Πωλείται μεταχειρισμένο αυτοκίνητο – Ζητείται γιατρός στην Ψέριμο!

*Του Γ. Καραβάνα

Είστε κάτοχος ενός αυτοκινήτου και σκέφτεστε να το πουλήσετε. Το είχατε αγοράσει πριν από μερικά χρόνια, είναι «καλής μάρκας» και βρίσκεται σε «καλή κατάσταση». Ποια είναι η αξία του; Έχετε βεβαίως μια πρώτη ιδέα για το πόσο ΠΕΡΙΠΟΥ μπορεί να αξίζει αλλά ο ΑΚΡΙΒΗΣ υπολογισμός της αξίας του είναι μάλλον αδύνατος! Κι αυτό γιατί η αξία ενός αυτοκινήτου, όπως και η αξία οποιουδήποτε αγαθού ή υπηρεσίας, εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς και εν πολλοίς υποκειμενικούς παράγοντες. Υπάρχουν βεβαίως κάποια μετρήσιμα δεδομένα στα οποία μπορούμε να βασιστούμε (όπως π.χ. η παλαιότητα, τα χιλιόμετρα και τα σέρβις του αυτοκινήτου), υπάρχουν όμως και άλλα στοιχεία που είναι δυσκολότερο να εκτιμήσεις: μπορεί ας πούμε κάποιος να θέλει να αγοράσει το αυτοκίνητό σου επειδή έχει το ίδιο χρώμα και είναι το ίδιο μοντέλο με το πρώτο αυτοκίνητο που είχε ο ίδιος ως φοιτητής (το μοντέλο δηλαδή έχει μεγάλη συναισθηματική αξία για αυτόν) και τώρα θέλει να το αγοράσει για δώρο στον γιο του! Βασικό ρόλο επίσης παίζει το πόσα ακόμα αυτοκίνητα σαν το δικό σου είναι διαθέσιμα προς πώληση και πόσοι άλλοι αγοραστές ενδιαφέρονται για το ίδιο αυτοκίνητο. Πρόκειται για τον γνωστό «νόμο της προσφοράς και της ζήτησης», έναν νόμο εξίσου επιβεβαιωμένο με τον νόμο της βαρύτητας, τον οποίο ωστόσο πολλοί λιγότεροι σέβονται…! Αν λοιπόν θέλεις να μάθεις πόσο ΑΚΡΙΒΩΣ αξίζει το αυτοκίνητό σου, ο μόνος τρόπος να το μάθεις είναι να το βγάλεις σε πλειστηριασμό, σε όσο το δυνατόν ευρύτερη μάλιστα δεξαμενή πιθανών αγοραστών. Η μέγιστη τιμή που θα σου προσφερθεί αποτελεί τη μόνη ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ αξία αυτού που πουλάς! Οποιαδήποτε άλλη αυθαίρετη διαδικασία υπολογισμού της αξίας του θα οδηγήσει υποχρεωτικά ή στο να το πουλήσεις φθηνότερα απ’ όσα αξίζει ή ακριβότερα απ’ όσα αξίζει.

