Όταν το ενοίκιο διώχνει: τουρισμός, ψηφιοποίηση και εργασία του σεξ στην Αθήνα

Το 2025, η Αθήνα αναμένεται να καταγράψει τουριστικά έσοδα ρεκόρ, που εκτιμώνται σε πάνω από 22 δισεκατομμύρια ευρώ. Η οικονομική αυτή ανάπτυξη συνοδεύεται από ραγδαία εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης και αλλαγή στη χρήση πολλών κατοικιών. Ως αποτέλεσμα, τα ενοίκια έχουν αυξηθεί σημαντικά σε αρκετές περιοχές της πόλης, επηρεάζοντας διάφορες κοινωνικές ομάδες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και άτομα που εργάζονται στο σεξ, τα οποία αντιμετωπίζουν αυξανόμενες δυσκολίες στην εξασφάλιση σταθερών χώρων εργασίας, λόγω της ανόδου του κόστους στέγασης και της αλλαγής της αστικής δομής.

Εξευγενισμός με αλγορίθμους

Για χρόνια, πολλές εργαζόμενες στο σεξ διατηρούσαν σταθερά δίκτυα σε συγκεκριμένες γειτονιές της πόλης. Γνωστά σημεία, σταθερή πελατεία, μια σχετική προβλεψιμότητα. Αυτό το πλαίσιο έχει πλέον διαλυθεί. Η πίεση της αγοράς ακινήτων, τροφοδοτούμενη από τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, έκανε την κατοικία απρόσιτη και μετέτρεψε κάθε διαθέσιμο χώρο σε επενδυτική ευκαιρία. Ό,τι ήταν ρουτίνα, έγινε αγώνας για την εύρεση ενός καινούργιου χώρου πριν μετατραπεί σε ακόμη ένα Airbnb. Αυτή η αβεβαιότητα δεν διαταράσσει απλώς την εργασία: αποδυναμώνει δεσμούς, δίκτυα στήριξης και μηχανισμούς προστασίας.

Το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες. Οι αυστηροί χωροταξικοί περιορισμοί που απαγορεύουν την εργασία του σεξ κοντά σε εκκλησίες, σχολεία και νοσοκομεία, ουσιαστικά αποκλείουν μεγάλο μέρος του κέντρου. Σε μια εποχή που τα ενοίκια αυξάνονται έως και 50% σε ορισμένες περιοχές, η εύρεση νόμιμου και ασφαλούς χώρου μοιάζει ανέφικτη.

Από το δρόμο στην οθόνη, με ενδιάμεσο σταθμό τα προάστια

Μπροστά σε αυτή τη συνθήκη, πολλές γυναίκες μετακινήθηκαν στα προάστια, όπου τα ενοίκια είναι χαμηλότερα, αλλά η ασφάλεια σαφώς περιορισμένη. Εκεί, η παρουσία του κράτους είναι ελάχιστη, οι συγκοινωνίες αραιές και οι περιστασιακές βίαιες καταστάσεις πιο συχνές. Άλλες επέλεξαν τον ψηφιακό δρόμο. Πλατφόρμες όπως το skokka.gr επιτρέπουν την παροχή υπηρεσιών χωρίς φυσικό χώρο, με δυνατότητα επιλογής πελατών και καλύτερο έλεγχο της εργασίας. Όμως αυτή η μετάβαση δεν είναι χωρίς κόστος. Η online εργασία προσφέρει περισσότερη αυτονομία, αλλά οδηγεί και σε απομόνωση. Χάνονται οι σχέσεις με άλλες εργαζόμενες, οι μηχανισμοί στήριξης, η δυνατότητα άμεσης βοήθειας σε περίπτωση ανάγκης. Η συνεχής προβολή, οι βαθμολογίες και ο ανταγωνισμός για ορατότητα δημιουργούν νέες μορφές πίεσης — αυτή τη φορά μέσα από την οθόνη.

Μέσα σε αυτό το τοπίο, οι Συνοδοί Αθήνα συνεχίζουν να προσαρμόζονται σε μια πόλη που τις σπρώχνει όλο και περισσότερο στο περιθώριο. Πολλές άλλαξαν περιοχές, τροποποίησαν τα ωράρια τους ή χρησιμοποιούν ψευδώνυμα για λόγους ασφάλειας. Η παρουσία τους είναι λιγότερο ορατή, όμως η ζήτηση παραμένει. Απλώς εκφράζεται διαφορετικά — με πιο ιδιωτικά και ψηφιακά μέσα. Κι όμως, η πόλη συνεχίζει να φέρεται σαν να μην υπάρχουν.

Η «μοντέρνα» πόλη που δεν κοιτά χαμηλά

Οι δημόσιοι φορείς απουσιάζουν. Ελάχιστες πολιτικές ασχολούνται με τη σύνδεση ανάμεσα στον εξευγενισμό και την εργασία του σεξ. Το βάρος πέφτει σε οργανώσεις όπως η Red Umbrella Athens, που προσφέρει νομική συμβουλευτική, ιατρική φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Όμως το εύρος της παρέμβασής τους είναι περιορισμένο: χωρίς κρατική στήριξη, οι πρωτοβουλίες αυτές δεν επαρκούν απέναντι σε μια διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση.

Η Αθήνα προβάλλεται διεθνώς ως μια πόλη ζωντανή, μοντέρνα, σε πλήρη μεταμόρφωση. Όμως, μέσα σε αυτό το αφήγημα, δεν υπάρχει χώρος για πολλές από τις ανθρώπινες ιστορίες που συνθέτουν τον αστικό ιστό: εργαζόμενες στο σεξ, μετανάστριες, τρανς γυναίκες, μονογονείς. Όλες αυτές οι ταυτότητες μένουν έξω από το τουριστικό πλάνο και αόρατες σε ένα μοντέλο πόλης που προτάσσει την κερδοφορία αντί του δικαιώματος στη ζωή και στον χώρο.

Η εργασία του σεξ δεν εξαφανίζεται όταν εξορίζεται από το κέντρο. Οι Συνοδοί, όπως και πολλές άλλες εργαζόμενες, συνεχίζουν να προσαρμόζονται και να αντιστέκονται, έστω και σε όλο και πιο επισφαλείς συνθήκες. Δεν παύει να υπάρχει — απλώς γίνεται πιο αόρατη. Και μαζί με την αορατότητα αυξάνεται και ο κίνδυνος. Αν η Αθήνα θέλει πραγματικά να είναι κάτι περισσότερο από ένας ελκυστικός προορισμός, αν φιλοδοξεί να γίνει μια δίκαιη πόλη για όλους, τότε πρέπει να σταματήσει να αποστρέφει το βλέμμα. Δεν υπάρχει πραγματικός εκσυγχρονισμός αν δεν περιλαμβάνει όσους σήμερα εκτοπίζονται. Δεν υπάρχει πόλη για όλους όταν κάποιοι εξακολουθούν να μην έχουν θέση σε αυτήν.