Το εμβληματικό κτίριο της πλατείας Ταχυδρομείου που σφράγισε τη Λάρισα και υπήρξε η μεγαλύτερη κλινική της Ελλάδας

Από τον Βαγγέλη Ρηγόπουλο / rigo18@otenet.gr / Φωτοθήκη Λάρισας

Πέμπτη 1η Σεπτεμβρίου 1955. Το μέγαρο που έβλεπαν οι κάτοικοι της πόλης να χτίζεται στην πλατεία Ταχυδρομείου (Ρήγα Φεραίου τότε), από την πλευρά της οδού Παπακυριαζή, πήρε ζωή. Η κλινική Γεωργίου Κατσίγρα άρχισε να λειτουργεί [1]. Ο ιδρυτής της Γεώργιος Ιωαν. Κατσίγρας, ένας από τους καλύτερους χειρουργούς, που διέθετε τότε η Ελλάδα, είχε ήδη θέσει τα θεμέλια, για τη δημιουργία του μύθου του. Η προσωπικότητά του και το εμβληματικό κτίριο, άφησαν στη Λάρισα ιστορία η οποία αύριο κλείνει 70 χρόνια ακριβώς. Και συνεχίζεται…

Σύμφωνα με τον κ. Νικ. Παπαθεοδώρου [2] η πρώτη κλινική του στεγάστηκε σε διώροφη κατοικία που βρισκόταν επί της οδού Γαληνού. «Όμως το 1950, μόλις μέσα σε ένα χρόνο, η κλινική αποδείχθηκε μικρή για να χωρέσει την ολοένα αυξανόμενη πελατεία του. Ενοικίασε τους δύο επάνω ορόφους του τριώροφου κτιρίου του Ιωάννη Αλεξάνδρου που βρίσκεται και σήμερα στην οδό Βενιζέλου, απέναντι από το Αρχαίο Θέατρο. Τον Σεπτέμβριο του 1952 αγόρασε το αρχοντικό του Δημητρίου Πουλιάδη που βρισκόταν στην πλατεία Ταχυδρομείου στη γωνία των οδών Παπακυριαζή και Ασκληπιού, με την προοπτική να το χρησιμοποιήσει για να στεγάσει την οικογένειά του. Μάλιστα στο εσωτερικό του προέβη σε πολλές μετατροπές. Τελικά επειδή και στη δεύτερη κλινική της οδού Βενιζέλου επικράτησε το αδιαχώρητο, χρησιμοποίησε το σπίτι αυτό ως αναρρωτήριο, όπου μετέφερε τους ασθενείς του λίγες ημέρες μετά το χειρουργείο, μέχρι την πλήρη ίαση. Εν τω μεταξύ η φήμη που είχε αποκτήσει, αύξησε κατακόρυφα την προσέλευση των ασθενών.

Το γεγονός αυτό τον ανάγκασε να συζητάει από το 1952 τη δυνατότητα ανέγερσης μεγάλης ιδιόκτητης κλινικής στο κέντρο της πόλης. Για τον σκοπό αυτό αγόρασε ένα ανεκμετάλλευτο οικόπεδο απέναντι από το αρχοντικό του Πουλιάδη, το οποίο ανήκε στον στρατηγό Ιωάννη Άρτη, εκτάσεως χιλίων περίπου τετραγωνικών μέτρων και τη μελέτη κατασκευής ανέθεσε στον αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή από την Αθήνα».

Την πρώτη ημέρα λειτουργίας της κλινικής, την 1η Σεπτεμβρίου 1955, σε ρεπορτάζ που υπογράφει ο Δημ. στράτος, η «Ε» έγραφε τα εξής: « Η Λάρισα απέκτησε την μεγαλυτέραν και τελειωτέραν ιδιωτικήν κλινικήν της χώρας μας, ομοίαν της οποίας, δεν έχει ούτε αυτή η πρωτεύουσα. Είναι η χειρουργική κλινική του ιατρού κ. Γ. Κατσίγρα, παρά την πλατείαν Ρήγα Φεραίου, η οποία τίθεται εις λειτουργίαν από σήμερον. Επ΄ ευκαιρία, δεν θα ήτο άσκοπον, να δοθή εις το ευρύ κοινόν μια εικόνα αυτού του θαυμασίου έργου, που τιμά και την ελληνικήν επαρχίαν και την επιστήμην της θεραπευτικής και τον πολιτισμόν […] Το μεγαλοπρεπές οικοδόμημα της πλατείας Ρήγα Φεραίου, παρά τον όγκον του και την απλότητά του, έχει μίαν απέριττον καλαισθησίαν, διότι η ανέγερσίς του έχει μελετηθή ως την τελευταίαν λεπτομέρειαν από ειδικούς αρχιτέκτονες. Ημιτριόροφον είναι το κτίριον, αλλά αυτό που θεωρείται ως ημιϋπόγειον είναι σωστός όροφος. Η εξωτερική είσοδος είναι σιδερένια και μεταξύ αυτής και της εσωτερικής εισόδου, από βαρύ ξύλο, υπάρχει και θυρωρείον, την χρησιμότητα του οποίου εύκολα θα εκτιμήσουν και οι ασθενείς και το προσωπικόν του ιδρύματος. Ουδείς θα εισέρχεται εις την κλινικήν εις ακανονίστους ώρας και χωρίς να έχη εργασίαν. Ο επισκέπτης της κλινικής μένει έκθαμβος, από την πρώτην στιγμήν, με την πολυτέλειαν, αλλά και την αυστηρήν απλότητα του εσωτερικού της κλινικής. Καμμία έλλειψις επιστημονικών μέσων και επιπλώσεως, αλλά και τίποτα το περιττόν. Τα πάντα μελετημένα με προσοχή ή μάλλον με σχολαστικότητα.