Μεγάλη συζήτηση γίνεται τελευταία για τους μισθούς των γιατρών του ΕΣΥ – ιδιαίτερα χαμηλούς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των περισσότερων – γεγονός που όπως δείχνουν τα δεδομένα δεν καθιστά το ΕΣΥ ιδιαίτερα ελκυστικό για τους νέους έλληνες γιατρούς, με αποτέλεσμα πολλοί από τους οποίους να αφήνουν τη χώρα για να εργαστούν στο εξωτερικό. «Μα πόσο να αυξήσουμε τους μισθούς;» αντιτάσσει η εκάστοτε κυβέρνηση. Η απάντησή μου είναι απλή: όσα και να δώσετε θα είναι ή λιγότερα ή περισσότερα απ’ όσα αξίζει η υπηρεσία τους! Κι αυτό γιατί ποτέ μια αυθαίρετη εκτίμηση δεν μπορεί να έχει την ακρίβεια που έχει ο μηχανισμός της προσφοράς και της ζήτησης, αλλά και γιατί ποτέ δεν προσφέρουν όλοι οι γιατροί τις ίδιες υπηρεσίες! Άλλη ιατρική ασκεί και άλλες απαιτήσεις αντιμετωπίζει ένας γιατρός νοσοκομείου της Αθήνας και άλλη ιατρική και άλλες απαιτήσεις αντιμετωπίζει ένας γιατρός στην Ψέριμο. Άλλες γνώσεις, διαφορετική διαθεσιμότητα και διαφορετικό χαρακτήρα απαιτεί η μία θέση και τελείως διαφορετικές συνθήκες ισχύουν για την άλλη! Ποιος υπουργός λοιπόν, όσο «σοφός» και να ήταν, θα μπορούσε να προσδιορίσει την πραγματική αξία των υπηρεσιών κάθε θέσης; Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να το κάνει! Γι’ αυτό και άλλοι πληρώνονται περισσότερα απ’ ότι προσφέρουν και άλλοι πληρώνονται πολύ λίγα για αυτό που προσφέρουν! Κι αν κάποιοι δεν έμεναν από φιλότιμο, πολλές ακόμα θέσεις θα ήταν κενές!

Τα παραπάνω δεν περιορίζονται μόνο στις υπηρεσίες των γιατρών του ΕΣΥ. Ισχύουν για κάθε επάγγελμα και κάθε θέση δημόσιου λειτουργού, της οποίας οι απολαβές δεν διαπραγματεύονται ελεύθερα. Τόση είναι η αγάπη των Ελλήνων για τον εξισωτισμό και τόση η απέχθειά τους για τη λειτουργία των αγορών, που εκτός από το Δημόσιο την έχουν επεκτείνει ακόμα και σε θύλακες της ιδιωτικής οικονομίας! Ακόμα και σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα διατιμημένες υπηρεσίες ιδιωτών, με αμοιβές ή ποσοστά κέρδους να καθορίζονται από το κράτος! Πόσο αξίζει όμως άραγε ένα κιλό χρυσάφι στην έρημο και πόσο ένα μπουκάλι νερό στο κέντρο της Αθήνας; Και πόσο θα άξιζαν αν πωλούνταν αντίστροφα; Οι φυσικοί και οι οικονομικοί νόμοι αδιαφορούν για το αν τους πιστεύεις ή όχι! Μπορείς κάλλιστα να διακηρύξεις ότι «…έχω αντίθετη ιδεολογία και δεν πιστεύω στο νόμο της βαρύτητας…»  και στη συνέχεια να πηδήξεις από το μπαλκόνι! Καθόλου δεν θα νοιαστεί η βαρύτητα για τις απόψεις σου! Ομοίως, μπορείς με στεντόρεια φωνή να διατρανώσεις (όπως κάνουν διαχρονικά οι ελληνικές κυβερνήσεις) ότι «…είμαι υπέρ της ισότητας και δεν συμφωνώ με τους κανόνες της αγοράς…», ωστόσο αυτό ουδόλως θα σε προστατέψει από το να πληρώνεις κάποιους περισσότερα απ’ όσα αξίζουν (με αποτέλεσμα να χρεοκοπείς) και κάποιους λιγότερα απ’ όσα αξίζουν (με αποτέλεσμα να σου φεύγουν στο εξωτερικό).

