Έρευνα: Οι νέοι της Ευρώπης θέλουν ισχυρότερη ΕΕ – Ο καθηγητής Φάας στην ΕΡΤ για την προτίμηση των Ελλήνων στη Δημοκρατία

Οι νέοι της Ευρώπης έχουν σαφή άποψη για το μέλλον της. Η ΕΕ πρέπει να γίνει ισχυρότερη για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της αντιπροσωπευτικής έρευνας του Ιδρύματος της TUI «Young Europe» για ένατη συνεχή χρονιά και παρουσιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Βερολίνο. Την έρευνα διεξήγαγε το ινστιτούτο κοινής γνώμης «YouGov» στο διάστημα Απρίλιος-Μάιος 2025 με δείγμα 6.703 νέους ηλικίας 16 έως 26 ετών από έξι χώρες της ΕΕ, Γερμανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Πολωνία, καθώς επίσης τη Μεγάλη Βρετανία,.

Οι νέοι της Ευρώπης υποστηρίζουν τη δημοκρατία και την εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά βλέπουν ταυτόχρονα την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις, διαπιστώνει η έκθεση. Ταυτόχρονα θέλουν βελτίωση της λειτουργίας των θεσμών σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο. Μόνο το 6% των νέων ηλικίας 16 έως 26 ετών πιστεύουν ότι το πολιτικό σύστημα της χώρας τους λειτουργεί καλά και δεν χρειάζεται να αλλάξει. Το 48% των νέων Ευρωπαίων πιστεύει ότι η δημοκρατία στη χώρα τους κινδυνεύει, την ίδια ώρα που ενισχύονται οι ακροδεξιές τάσεις. Η πλειοψηφία των ευρωπαίων (53%) επιρρίπτουν την ΕΕ ότι ασχολείται πολύ συχνά με ασήμαντα ζητήματα. Ένας στους δύο πιστεύει ότι η ΕΕ είναι μια καλή ιδέα, αλλά εφαρμόζεται πολύ κακώς.

Νέοι της Ελλάδας: χάσμα ανάμεσα στην επιθυμία και την εμπειρία

Ειδικά για την Ελλάδα, ο επιστημονικός επιμελητής της έρευνας, πολιτειολόγος του πανεπιστημίου Χούμπολντ του Βερολίνου, Τόρστεν Φας, θεωρεί «αξιοσημείωτο» το γεγονός ότι ικανοποίηση των νέων με τη δημοκρατία στην χώρα είναι πολύ χαμηλή, και ταυτόχρονα η αγωνία για το πόσο κινδυνεύει η δημοκρατία είναι ιδιαίτερα υψηλή. «Αυτόν το συνδυασμό δεν τον συναντούμε σε αυτήν τη μορφή σε άλλες χώρες» λέει στην ΕΡΤ ο καθηγητής Φάας. Δείχνει ότι η προτίμηση στη Δημοκρατία είναι πολύ υψηλή στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα η πρόσληψη για τον τρόπο λειτουργίας της αξιολογείται πολύ αρνητικά. Είναι αυτός ο συνδυασμός που οδηγεί στην ανησυχία για τη Δημοκρατία, διότι «υπάρχει χάσμα ανάμεσα στην επιθυμία και την εμπειρία», λέει ο Φάας.

Έντονη ανησυχία των νέων για τη Δημοκρατία καταγράφεται και στη Γερμανία. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει ικανοποίηση σε μεγάλο βαθμό για τη λειτουργία της. «Αυτό δείχνει ότι οι συνθήκες και προοπτικές για τους νέους είναι εντελώς διαφορετικές στη Γερμανία και στην Ελλάδα», λέει ο Φάας. Για αυτό και βρίσκει «πολύ αξιοσημείωτη στην Ελλάδα αυτή τη διαφορά μεταξύ επιθυμίας και πρόσληψης της πραγματικότητας».

Ο σκεπτικισμός για τη λειτουργικότητα της δημοκρατίας απορρέει από την οικονομική τους κατάσταση και έχει σχέση με την κρίση που πέρασε η χώρα την προηγούμενη δεκαετία. «Βλέπουμε στην Ελλάδα πολύ περισσότερο απότι σε άλλες χώρες ότι οι νέοι αποτιμούν την προσωπική τους οικονομική κατάσταση ως ‘δύσκολη’. Με αυτό σχετίζονται και τα φαινόμενα δυσαρέσκειας με τη Δημοκρατία, διότι έχουν πληγεί περισσότερο απότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες», εξηγεί ο Φάας.