Εις τον πρώτον όροφον είναι το γραφείον του κ. Κατσίγρα, το ταμείον και το λογιστήριον, η αίθουσα αναμονής, επιπλωμένη με ιδιαίτερη καλαισθησία, το τηλεφωνικόν κέντρον και ιδιαίτερα σαλονάκια. Παραπλεύρως του γραφείου του ιατρού, δύο θάλαμοι εξετάσεως ασθενών και μεταξύ των ένας μικρότερος θάλαμος δια την προετοιμασίαν των. Ενώ, ο πρώτος ασθενής θα εξετάζεται εις ένα θάλαμον, ο δεύτερος θα είναι εις τον άλλον θάλαμον, έτοιμος να εξετασθή από τον γιατρόν. Ο κ. Κατσίγρας εκμεταλλεύεται τα πάντα δια την οικονομίαν χρόνου, διότι και τα δευτερόλεπτα του είναι πολύτιμα […] Οι θάλαμοι είναι τρίτης, δευτέρας, πρώτης και πολυτελείας. Οι τρίτης θέσεως έχουν 6-8 κλίνας, οι δευτέρας θέσεως 2-3 και οι πρώτης θέσεως και πολυτελείας από μίαν κλίνην. Είναι καταπληκτική, η προσπάθεια που έγινεν εδώ δια τις ανέσεις των ασθενών. Εις κάθε θάλαμον τρίτης και δευτέρας θέσεως υπάρχει τηλέφωνον, ενώ οι ασθενείς της πρώτης θέσεως και των θαλάμων πολυτελείας έχουν ιδιαίτερον τηλέφωνον. Το τηλεφωνικόν κέντρον της κλινικής διαθέτει 4 εξωτερικάς και 10 εσωτερικάς γραμμάς, αι οποίαι δύνανται να λειτουργούν ταυτοχρόνως. Ιδιαιτέραν επίπλωσιν από ξύλο και ιδιαιτέραν τουαλέττα διαθέτουν τα δωμάτια πολυτελείας, αλλά και οι άλλοι θάλαμοι δεν υστερούν εις πολυτελή επίπλωσιν» […]

Η κλινική, από την πρώτη στιγμή, διέθετε κι ένα εκκλησάκι, για το οποίο ο κ. Nikolaos Papatheodorou [3], σημειώνει: «Στα σχέδια της κατασκευής είχε προνοήσει να συμπεριλάβει στο πίσω μέρος της κλινικής, προς τον ακάλυπτο χώρο, ένα μικρό παρεκκλήσιο, αφιερωμένο στον Άγ. Ιωάννη τον Πρόδρομο, για να τιμήσει τον πατέρα του Ιωάννη. Το εκκλησάκι αυτό, διαστάσεων 2,80 Χ 2,50 μέτρων, το οποίο κτίστηκε κι αυτό το 1955, εξυπηρετούσε όχι μόνο τις θρησκευτικές ανάγκες των νοσηλευομένων και των συνοδών των, αλλά και διάφορες μικρές εκκλησιαστικές τελετές […] Το φιλοτέχνησε με μεράκι ένας Λαρισαίος καλλιτέχνης, ο Ζήσης Τσαπράζης, ο οποίος διετέλεσε κατά κάποιο τρόπο και προσωπικός καλλιτεχνικός σύμβουλος του ιατρού Γεωργίου Κατσίγρα. Γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι του εμπιστεύθηκε την διαμόρφωση, την καλλιτεχνική επιμέλεια και την αγιογράφηση του παρεκκλησίου.

Το 1988 με την ίδρυση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το κτίριο αγοράσθηκε από το Δημόσιο με σκοπό να στεγασθεί στα πρώτα βήματά της η Ιατρική Σχολή και να δημιουργηθούν στους χώρους του τα γραφεία, τα εργαστήρια και οι αίθουσες διδασκαλίας των φοιτητών. Το 1991 υπέστη διάφορες εσωτερικές επεμβάσεις και προστέθηκε και τρίτος όροφος».

________________________________

[1] Εφημερίδα «Ελευθερία» 1 Σεπτεμβρίου 1955

[2] Εφημερίδα «Ελευθερία», στήλη «Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα», θέμα «Ο Γεώργιος Κατσίγρας ως ιατρός, συλλέκτης και ευεργέτης», 17 Οκτωβρίου 2023

[3] και [4]Εφημερίδα «Ελευθερία», στήλη Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα, «Το παρεκκλήσιο της κλινικής Γ.Ι. Κατσίγρα»-η αγιογράφησή του από τον Ζήση Τσαπράζη, 4 Ιουλίου 2028