Ποιος θα μας πει τελικά πόσα πρέπει να δώσουμε σε έναν γιατρό για να πάει στην Ψέριμο; Η απάντηση είναι απλή: όπως κάθε νοσοκομείο κάνει διαγωνισμούς για την προμήθεια των υλικών του, έτσι θα μπορούσε να προκηρύσσει και να κάνει διαγωνισμούς για την κάλυψη των θέσεών του! Τί θα πει «άγονη περιοχή»; Αν κάποιος δεν έχει σχέση με την Κάλυμνο ή τη Λήμνο, οι δύο επιλογές ίσως του φαίνονται παρόμοιες! Αν όμως κατάγεται κι έχει το πατρικό του σε ένα από τα δύο νησιά, ενδεχομένως να δεχόταν να προσληφθεί στο τοπικό νοσοκομείο ακόμα και με λιγότερα χρήματα απ’ όσα ορίζει η θέση! Είναι δυνατόν να πληρώνεσαι το ίδιο σε Κέντρο Υγείας της Φλώρινας και τα ίδια σε Κέντρο Υγείας της Μυκόνου; Δεν είναι προφανές, αν κανείς δεν είναι ντόπιος, ότι κάποιος θα πληρώνεται πολλά και κάποιος πολύ λίγα για την ίδια δουλειά, με βάση το ενιαίο μισθολόγιο; Ίδια ζήτηση θα είχε μια θέση στο Ναύπλιο (που είναι πανέμορφο και βρίσκεται δίπλα στην Αθήνα) και μια θέση στην Πτολεμαΐδα;  Ίδια ζήτηση μια θέση χειρουργού (ο οποίος έχει ανάγκη τον εξοπλισμό και τα υλικά του νοσοκομείου) και μια θέση παιδιάτρου (που με ένα εξεταστικό τραπέζι κι ένα στηθοσκόπιο μπορεί να ανοίξει ιδιωτικό ιατρείο και να βγάζει τα πενταπλά χωρίς ξενύχτια κι εφημερίες); Γιατί όλοι οι παραπάνω να αμείβονται το ίδιο, όπως συμβαίνει σήμερα με τους γιατρούς του ΕΣΥ; Πώς μπορείς να περιμένεις να καλυφθούν τα κενά σου ομοιόμορφα, αν σε συνθήκες διαφορετικής ζήτησης προσφέρεις την ίδια αμοιβή;

Πότε θα καταλάβει η ελληνική κοινωνία ότι μόνο ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης μπορεί να καθορίσει την αξία αγαθών και υπηρεσιών; Πότε θα καταλάβει ότι αν θέλεις γιατρό στην Ψέριμο, τη Μύκονο και αλλού, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να βγάλεις τη θέση σε μειοδοτικό διαγωνισμό ξεκινώντας από αρκετά υψηλότερη αμοιβή; Κι αν η κυβέρνηση φοβάται ότι δεν θα βρεθεί κανένας (τίμιος) που να δέχεται να πάει στη Μύκονο για λιγότερα από π.χ. 3500 ευρώ το μήνα, να είναι σίγουρη πως για πολλές άλλες θέσεις θα βρεθούν γιατροί (και γενικά υπάλληλοι) που θα δεχθούν πολύ λιγότερα απ’ όσα πληρώνει σήμερα, επιτυγχάνοντας έτσι βέλτιστη σχέση κόστους/απόδοσης. Μοναδική δουλειά του κράτους πρέπει να είναι ο καθορισμός των προδιαγραφών και των απαιτήσεων της κάθε θέσης. Όλα τα υπόλοιπα θα τα αναλάβει η αγορά. Θα το δούμε άραγε κάποτε να συμβαίνει και στη χώρα μας ή θα εξακολουθήσουμε να αγνοούμε τη βαρύτητα και να πηδάμε στο κενό, με σημαία τις θεωρίες μας; Θα θέσουμε κάποτε την οικονομία μας σε αποδοτική κατάσταση ή θα συνεχίσουμε να βλέπουμε ακατάλληλους ανθρώπους (βλέπε σταθμάρχες) να υπεραμείβονται και άλλους (βλέπε νέους γιατρούς) να εγκαταλείπουν τη χώρα; Θα συνεχίσουμε να κλείνουμε τα μάτια μπρος σε «διορθωτικές» προς τον εξισωτισμό κινήσεις (βλέπε φακελάκι) ή θα αντιμετωπίσουμε επιτέλους την αλήθεια κατάματα;

ΥΓ Επειδή η προσφορά και η ζήτηση για κάθε θέση αλλάζει με τον καιρό, καλό είναι οι σχετικοί διαγωνισμοί να επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα (ανά 5ετία ας πούμε). Υπέρ της κατάργησης της μονιμότητας λοιπόν ή έστω υπέρ της κατάργησης της «μονιμότητας» των μισθών!

*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι Αν. Διοικητής στο ΓΝ Λαμίας