να βγει από συντονιστής του έργου η εταιρία Gaia Επιχειρείν, στη θέση της οποίας μπαίνει ο ίδιος ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Δημιουργείται παράλληλα ένα κοινό μητρώο για όλα τα ΚΥΔ τα οποία είναι πλέον μεταξύ τους ισάξια. Μέσα στον χρόνο που ακολουθεί τα ΚΥΔ από 190 περίπου σε αριθμό, διπλασιάζονται.

Η χρονική συγκυρία είναι καθοριστική και για ένα άλλο λόγο. Το 2017, περνάει τροπολογία σε απόφαση ΕΕ η οποία λέει ότι όλες οι γαίες (αροτρέες εκτάσεις, περιβόλια, βοσκοτόπια)  οι οποίες είναι καλλιεργήσιμες, σε καλή κατάσταση και διατηρούνται έτσι, δικαιούνται επιδότησης. Έχουμε για πρώτη φορά την επιδότηση στην αγρανάπαυση η οποία είναι ακριβώς στο ίδιο ποσό με την επιδότηση που θα έπαιρνε ο παραγωγός αν καλλιεργούσε. Αρχίζουν τα φαινόμενα παραγωγοί οι οποίοι είναι σε επιδοτούμενο πρόγραμμα αγρανάπαυσης, να καλλιεργούν και να παίρνουν διπλές επιδοτήσεις. Η μεγάλη μπίζνα όμως γίνεται με τα βοσκοτόπια· τα βοσκοτόπια χωρίς ζώα θεωρούνται ότι είναι σε αγρανάπαυση και επιδοτούνται. Τα ΚΥΔ πολλαπλασιάζονται και ειδικά στην Κρήτη αντιλαμβάνονται το περιθώριο που υπάρχει με χρήματα που μοιράζονται για βοσκοτόπια χωρίς κανένα έλεγχο.

Ωστόσο, το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο της νέας εποχής του ΟΠΕΚΕΠΕ που αφορά τα βοσκοτόπια δεν εντοπίζεται στην Κρήτη, αλλά σε ένα χωριό κοντά στο Αγρίνιο. Μιλάμε για το σκάνδαλο με τα ζώα της Λεπενούς· ψεύτικο ζωικό κεφάλαιο μοιράζεται σε δεκάδες ΑΦΜ τα οποία παίρνουν επιδοτήσεις για βοοειδή, μοσχάρια, χωρίς να υπάρχουν. Γίνονται διάφορα ευτράπελα. Οι παραγωγοί μεταφέρουν τα ίδια ζώα από στάβλο σε στάβλο όταν γίνονται οι έλεγχοι, καταφέρνουν να αλλάξουν μέχρι και τα ενώτια, τα ηλεκτρονικά σκουλαρίκια, τα εγκεκριμένα «ταμπελάκια» που χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση και παρακολούθηση ζώων… Η χαριστική βολή έρχεται όταν κάποιος ελεγκτής από ένα κλιμάκιο του ΟΠΕΚΕΠΕ παρατηρεί κάποιες πολύ χαρακτηριστικές αγελάδες με άσπρα κεφάλαια και αντιλαμβάνεται ότι τις έχει ξαναδεί. Πηγαίνει στον προηγούμενο στάβλο που είχε ελεγχθεί την προηγούμενη μέρα και τον βρίσκει άδειο. Το σκάνδαλο έχει σαφώς και πολιτικές προεκτάσεις· παράλληλα οδηγεί σε μεγάλη ρήξη ανάμεσα σε πρωταγωνιστές και στην ομάδα του Αγρινίου, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται

Κάπως έτσι φτάνουμε στο 2020. Ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκης Βορίδης εγκαταλείπει το υπουργείο και αναλαμβάνει χρέη υπουργού Εσωτερικών. Ο Σπήλιος Λιβανός αναλαμβάνει στη θέση του· είναι άσχετος με τον αγροτικό χώρο και κατάγεται από το Αγρίνιο. Κάνει όμως μια δραστική κίνηση. Προκηρύσσει τον διαγωνισμό του 2020 για το πληροφοριακό σύστημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς η προηγούμενη σύμβαση με την Neuropublic μόλις είχε λήξει. Στο διαγωνισμό κατεβαίνει μια νέα και μικρή εταιρία λογισμικού η Cognitera. Τελικά ή σύμβαση ανανεώνεται με την Neuropublic· την επόμενη χρονιά αρχίζει η δικαστική διαμάχη καθώς η Cognitera κάνει ένσταση στο διαγωνισμό. Ο νέος πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Δημήτρης Μελάς προκηρύσσει νέο διαγωνισμό, ο οποίος ωστόσο δεν προχωρά λόγω ενστάσεων και προσφυγών στα δικαστήρια μεταξύ των δυο ως άνω εταιριών· τότε κατεβαίνει στο διαγωνισμό και η ΠΕΦΑ. Οι διαδικασίες καθυστερούν πολύ, η κατάσταση στον αγροτικό χώρο γίνεται ιδιαίτερα πιεστική με αποτέλεσμα ο Μελάς να αποσύρει τον διαγωνισμό και επικαλούμενους συνθήκες ανωτέρας βίας δημοσίου συμφέροντος να αναθέτει εκ νέου στη Neuropublic, η οποία είχε το now how για να ανταποκριθεί στην κρίση και να πληρωθούν οι παραγωγοί, τη σύμβαση για τις δηλώσεις καλλιέργειας.

