Από τα «καρτέλ» στη ΝΔ: Ο Λοβέρδος και η τέχνη της πολιτικής αμνησίας

Η είδηση ότι ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ αλλά και διεκδικητής της προεδρίας του, Ανδρέας Λοβέρδος, προσχώρησε επισήμως στη Νέα Δημοκρατία δεν είναι απλώς ένα ακόμη πολιτικό «μετεγγραφικό» ρεπορτάζ. Είναι μια στιγμή που επιβάλλει ειλικρινή αυτοκριτική για την πολιτική συνέπεια — και για το πώς οι δημόσιες καταγγελίες γίνονται, συχνά, εύκολα λησμονήσιμες όταν αλλάζουν τα συμφέροντα ή τα προσωπικά σχέδια.

Δεν είναι μικρό ζήτημα ότι ένας πολιτικός που, μέχρι πρόσφατα, χαρακτήριζε την κυβέρνηση Μητσοτάκη «κυβέρνηση των καρτέλ» — μια αφοπλιστικά σκληρή φράση, που στόχευε στην ανάδειξη συστημικών εξαρτήσεων ανάμεσα σε πολιτική και οικονομικά συμφέροντα — τώρα επιλέγει να ενσωματωθεί σε αυτό ακριβώς το πολιτικό σχήμα. Η φράση «κυβέρνηση των καρτέλ» δεν ήταν μια στιγμιαία υπερβολή. Αναφέρεται σε δηλώσεις του Λοβέρδου που κυκλοφόρησαν ευρέως και σχολιάστηκαν στο δημόσιο χώρο. Η αντίφαση είναι ξεκάθαρη και αξίζει κριτικής.

Πολιτική αξιοπιστία δεν σημαίνει απλώς «να αλλάζεις γνώμη» — αυτό είναι ανθρώπινο και αναμενόμενο — αλλά να εξηγείς δημοσίως και με πειστικό τρόπο πώς και γιατί γίνεται η αλλαγή. Στη ρητορική του Λοβέρδου είδαμε μέχρι χθες την οξεία κριτική για «υπηρεσία παλαιών συμφερόντων» και υπονοούμενα περί συγκεντρωμένων οικονομικών δυνάμεων που παρεμβαίνουν στην πολιτική. Σήμερα, η προσέγγιση «πήγα για να στηρίξω τη σταθερότητα της χώρας» μοιάζει με βολική ερμηνεία που δεν απαντά στο αμείλικτο ερώτημα: Γιατί μετατράπηκε το προηγούμενο επιχείρημα σε διαπραγματεύσιμο στοιχείο;

Η πολιτική ζωή ενός πολιτικού δεν περιορίζεται σε προσωπικές φιλοδοξίες. Η δημόσια εμπιστοσύνη είναι κεφάλαιο που κερδίζεται με συνέπεια. Όταν πολιτικοί αλλάζουν «χρώμα» με τέτοιο τρόπο, δημιουργείται δικαιολογημένη καχυποψία: έγιναν οι παλιές καταγγελίες αληθινά λάθος ή απλώς παρήλθαν όταν το πολιτικό όφελος το επέβαλε; Η κοινωνία έχει κάθε λόγο να απαιτήσει απαντήσεις — όχι λεκτικά σχήματα, αλλά τεκμηριωμένες εξηγήσεις και δεσμεύσεις.

Υπάρχουν, φυσικά, και ρεαλιστικές πολιτικές εξηγήσεις: η ανάγκη για «σταθερότητα», η θεώρηση ότι εντός της εξουσίας μπορείς να πετύχεις μεταρρυθμίσεις, ή η απάντηση σε προσωπικές ή κομματικές κρίσεις. Όμως αυτές οι εξηγήσεις έχουν βάρος μόνο εάν συνοδεύονται από συγκεκριμένο σχέδιο δράσης και από αναλυτική τοποθέτηση για τα ζητήματα που κάποιος κατέκρινε — ειδικά όταν οι καταγγελίες αφορούσαν διαπλοκή, οικονομικά δίκτυα και δημόσιο συμφέρον. Χωρίς αυτό, η κίνηση μοιάζει με πολιτική μεταγραφή που επιτείνει τη δυσπιστία των πολιτών.

Μία σύγχρονη Δημοκρατία δεν θωρακίζεται με φωτογραφίες από το Μαξίμου και κομματικές εντάξεις. Θωρακίζεται με συνέπεια λόγων και έργων, με θεσμικές αλλαγές που περιορίζουν τις σχέσεις πελατειακού τύπου και τις αδιαφανείς επαφές πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Αν ο Λοβέρδος — ή ο οποιοσδήποτε άλλος πολιτικός — πιστεύει πράγματι ότι μπορεί να προσφέρει κάτι θετικό από τη θέση του στη Νέα Δημοκρατία, ας το αποδείξει με πράξεις: Προτάσεις για διαφάνεια, ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην πολιτική χρηματοδότηση, σύγκρουση με πρακτικές που δικαίως χαρακτηρίστηκαν κάποτε «καρτέλ». Χωρίς αυτό, η προσχώρηση θα μείνει στην ιστορία ως ένα ακόμα παράδειγμα πολιτικού καιροσκοπισμού.

Απόστολος Ράιδος