Spotify: Η Μουσική Σιωπά;

Κατά τα πρόσφατα έτη, το Spotify βρίσκεται συνεχώς αντιμέτωπο με επικρίσεις. Ξεκινώντας από το σχήμα αποζημιώσεων που θεωρείται άνισο για τους μικρότερους δημιουργούς, έως τις καταγγελίες για «πλασματικούς καλλιτέχνες», τις διαφωνίες σχετικά με τη μουσική που δημιουργείται με τεχνητή διάνοια και το διαβόητο μποϊκοτάζ του Τζο Ρόγκαν, η πλατφόρμα έχει βρεθεί επανειλημμένα υπό εξέταση.

Ένα από τα πιο ηχηρά περιστατικά ήταν η συνεργασία με τον Τζο Ρόγκαν, για τον οποίο το Spotify κατέβαλε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια το 2020, εξασφαλίζοντας αποκλειστικά το podcast του. Οι κατηγορίες ότι ο Ρόγκαν διαδίδει εσφαλμένες πληροφορίες για την πανδημία, φιλοξενεί θεωρίες συνωμοσίας και χρησιμοποιεί ρατσιστική γλώσσα οδήγησαν μουσικούς, όπως ο Νιλ Γιάνγκ και η Τζόνι Μίτσελ, να αποσύρουν τη μουσική τους, προκαλώντας διεθνή αντίδραση και διαδικτυακή αποχή.

Πιο πρόσφατα, ο συνιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος Ντάνιελ Εκ προκάλεσε ένα νέο κύμα αντιδράσεων όταν έγινε γνωστό ότι επένδυσε 600 εκατ. ευρώ στην Helsing, μια εταιρεία που αναπτύσσει εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για στρατιωτική χρήση. Η συγκεκριμένη είδηση οδήγησε καλλιτέχνες, όπως οι King Gizzard and the Lizard Wizard, Xiu Xiu, Deerhoof, Wu Lyf και Massive Attack, να αποσύρουν τα έργα τους από την πλατφόρμα.

Το προφίλ του Τζο Ρόγκαν στο Spotify εμφανίζεται μπροστά από το λογότυπο του Spotify σε αυτή την εικονογραφημένη φωτογραφία που τραβήχτηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2022. REUTERS/Dado Ruvic/Illustration/File Photo.

Το αμφισβητούμενο σχήμα πληρωμής

Το μείζον θέμα για πολλούς δημιουργούς είναι ο τρόπος αποζημίωσης. Το Spotify εφαρμόζει το επονομαζόμενο pro-rata model: όλα τα έσοδα συγκεντρώνονται σε ένα «κοινό ταμείο» και διανέμονται στις δισκογραφικές εταιρείες ανάλογα με το ποσοστό των streams που συγκεντρώνει κάθε τραγούδι. Αυτό σημαίνει ότι οι μεγάλοι καλλιτέχνες λαμβάνουν το κυριότερο μερίδιο, ενώ οι μικρότεροι –ακόμη και αν διαθέτουν αφοσιωμένους συνδρομητές– εισπράττουν λιγοστά έσοδα.

Αντίθετα, αρκετοί απαιτούν το user-centric μοντέλο, όπου τα χρήματα κάθε συνδρομητή θα κατευθύνονται αποκλειστικά στους καλλιτέχνες που ακούει ο ίδιος. Μέχρι σήμερα, το Spotify αρνείται να το αποδεχθεί, γεγονός που ενισχύει τις κατηγορίες για αδικία.

Ποιος αποπληρώνει τον λογαριασμό

Το 2022, σύμφωνα με άρθρο του The Conversation, το streaming αντιπροσώπευε ήδη το 67% των συνολικών εσόδων της δισκογραφικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση της IFPI (2025), το Spotify παραμένει ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης, με περίπου έναν στους δώδεκα ανθρώπους να το χρησιμοποιεί τακτικά –

Είναι αρκετά μπροστά από το YouTube Music της Google και την Tencent Music από την Κίνα.

Από τους 696 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες κάθε μήνα, οι 268 εκατομμύρια πληρώνουν για premium περιεχόμενο χωρίς διαφημίσεις. Παρόλο που το Spotify κράτησε τις τιμές του σταθερές για αρκετά χρόνια, μόλις το 2024 εμφάνισε κέρδη. Ο επικεφαλής στρατηγικής, Άλεξ Νόρμστορμ, έχει ήδη κάνει σαφές ότι οι αυξήσεις στις τιμές αποτελούν πλέον ένα «εργαλείο» για την επιχείρηση, ενώ παράλληλα υπόσχεται νέες υπηρεσίες – όπως ειδικές δυνατότητες για «φανατικούς θαυμαστές» και ήχο υψηλής πιστότητας (lossless).

View this post on Instagram

A post shared by DrownedinSound (@drownedinsound)

Γιατί επικρατεί ακόμη

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για την υπεροχή του streaming και τη γενικότερη «αποϋλοποίηση» της μουσικής. Όπως είχε προβλέψει ο Ντέιβιντ Μπόουι το 2002: «Η μουσική θα μοιάζει με το νερό ή την ηλεκτρική ενέργεια».

Η πλατφόρμα, εξ αρχής έδωσε βαρύτητα στην ομαλή ακρόαση χωρίς καθυστερήσεις (latency). Επένδυσε στις κοινωνικές πτυχές της μουσικής απόλαυσης, ενθαρρύνοντας τους χρήστες να δημιουργούν λίστες αναπαραγωγής, να κοινοποιούν τη δραστηριότητά τους με φίλους και να λαμβάνουν μέρος σε εκστρατείες όπως το δημοφιλές Spotify Wrapped.

Σταδιακά, η πλατφόρμα απέκτησε στοιχεία κοινωνικού δικτύου, με καινούργιες λειτουργίες όπως TikTok-style feeds, δημοσκοπήσεις, stories καλλιτεχνών, συνεργατικές λίστες αναπαραγωγής και ανταλλαγή μηνυμάτων. Επίσης, οι αλγόριθμοι προτάσεων έχουν καταστεί αποφασιστικοί, καλλιεργώντας μια «κουλτούρα lean-back» – οι χρήστες αφήνονται σε επιλεγμένες λίστες αντί να ψάχνουν μόνοι τους μουσική, με συνέπεια το Spotify να ορίζει σε μεγάλο βαθμό το τι ακούν.

Η δυσκολία του «χωρισμού»

Αν και η συνδρομή γίνεται πιο ακριβή, η αποχώρηση από το Spotify δεν είναι απλή. Η πλατφόρμα έχει σχεδόν εννέα δισεκατομμύρια λίστες αναπαραγωγής που με δυσκολία μεταφέρονται, ενώ έχει τον πιο πλούσιο κατάλογο τραγουδιών. Αυτό κάνει τους χρήστες «εξαρτημένους» από την υπηρεσία, παρόλα αυτά εναλλακτικές υπάρχουν, και συχνά με πιο προσιτή συνδρομή από αυτή του Spotify.

Πηγή: in.gr