Δύο χρόνια μετά η κατάσταση παραμένει ίδια. Το 2022, η δικαστική διαμάχη συνεχίζεται, ο διαγωνισμός είναι παγωμένος. Τότε ο νέος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργος Γεωργαντάς, προερχόμενος από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει μια καινούργια ιδέα… οι δηλώσεις καλλιέργειας να ανεβαίνουν στο πληροφοριακό σύστημα του gov.gr. Δεν απαιτείται πλέον διαγωνισμός· ακολουθεί απευθείας ανάθεση στην εταιρία  Cognitera.

Το 2023,  είναι μια πολλή δύσκολη χρονιά… Υπάρχουν σοβαρές καθυστερήσεις, δεν έχει γίνει σωστή διανομή δικαιωμάτων, οι παραγωγοί δεν ξέρουν τι χρήματα δικαιούνται να πάρουν και ταυτόχρονα παραμένουν απλήρωτοι. Τελικά το ΟΣΔΕ κλείνει τον Σεπτέμβριο με πολλά προβλήματα και πλημμελείς ελέγχους. Αποτέλεσμα; Το πρόστιμό των 200 εκ. ευρώ από την ΕΕ. Η ιστορία επαναλαμβάνεται και επόμενη χρονιά.

Το 2024 και 2025 γίνονται παράλληλες ζυμώσεις. Τελικά επί υπουργίας Λευτέρη Αυγενάκη δημιουργείται μια σύμπραξη μεταξύ Cognitera και Neuropublic. Η πρώτη αναλαμβάνει την υποχρέωση κατάθεσης λογισμού, η δεύτερη τους διαχειριστικούς ελέγχους. Ωστόσο, δημιουργείται και πάλι πρόβλημα· αυτή τη φορά αφορά τη γλώσσα του πληροφοριακού συστήματος, αλλά καταφέρνουν να βρουν μεταξύ τους μια συμβιβαστική λύση.

…

Tο σήμερα…

To σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Γίνονται έλεγχοι και σκάνε καταγγελίες από παντού. Το βοσκοτόπια πρωταγωνιστούν… μοιάζει λες και η κουτσή Μαρία να έχει δηλώσει βοσκοτόπια και να παίρνει επιδοτήσεις· φτάσαμε 90.000 δηλώσεις καλλιέργειας να δηλώνουν βοσκότοπο χωρίς ζώα.

Τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα κυρίως στην Κρήτη. Μέχρι στιγμής φαίνεται να μιλάμε για ένα σκάνδαλο με γεωγραφικό προσδιορισμό. Εκεί αυξήθηκε το εθνικό απόθεμα, εκεί εντοπίστηκαν τα δικαιώματα χωρίς ζώα μόνο με βοσκοτόπια, εκεί τα ΚΥΔ άνοιγαν σαν τα μανιτάρια για να εξυπηρετήσουν την κατάσταση, εκεί αυξήθηκε ο αριθμός των δηλώσεων ΟΣΔΕ μέσα σε τρία χρόνια. Ο πρώτος έλεγχος της ΑΑΔΕ υπό εντολή του υπουργού Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη δείχνει πως εντοπίστηκαν 1036 ΑΦΜ που πήραν παράνομα 22,6 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 850 βρίσκονται στην Κρήτη, τα 11 στη Θεσσαλία και 2 στη Δυτική Μακεδονία.

Θα ήταν ωστόσο υπερβολή να μιλάμε μόνο για την Κρήτη ενώ έχουμε ένα σαθρό οργανισμό σαν τον ΟΠΕΚΕΠΕ που αφορά τους παραγωγούς ολόκληρης της ελληνικής επικράτειας. Όσα όμως βγαίνουν μέχρι στιγμής στο φως της δημοσιότητας δείχνουν ότι απέχουν παρασάγγας από το «πάρτι» της Κρήτης. Μιλάμε για περιπτώσεις που αφορούν παρατυπίες έως παρανομίες οι οποίες θα ήταν πολύ εύκολο να εντοπιστούν εν έτη 2025 μέσα από το πληροφοριακό σύστημα το οποίο δίνει τη δυνατότητα για εύκολους και γρήγορους ελέγχους.

Το ερώτημα, εκτός από το πώς έφτασε το πάρτι της Κρήτης με τα βοσκοτόπια σε τέτοια κλίμακα, είναι γιατί δεν έγιναν έλεγχοι ή όπου έγιναν ήταν δειγματοληπτικοί και πλημμελείς; Οι ποινές περιορίστηκαν στο καθεστώς των αχρεωστήτως κατεβληθέντων· οι παραγωγοί επέστρεφαν τα χρήματα, ή τους τα δέσμευε το σύστημα και την επόμενη χρονιά το ξαναέκαναν γιατί δεν τους ήλεγχε ξανά κανείς.

Το σκάνδαλο έχει φυσικά διάφορες προεκτάσεις· πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, κουλτούρας… είναι πολύπαραγοντικό όπως όλα τα μεγάλα προβλήματα· τα σκάνδαλα, οι πολιτικές αποφάσεις, τα μονοπώλια και οι επισυνδέσεις τους.

Αν το ψάξει κανείς θα διαπιστώσει πως από το 1998 που δημιουργήθηκε ο ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι σήμερα έχουν υπηρετήσει 19 διαφορετικοί υπουργοί Γεωργίας ή μετέπειτα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, 15 διαφορετικοί πρόεδροι στον ίδιο τον οργανισμό του ΟΠΕΚΕΠΕ (με στοιχεία από το 2002 έως σήμερα) και 3 εταιρίες πληροφοριακών συστημάτων· η μία δε ήταν ο αποκλειστικός τεχνικός σύμβουλος του οργανισμού από το 2007 έως το 2023, η δεύτερη έχει βασικό μέτοχο την πρώτη και η τρίτη που ανέλαβε το 2023 επί της ουσίας συνέπραξε με την πρώτη…

Εντυπωσιακό, δεν βρίσκετε;