Αλτσχάιμερ: Σύνδεση με τα μικροπλαστικά που συσσωρεύονται στον εγκέφαλο έδειξε νέα έρευνα

Τα μικροπλαστικά φαίνεται να συγκεντρώνονται σε πολλά μέρη του ανθρώπινου οργανισμού μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, σύμφωνα με ποικίλλες έρευνες, μεταξύ των οποίων και ο εγκέφαλος. Τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια έχουν συνδεθεί με εγκεφαλικά επεισόδια και εμφράγματα, ενώ η τελευταία έρευνα που έγινε σε ποντίκια συνδέει τα μικροπλαστικά και με τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ.

Το κρίσιμο γονίδιο APOE4 επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο μια σειρά πρωτεϊνών μεταφέρουν λίπος και άλλα στοιχεία στο σώμα

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συσσώρευση των μικροπλαστικών στον εγκεφαλικό ιστό σε σχέση με άλλα όργανα έχει αυξηθεί κατά 50% μέσα σε μόλις οκτώ χρόνια, γεγονός που προκαλεί ανησυχία στους επιστήμονες.

Η νέα μελέτη δημοσιεύτηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Rhode Island και έδειξε ότι η συσσώρευση μικροπλαστικών στον εγκέφαλο σε υψηλές ποσότητες μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας του και να προκαλέσει συμπτώματα που μοιάζουν με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Τα σχετικά πειράματα πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια με γενετική προδιάθεση στη νόσο.

«Εξακολουθώ να εκπλήσσομαι, απλώς δεν μπορώ να πιστέψω ότι η έκθεση σε αυτά τα σωματίδια μπορεί να οδηγήσει σε κάτι τέτοιο», σημείωσε ο Τζέιμι Ρος, καθηγητής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Rhode Island και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.

Σύμφωνα με προηγούμενη μελέτη, ένας μέσος ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να περιέχει περίπου επτά γραμμάρια μικροπλαστικών – περίπου το βάρος ενός πλαστικού κουταλιού. Όμως οι ερευνητές δεν είναι ακόμα σίγουροι για τον βαθμό επίδρασης αυτών των σωματιδίων στην εξέλιξη εκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Η έρευνα

Στο πλαίσιο της τελευταίας μελέτης, αναφέρει η Washington Post, η ερευνητική ομάδα εξέτασε ποντίκια που είχαν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να περιλαμβάνουν το γονίδιο APOE4, έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Οι άνθρωποι με το γονίδιο APOE4 έχουν τρεισήμισι φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ από εκείνους με την πιο κοινή παραλλαγή του γονιδίου. «Εάν είστε φορέας του APOE4, αυτό δεν σημαίνει ότι θα αναπτύξετε Αλτσχάιμερ», δήλωσε ο Ρος. «Δεν θέλω να τρομάξω κανέναν, απλώς αυτό το γονίδιο είναι ο μεγαλύτερος γνωστός παράγοντας κινδύνου».

Όπως και στους ανθρώπους, τα γενετικά τροποποιημένα ποντίκια που περιέχουν αυτό το γονίδιο δεν αναπτύσσουν απαραίτητα γνωστικά προβλήματα, εκτός αν εκτεθούν σε κάποιον άλλο παράγοντα κινδύνου. Σε προηγούμενα πειράματα, ποντίκια που τρέφονταν με πολλά λιπαρά παρουσίασαν γνωστικά προβλήματα καθώς και μνήμης.

Τα ποντίκια της νέας έρευνας εκτέθηκαν σε μόλις τρεις εβδομάδες μικροπλαστικά από πολυστυρένιο – τα ίδια που χρησιμοποιούνται στο φελιζόλ – που ήταν στο νερό τους. Τα πλαστικά είχαν διάμετρο από 0,1 έως 2 μικρόμετρα – ένα μικροσκοπικό κλάσμα του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας. Χρησιμοποιήθηκε υψηλή δόση μικροπλαστικών επειδή τα ποντίκια εκτέθηκαν μόνο για μικρό χρονικό διάστημα, σε σύγκριση με την πολυετή έκθεση των ανθρώπων.

