Η Δημοκρατία δεν αντέχει τη σιωπή μπροστά στη διαφθορά

Σε μία ακόμη απόδειξη του πώς το πολιτικό σύστημα μπορεί να υπονομεύσει την ίδια τη διαφάνεια που επικαλείται, η στάση της Νέας Δημοκρατίας στη Βουλή κατά την ψηφοφορία για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής σχετικά με την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν, το λιγότερο, απογοητευτική. Με μια γραμμή υπεκφυγής και επιλεκτικής αδιαφορίας, το κυβερνών κόμμα επέλεξε να απέχει πολιτικά και ηθικά από ένα κρίσιμο ζήτημα που άπτεται της δημόσιας λογοδοσίας και της χρηστής διοίκησης.

Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι απλώς ένα ακόμα “γραφειοκρατικό σκάνδαλο”. Αφορά τη διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων, τα οποία κατευθύνονται άμεσα στον αγροτικό κόσμο της χώρας. Οι καταγγελίες για ευνοιοκρατία, αδιαφάνεια, φωτογραφικούς διαγωνισμούς και σκιώδεις αναθέσεις εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για τη λειτουργία ενός κρίσιμου οργανισμού που συνδέεται με το μέλλον της ελληνικής υπαίθρου και την επιβίωση χιλιάδων παραγωγών.

Κι όμως, μπροστά στην ανάγκη για πλήρη διερεύνηση και απόδοση ευθυνών, η Νέα Δημοκρατία επέλεξε να κρατήσει αποστάσεις. Με μια στάση που ερμηνεύεται από πολλούς ως έμμεση προστασία πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων που ενδεχομένως εμπλέκονται, η κυβερνητική πλειοψηφία είτε αποποιήθηκε ευθυνών είτε επιχείρησε να απαξιώσει την ίδια τη διαδικασία. Το επιχείρημα ότι πρόκειται για “πολιτικό αντιπερισπασμό” από την αντιπολίτευση δεν μπορεί να καλύψει την ουσία: ότι η Βουλή έχει καθήκον να διερευνά κάθε σοβαρή υπόνοια διαφθοράς, ανεξαρτήτως πολιτικού κόστους.

Αυτή η στάση δεν είναι μόνο πολιτικά ανεύθυνη — είναι και θεσμικά επικίνδυνη. Η αδιαφορία για τη διερεύνηση πιθανών σκανδάλων δημιουργεί ένα προηγούμενο ατιμωρησίας και ενισχύει το ήδη καταρρακωμένο αίσθημα εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς. Πώς μπορεί να μιλά κανείς για «αριστεία» και «μεταρρυθμίσεις» όταν επιλέγει να κλείσει τα μάτια μπροστά σε ενδείξεις κακοδιαχείρισης και αυθαιρεσίας;

Η στάση της Νέας Δημοκρατίας δεν είναι ένα απλό επεισόδιο πολιτικού τακτικισμού. Είναι σύμπτωμα μιας βαθύτερης και επικίνδυνης αντίληψης περί εξουσίας. Το κυβερνών κόμμα, αντί να ηγηθεί της προσπάθειας διαλεύκανσης πιθανών σκανδάλων, επιλέγει να «θάψει» το πρόβλημα κάτω από το χαλί, θεωρώντας ότι έτσι προστατεύει το πολιτικό του κεφάλαιο. Όμως στην πραγματικότητα, το μόνο που προστατεύει είναι ένα πελατειακό και κομματικό σύστημα που λειτουργεί υπόγεια και χωρίς έλεγχο.

Όταν ένα κυβερνητικό κόμμα απορρίπτει τη διερεύνηση σοβαρών καταγγελιών, υπονομεύει ευθέως τον ρόλο της Βουλής ως θεσμικού ελεγκτή της εκτελεστικής εξουσίας. Η εκτελεστική εξουσία αυτονομοποιείται, και η λογοδοσία μετατρέπεται σε ευχολόγιο. Οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες χάνουν την ουσία τους και η πολιτική μετατρέπεται σε πεδίο απλής επικοινωνιακής διαχείρισης.

Η Νέα Δημοκρατία, που στο παρελθόν είχε απαιτήσει επιθετικά τη σύσταση προανακριτικών επιτροπών για υποθέσεις πολιτικών της αντιπάλων, εμφανίζεται σήμερα να απορρίπτει τις ίδιες διαδικασίες όταν αγγίζουν το δικό της εσωτερικό. Αυτή η διπλή ηθική δεν περνά απαρατήρητη από την κοινή γνώμη. Αντί να δείξει συνέπεια, η κυβέρνηση επιλέγει τη γραμμή της αυτοπροστασίας, ενισχύοντας το κυρίαρχο αφήγημα πως «όλοι το ίδιο είναι».

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί τον βασικό μηχανισμό μέσω του οποίου στηρίζονται οι αγρότες της χώρας. Η σκιά σκανδάλου που καλύπτει τον οργανισμό πλήττει άμεσα την αξιοπιστία της κυβέρνησης απέναντι σε έναν κρίσιμο για την εκλογική της βάση τομέα. Εάν η Νέα Δημοκρατία θεωρεί πως η αδιαφάνεια στον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν έχει πολιτικό κόστος, κάνει ένα σοβαρό λάθος υπολογισμού. Η υποτίμηση της αγροτικής κοινωνίας και των απαιτήσεών της για καθαρές διαδικασίες και αξιοκρατία ενδέχεται να μετατραπεί σε εκλογικό μπούμερανγκ.

Η Νέα Δημοκρατία έχει βασίσει μεγάλο μέρος της επικοινωνιακής της ταυτότητας σε ένα αφήγημα εκσυγχρονισμού και μεταρρυθμίσεων. Όμως, καμία πραγματική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να σταθεί χωρίς διαφάνεια και μηδενική ανοχή στη διαπλοκή. Η αποφυγή διερεύνησης της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ εκθέτει την κυβέρνηση ως απλώς διαχειριστή του υπάρχοντος συστήματος – και όχι ως μεταρρυθμιστή που τολμά να το ανατρέψει.

Η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια για υποθέσεις όπως του ΟΠΕΚΕΠΕ, σε συνδυασμό με άλλα σκάνδαλα, κυβερνητικές αστοχίες και κοινωνική κόπωση, διαμορφώνει ένα εκρηκτικό μίγμα. Οι πολίτες, κουρασμένοι από την ασυλία των «δικών τους παιδιών», ενδέχεται να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους με απροσδόκητη σφοδρότητα στην κάλπη. Κάθε περίπτωση συγκάλυψης προσθέτει ένα ακόμα λιθαράκι στην πολιτική φθορά του κυβερνώντος κόμματος.

Η στάση της Νέας Δημοκρατίας απέναντι στην προανακριτική για τον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι μια αθώα κοινοβουλευτική επιλογή. Είναι μια συνειδητή πολιτική πράξη που εμπεριέχει συνέπειες – θεσμικές, ηθικές και τελικά εκλογικές. Η Δημοκρατία δεν αντέχει τη σιωπή μπροστά στη διαφθορά. Όσο οι κυβερνήσεις επιλέγουν να προστατεύουν αντί να αποκαλύπτουν, τόσο θα βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα.

Απόστολος Ράιδος