Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ εξαγγελιών και κοινωνικών αναγκών

Η ετήσια παρουσία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ είναι πάντα μια στιγμή με ιδιαίτερη βαρύτητα. Εκεί κατατίθεται το αφήγημα της κυβέρνησης για την επόμενη χρονιά, εκεί στέλνονται τα μηνύματα τόσο στο εσωτερικό του κόμματος όσο και προς την κοινωνία. Η φετινή συνέντευξη τύπου του Κυριάκου Μητσοτάκη, ωστόσο, ανέδειξε για ακόμη μια φορά το χάσμα ανάμεσα στο λόγο της εξουσίας και στην εμπειρία των πολιτών.

Η συζήτηση για τις τιμές των βασικών αγαθών ήταν αναπόφευκτη. Ο πρωθυπουργός αναγνώρισε το βάρος που κουβαλούν τα νοικοκυριά, ωστόσο δεν παρουσίασε μέτρα που να στοχεύουν άμεσα στην ελάφρυνσή τους. Η άρνηση να εξεταστεί έστω και προσωρινά η μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα —παρά τα θετικά παραδείγματα από την Ισπανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες— ενίσχυσε την αίσθηση ότι η κυβέρνηση επιλέγει να κινηθεί με όρους λογιστικούς, όχι κοινωνικούς.

Στην πράξη, το όφελος από ορισμένες φοροελαφρύνσεις κινδυνεύει να εξανεμιστεί αμέσως στους λογαριασμούς ρεύματος, στο ενοίκιο ή στο σούπερ μάρκετ. Για τον μέσο πολίτη, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: Η καθημερινότητα θα παραμείνει δύσκολη, και η πολιτεία δεν φαίνεται διατεθειμένη να αναλάβει πιο ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η στάση του πρωθυπουργού απέναντι στις εργασιακές εξελίξεις. Η τοποθέτησή του για το 13ωρο, ότι δηλαδή πρόκειται για μια «επιλογή» κάποιων εργαζομένων που «αισθάνονται» την ανάγκη να δουλέψουν δύο δουλειές, προκάλεσε ερωτήματα. Για όσους βρίσκονται αντιμέτωποι με την αδυναμία να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες, δεν πρόκειται για «αίσθηση» αλλά για σκληρή πραγματικότητα.

Η επιχειρηματολογία ότι η συγκέντρωση δύο θέσεων εργασίας στον ίδιο εργοδότη μπορεί να θεωρηθεί «ευκαιρία» φάνηκε να απέχει αρκετά από τη βίωση της πλειονότητας των εργαζομένων. Και όσο κι αν η κυβέρνηση υπόσχεται αυστηρούς ελέγχους απέναντι σε εργοδοτικές αυθαιρεσίες, η κοινωνία κρατά κυρίως την εικόνα μιας αγοράς εργασίας που γίνεται ολοένα και πιο απαιτητική εις βάρος της προσωπικής και οικογενειακής ζωής.

Πέρα από την κοινωνική ατζέντα, η συνέντευξη είχε σαφές πολιτικό βάρος. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε για ακόμη μια φορά ότι δεν πρόκειται να αλλάξει τον εκλογικό νόμο, επιμένοντας στην προοπτική μιας μονοκομματικής κυβέρνησης στο τέλος της τετραετίας. Έστειλε μηνύματα ενότητας στο εσωτερικό της ΝΔ, απέκλεισε συζητήσεις για διαδοχή ή «δαχτυλίδια» και προσπάθησε να παρουσιάσει την παράταξη ως τη μόνη δύναμη σταθερότητας.

Αξιοσημείωτη ήταν η διαφοροποίηση στον τρόπο με τον οποίο αναφέρθηκε στον Αλέξη Τσίπρα. Αντί για την παραδοσιακή προσωπική αντιπαράθεση, μίλησε για την ανάγκη να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών, δείχνοντας ότι το Μαξίμου έχει αποφασίσει να μην «τροφοδοτεί» το πολιτικό κεφάλαιο του πρώην πρωθυπουργού. Πρόκειται για μια αλλαγή επικοινωνιακής στρατηγικής που ενδέχεται να έχει προεκτάσεις στο μέλλον.

Η συνολική εικόνα που έμεινε από τη ΔΕΘ είναι αυτή ενός πρωθυπουργού που επιχειρεί να ισορροπήσει σε δύο επίπεδα: Από τη μια να καλλιεργήσει την εικόνα σταθερότητας και θεσμικής συνέχειας κι από την άλλη να πείσει ότι κατανοεί τις πιέσεις που δέχεται η κοινωνία. Ωστόσο, η απόσταση ανάμεσα στις εξαγγελίες και στις πραγματικές ανάγκες παραμένει μεγάλη.

Για τον πολίτη που βιώνει την ακρίβεια καθημερινά, οι διαβεβαιώσεις περί «σταθερότητας» ακούγονται μάλλον αφηρημένες. Και όσο αυτό το χάσμα δεν γεφυρώνεται, τόσο ενισχύεται η εντύπωση ότι η πολιτική συζήτηση κινείται σε άλλο σύμπαν από αυτό της κοινωνίας.

Απόστολος Ράιδος