Τα ευρήματα

Τα αποτελέσματα έδειξαν συμπεριφορές ανάλογες των ανθρώπων που έχουν Αλτσχάιμερ. Για παράδειγμα, τα φυσιολογικά, υγιή ποντίκια έμεναν στις γωνίες της τετράγωνης ειδικής εγκατάστασης, αποφεύγοντας τους ανοιχτούς χώρους για λόγους ασφαλείας.

Ωστόσο, τα αρσενικά ποντίκια που είχαν εκτεθεί σε μικροπλαστικά και είχαν το γονίδιο APOE4 περνούσαν πολύ περισσότερο χρόνο στο κέντρο. Τα θηλυκά που εκτέθηκαν σε μικροπλαστικά είχαν ενδείξεις προβλημάτων μνήμης όταν αντιμετώπιζαν ένα νέο αντικείμενο σε σύγκριση με ένα οικείο αντικείμενο – σημαντικά περισσότερο από τα ποντίκια που είχαν το γονίδιο αλλά δεν είχαν εκτεθεί σε μικροσκοπικά σωματίδια.

Όπως δήλωσε ο Ρος, τα ευρήματα ταιριάζουν με τα ανθρώπινα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ. Οι άνδρες με τη νόσο είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν απάθεια, ενώ οι γυναίκες εμφανίζουν μεγαλύτερα προβλήματα μνήμης. «Υπήρχαν πολύ παρόμοιες διαφορές φύλου στα ποντίκια με αυτές που βιώνουν οι άνθρωποι» τόνισε.

«Η καινοτομία εδώ είναι ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια επίδραση. Δεν πρέπει να το αγνοήσουμε αυτό» σημείωσε από την πλευρά του ο καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο, Γιάντογκ Χουάνγκ, ο οποίος μελετά την ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ.

Να σημειωθεί ότι οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ χωρίζονται γενικά σε δύο στρατόπεδα: Σε εκείνους που δυσκολεύονται κυρίως με τις εκτελεστικές λειτουργίες, όπως ο σχεδιασμός και η οργάνωση, και εκείνους που υποφέρουν κυρίως από απώλεια μνήμης. Οι γυναίκες με το γονίδιο APOE4 είναι πιο πιθανό να εμφανίζουν απώλειας μνήμης.

Οι ερευνητές δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα σε ποιον βαθμό παίζουν ρόλο τα μικροπλαστικά, με μέγεθος μικρότερο από ένα μικρόμετρο – στη νόσο Αλτσχάιμερ, καθώς ο εγκέφαλος στο ποντίκι δεν αποτελούν τέλειο μοντέλο για ανθρώπινο εγκέφαλο. Επίσης η εν λόγω μελέτη δεν έλαβε υπ’ όψιν τις επιπτώσεις της γήρανσης στην ανάπτυξη της νόσου.

Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες αρχίζουν να εξετάζουν βαθύτερα το πώς το πλαστικό επηρεάζει τον εγκέφαλό μας. Ο Μάθιου Κάμπεν, καθηγητής Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού και ένας από τους πρώτους επιστήμονες που ανακάλυψαν τα πλαστικά στον ανθρώπινο εγκέφαλο, δήλωσε ότι η νέα μελέτη εγείρει ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με το πώς εισέρχονται σε αυτόν τα μικροπλαστικά.

Το γονίδιο APOE4, επισήμανε ο ίδιος, επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο μια σειρά πρωτεϊνών μεταφέρουν λίπος και άλλα στοιχεία στο σώμα. Τα τρόφιμα και το νερό, εν τω μεταξύ, είναι ήδη γεμάτα με μικροπλαστικά. «Τι γίνεται αν το APOE4 απλώς μεταφέρει περισσότερο πλαστικό από το στόμα στον εγκέφαλο; Κανείς δεν το έχει εξετάσει αυτό» τόνισε ο Κάμπεν.