Ο άνθρωπος δεν είχε πάντα στραβά δόντια – Γιατί σήμερα όλοι φορούν σιδεράκια;

Αυτά τα τρόφιμα ήταν πιο μαλακά, πιο επεξεργασμένα και απαιτούσαν πολύ λιγότερο μάσημα. «Τότε δεν είχαμε παγωτό ή λευκό ψωμί», λέει η Δρ. Sue Herring, ομότιμη καθηγήτρια ορθοδοντικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. «Όταν το φαγητό προέρχεται κατευθείαν από το περιβάλλον, είναι πιθανώς λίγο πιο σκληρό από τα τρόφιμα που έχουν μαγειρευτεί και υποστεί επεξεργασία».

Αυτό ακριβώς εκτιμούν οι ερευνητές ότι συνέβη στους ανθρώπους όταν υιοθέτησαν τη γεωργία. «Οι μεταγεωργικοί πληθυσμοί παρουσίασαν σημαντική μείωση στο μέγεθος των μαστικών μυών», σημειώνει η Δρ. Laird. «Αυτό υποδηλώνει ότι η εμφάνιση της γεωργίας μείωσε την εργασία που απαιτούσε το σύστημα πρόσληψης τροφής» και, τελικά, οδήγησε σε πολύ μικρότερα στόματα.

Πώς στραβώνουν τα δόντια; 

Όταν μια μικρότερη γνάθος προσπαθεί να χωρέσει τον ίδιο αριθμό δοντιών, το αποτέλεσμα είναι να μη βγαίνουν στην ίδια σειρά και να είναι στραβά, σύμφωνα με τους ειδικούς. «Ο τρόπος με τον οποίο βγαίνουν τα δόντια μοιάζει με ένα φερμουάρ», λέει η Δρ. Julie Lawrence, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιολογικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα, στο Λας Βέγκας. «Η γνάθος κινείται προς τα εμπρός και στη συνέχεια δημιουργεί χώρο για να βγουν τα δόντια».

Έτσι, εάν δεν υπάρχει αρκετός χώρος για να βγουν τα δόντια, μπορεί να επηρεαστούν ή να στριμωχτούν μεταξύ τους. Οι τρίτοι γομφίοι, ή φρονιμίτες, διατρέχουν ιδιαίτερα κίνδυνο να μην βγουν σε μικρές γνάθους. Έρευνες δείχνουν ότι η αναντιστοιχία μεταξύ του μεγέθους της κάτω γνάθου και της οδοντοφυΐας μπορεί να ευθύνεται για τα όλο και στραβότερα δόντια στους μεταβιομηχανικούς ανθρώπους.

Εντούτοις, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η εξήγηση δεν είναι τόσο απλή. Παρότι τα στραβά δόντια είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο, υπάρχουν και αντίστοιχες ενδείξεις σε κρανία πρώιμων ανθρωποειδών. Τα απολιθώματα, όμως, είναι περιορισμένα και πιθανώς δεν είναι πλήρως αντιπροσωπευτικά, τονίζει η Δρ. Lawrence. «Τα καλύτερα δόντια τείνουν να διατηρούνται καλύτερα από γενιά σε γενιά», λέει, προσθέτοντας ότι τα ανθρωπολογικά δεδομένα δεν λαμβάνουν υπόψη συγχυτικούς παράγοντες όπως τα χαμένα δόντια.

Αν και παρατηρούνται περισσότερες οδοντικές ανωμαλίες στους σύγχρονους ανθρώπους, η διατροφή δεν είναι ο μόνος λόγος. Η ακραία υπογναθία ή υπεργναθία, για παράδειγμα, είναι αποτέλεσμα της γενετικής του πληθυσμού και «δεν έχει σχέση με τη βιομηχανοποίηση» προσθέτει η Δρ. Lawrence. Γενετικοί παράγοντες, περιβαλλοντικές συνθήκες και αναπτυξιακές διαταραχές παίζουν επίσης ρόλο.

Τέλος, σήμερα δίνουμε περισσότερη σημασία στην εμφάνιση και στα αισθητικά προβλήματα, οπότε δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στα στραβά δόντια απ’ ό,τι στο παρελθόν, εκτιμά η Δρ. Herring.