Η γενική εικόνα: Ανησυχία για το μέλλον

Τα συμπεράσματα από τη γενική εικόνα δεν προκαλούν «ευφορία», σημειώνουν οι συντελεστές της έρευνας. Ακόμα κι αν οι νέοι της Ευρώπης είναι πολύ ανοιχτοί στην ευρωπαϊκή ιδέα και θα ήθελαν ακόμη μεγαλύτερη εμβάθυνση της Ένωσης με τη μεταφορά περισσότερων εξουσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βλέπουν την ένταξη στην ΕΕ ως κάτι καλό – στην περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας, θα την έβλεπαν ως κάτι καλό – και υποστηρίζουν την ιδέα της δημοκρατίας σε μεγάλο, αν και όχι παντού στον ίδιο, βαθμό, διαπιστώνεται ταυτόχρονα απογοήτευση των νέων από την ΕΕ σε πολλούς τομείς.

Στην παγκόσμια πολιτική σκηνή η ΕΕ παίζει συγκριτικά μικρό μόνον ρόλο – μολονότι αναγνωρίζονται σίγουρα οι δυνατότητές της. Η ικανοποίηση με την πραγματική λειτουργία της ΕΕ και την πρακτική εμπειρία δεν είναι πολύ υψηλή, και η υποστήριξη για τη δημοκρατία μειώνεται επίσης όσον αφορά τη λειτουργία της. Πολλοί νέοι ανησυχούν επομένως για το μέλλον της ΕΕ, αλλά και της δημοκρατίας. «Από την ΕΕ λείπει η μεγάλη ιδέα» διαπιστώνει ο Τόμας Ελερμπεκ, διευθύνων σύμβουλος της TUI Care Foundation. Κατά τη γνώμη του «αντί να ασχολείται με πολλά μικρά πράγματα, πρέπει να επικεντρωθεί σε λίγα που να τα κάνει καλά».

Τέσσερις στους πέντε Γερμανούς, 80%, θεωρούν τη συμμετοχή στην ΕΕ «καλή υπόθεση», ακόμα και στη Μεγάλη Βρετανία το ποσοστό είναι 73%. Το χαμηλότερο είναι στην Ελλάδα, 55%.

Οι νέοι της ΕΕ αξιολογούν ως σημαντικότερο πρόβλημα το μεταναστευτικό, και ακολουθούν η οικονομική πολιτική, το περιβάλλον, η εξωτερική πολιτική και άμυνα. Αντίθετα, οι Έλληνες νέοι αξιολογούν ως σημαντικότερο την οικονομική πολιτική 41% και ακολουθούν το μεταναστευτικό 34% και η κοινωνική πολιτική 25%.

Νέες γυναίκες σε Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία αυτοπροσδιορίζονται συχνότερα ως αριστερές, νέοι άντρες σε Πολωνία και Ελλάδα συχνότερα ως δεξιοί σε σύγκριση με τέσσερα χρόνια πριν.

Οι Γερμανοί νέοι είναι στο μεγαλύτερο μέρος 45% «μάλλον ευχαριστημένοι» με τη Δημοκρατία στη χώρα τους. Αντίθετα, σχεδόν 2/3 των Ελλήνων 65% είναι «μάλλον δυσαρεστημένοι» με τη Δημοκρατία στην Ελλάδα.

Ένας στους πέντε νέους της Ευρώπης θα προτιμούσε υπό προϋποθέσεις ένα αυταρχικό καθεστώς αντί της Δημοκρατίας. Οι πιο πιστοί στη Δημοκρατία είναι οι Γερμανοί με 71% και οι Έλληνες με 61%, που πιστεύουν στη Δημοκρατία ως το καλύτερο πολίτευμα.

Κυρίως οι Έλληνες νέοι 62% και οι Γερμανοί 61% εκτιμούν ότι η Δημοκρατία στη χώρα τους βρίσκεται σε κίνδυνο και βλέπουν, με ποσοστά 61% και 70%, αντίστοιχα ενίσχυση αντιδημοκρατικών συμπεριφορών.

Οι Έλληνες, περισσότερο από όλους τους άλλους νέους, δηλώνουν ότι δεν είναι ελεύθεροι να λένε αυτό που σκέφτονται.

Πάντως, όταν καλούνται να περιγράψουν με μία λέξη, πώς αισθάνονται με μία λέξη, η συχνότερη απάντηση που δίνουν οι Έλληνες είναι «καλά».

Και μία αρνητική πρωτιά: Στην Ελλάδα οι νέες γυναίκες δεν αισθάνονται ασφαλείς το βράδυ σε ποσοστό 85%. Ο μέσος όρος είναι 77%, το χαμηλότερο ποσοστό, 68%, είναι στην Πολωνία.

Βερολίνο -Ανταπόκριση: Γιώργος Παππάς

www.ertnews.gr

Πηγή: ertnews.gr