Απόστολος Ράιδος

Αντιπολίτευση σε κατάρρευση, Δημοκρατία σε τεντωμένο σχοινί

Η Δημοκρατία, στην ουσία της, δεν είναι απλώς η διενέργεια εκλογών ή η διαδοχή κυβερνήσεων. Είναι η διαρκής ισορροπία εξουσίας, ο υγιής διάλογος, ο ουσιαστικός έλεγχος της εξουσίας. Στην Ελλάδα σήμερα, αυτή η ισορροπία μοιάζει να έχει διαταραχθεί δραματικά. Ο λόγος; Η βαθιά και παρατεταμένη χρονικά κρίση της αντιπολίτευσης.

Η χώρα κυβερνάται από τη Νέα Δημοκρατία, ένα κόμμα με σταθερό εκλογικό προβάδισμα και σκληρή κομματική πειθαρχία – παρά την ισχυρή εσωκομματική αντιπολίτευση δύο πρώην πρωθυπουργών – που έχει κατορθώσει να εδραιώσει την πολιτική του ηγεμονία σχεδόν ανεμπόδιστα. Από την άλλη πλευρά, το αντιπολιτευτικό μέτωπο θυμίζει περισσότερο σύνολο ασύνδετων νησίδων, παρά ένα ενιαίο στρατόπεδο έτοιμο να διεκδικήσει την εξουσία ή —έστω— να ασκήσει ουσιαστικό έλεγχο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, άλλοτε κυβερνητικό κόμμα, μοιάζει παγιδευμένος σε μια εσωστρεφή πορεία αυτοκαταστροφής. Η ηγεσία του αμφισβητείται, το αφήγημά του έχει χάσει τη φρεσκάδα του και η απήχησή του μειώνεται συνεχώς. Η περιβόητη «μετεξέλιξη» που είχε ευαγγελιστεί ο Αλέξης Τσίπρας μετά την εκλογική ήττα του 2019, δεν ήρθε ποτέ, όπως και το πολυαναμενόμενο συνέδριο της “αλλαγής” που έμεινε στις καλένδες. Το ΠΑΣΟΚ, αν και προσπαθεί να επανασυστήσει τον εαυτό του, παραμένει εγκλωβισμένο σε ρηχούς τακτικισμούς και αδύναμες ηγετικές παρουσίες, οι οποίες ούτε στο ελάχιστο μπορούν να μπουν στο ζύγι της σύγκρισης με τις τεράστιες πολιτικές προσωπικότητες της δεκαετίας του ‘80. Τα μικρότερα κόμματα, είτε κινούνται στο περιθώριο του πολιτικού λόγου είτε εγκλωβίζονται σε ριζοσπαστικά άκρα, χωρίς να μπορούν να συγκροτήσουν έναν συνεκτικό, πειστικό λόγο διακυβέρνησης. Προτιμούν την εύπεπτη κοινωνικά διαμαρτυρία, ποντάροντας στην αρνητική ψήφο.

Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι απλώς κομματικό. Είναι βαθιά θεσμικό και αφορά το μέλλον της ίδιας της Ελληνικής Δημοκρατίας. Η μονοκρατορία —όσο και αν είναι προϊόν της λαϊκής βούλησης— δεν παύει να είναι προβληματική όταν δεν υπάρχει αξιόπιστη αντιπρόταση. Μια Δημοκρατία χωρίς αξιωματική αντιπολίτευση, χωρίς ηγετικές φυσιογνωμίες ικανές να εμπνεύσουν και να ενώσουν, κινδυνεύει να μετατραπεί σε έναν μηχανισμό ετεροβαρούς εξουσίας.

Η απουσία μιας εναλλακτικής ηγεσίας δεν αφήνει απλώς ακάλυπτο το χώρο της πολιτικής αντιπαράθεσης· οδηγεί στην απάθεια, στην απαξίωση του πολιτικού συστήματος, στην ενίσχυση ακραίων φωνών και τελικά, στην αποδυνάμωση της ίδιας της συμμετοχής των πολιτών.

Αυτό που λείπει σήμερα από το αντιπολιτευτικό τόξο δεν είναι μόνο οι αριθμοί —είναι το πρόσωπο. Η ηγετική φυσιογνωμία που θα ενώσει, θα εμπνεύσει, θα οργανώσει και θα θέσει ένα σαφές πολιτικό σχέδιο απέναντι στην κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας. Ένα πρόσωπο που θα ξεπεράσει προσωπικές στρατηγικές, μικροκομματικές επιδιώξεις και ιδεολογικούς κατακερματισμούς, για να αρθρώσει έναν ενιαίο, πειστικό λόγο για το μέλλον της χώρας.

Μέχρι τότε, η Δημοκρατία στην Ελλάδα θα συνεχίσει να λειτουργεί με «χειρόφρενο». Και κανένα σύστημα, όσο ανθεκτικό κι αν είναι, δεν μπορεί να παραμένει υγιές όταν οι αντίρροπες δυνάμεις του είναι τόσο ασθενείς.

Απόστολος Ράιδος

Ακολουθήστε το onlarissa.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ελάτε στην ομάδα μας στο viber για να ενημερώνεστε πρώτοι για τις σημαντικότερες ειδήσεις
Ετικέτες