Τεχνητή νοημοσύνη: Ποιανού η δουλειά δεν κινδυνεύει στο άμεσο μέλλον;

Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται ολοένα και πιο ικανή, είναι διασφαλισμένη προοπτικά κάποια δουλειά; «Έχω κάπως πείσει τον εαυτό μου ότι η ασφαλέστερη δουλειά στον κόσμο είναι πιθανώς του κηπουρού», ομολόγησε πρόσφατα ο επικεφαλής οικονομικός σχολιαστής των Financial Times, Martin Wolf. Αυτό φαινόταν σωστό. Υπάρχουν κάποια πράγματα που οι υπολογιστές απλά δεν μπορούν να κάνουν.

Το επόμενο πρωί, οι Financial Times δημοσίευσαν το «Οι κήποι τους οποίους μεγάλωσε η Τεχνητή Νοημοσύνη», περιγράφοντας μια έξυπνη, αυτοματοποιημένη στάγδην άρδευση, με ανιχνευτές παρασίτων, συστήματα σκιάχτρου με λέιζερ και ένα ρομπότ που ξεριζώνει χόρτα και λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια.

Δεν είναι απολύτως σαφές πόσο το σκιάχτρο με λέιζερ και το ρομπότ ξεριζώματος θα απειλήσουν πραγματικά τις δουλειές των ανθρώπων που εργάζονται ως κηπουροί, αλλά η προοπτική μας υπενθυμίζει ότι υπάρχει μια διάκριση μεταξύ μιας δουλειάς και μιας εργασίας. Οι περισσότερες δουλειές είναι δέσμες αλληλένδετων εργασιών.

Ένας κηπουρός πρέπει να κάνει τα πάντα, από το κούρεμα του κουρέματος και το ξερίζωμα μέχρι τη διάγνωση μιας προσβολής από παράσιτα, τον σχεδιασμό ενός εξωτερικού χώρου ή – το πιο δύσκολο από όλα – την επικοινωνία με έναν δύσκολο πελάτη. Διαφορετικά συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσαν κάλλιστα να βοηθήσουν στις περισσότερες από αυτές τις εργασίες, αν και το πιθανό αποτέλεσμα δεν είναι η εξαφάνιση της δουλειάς του κηπουρού, αλλά η αλλαγή μορφής.

Το ερώτημα είναι, πώς κάθε νέα εφαρμογή Τεχνητής Νοημοσύνης θα αλλάξει τη μορφή αυτού που κάνουμε; Και θα μας αρέσουν οι αναδιαμορφωμένες θέσεις εργασίας που είναι διαθέσιμες σε εμάς στην άλλη πλευρά αυτού του μετασχηματισμού;

Οι διαμαρτυρίες των Λουδιτών και η τεχνητή νοημοσύνη

Η δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI) μπορεί να είναι νέα, αλλά αυτά τα ερωτήματα είναι παλαιότερα. Ανάγεται στις διαμαρτυρίες των Λουδιτών στις αρχές του 1800, όταν οι εξειδικευμένοι εργάτες κλωστοϋφαντουργίας έβλεπαν μηχανές να κάνουν τα πιο δύσκολα μέρη της δουλειάς τους, οδηγώντας έτσι στην αντικατάστασή τους από χαμηλόμισθους εργάτες με πολύ λιγότερη εμπειρία.

Και οι απαντήσεις σε αυτά τα μακροχρόνια ερωτήματα; Σύμφωνα με του FT, εξαρτώνται τόσο από την τεχνολογία όσο και από την εργασία. Υπάρχει ένα μάθημα που μπορούμε να αντλήσουμε από δύο αντίθετα προηγούμενα: το ψηφιακό υπολογιστικό φύλλο και τα ακουστικά καθοδήγησης αποθήκης όπως η «μονάδα Jennifer». Το ψηφιακό υπολογιστικό φύλλο, το οποίο κυκλοφόρησε στην αγορά το 1979, εκτέλεσε άμεσα και άψογα εργασία που προηγουμένως γινόταν από λογιστές, αλλά το λογιστικό επάγγελμα απλώς προχώρησε σε πιο στρατηγικά και δημιουργικά προβλήματα, μοντελοποιώντας διαφορετικά σενάρια και κινδύνους. Ποιος δεν θέλει έναν δημιουργικό λογιστή;

Η μονάδα Jennifer είναι ένα σετ ακουστικών που καθοδηγεί τους εργάτες συλλογής αποθηκών καθώς τρέχουν τριγύρω αρπάζοντας εμπορεύματα από τα ράφια, ψιθυρίζοντας στα αυτιά τους καθώς παρακολουθεί την τελευταία τους κίνηση και καθοδηγεί την επόμενη. Η μονάδα αφαιρεί το τελευταίο ίχνος γνωστικού φορτίου από μια σωματικά απαιτητική εργασία που ήταν ήδη κουραστική. Είναι σε έντονη αντίθεση με το ψηφιακό υπολογιστικό φύλλο, το οποίο απέκλειε το πιο κουραστικό μέρος μιας ποικίλης και υψηλής εξειδίκευσης εργασίας. Το μάθημα: Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να κάνει μια βαρετή δουλειά ακόμα πιο βαρετή και μια ενδιαφέρουσα δουλειά ακόμα πιο ενδιαφέρουσα.

Εξειδίκευση

Νέα δεδομένα και μια νέα προοπτική σε αυτά τα ερωτήματα προέρχονται από τους ερευνητές του MIT, David Autor και Neil Thompson. Ο Autor και ο Thompson ξεκινούν μια νέα ερευνητική εργασία με τίτλο «Εξειδίκευση» θέτοντας ένα ερώτημα: θα περιμέναμε οι λογιστές και οι υπάλληλοι απογραφής να επηρεάζονται παρόμοια από τον αυτοματισμό;

Υπάρχουν αρκετές καθιερωμένες προσεγγίσεις για την ανάλυση αυτού του ερωτήματος και όλες υποδηλώνουν ότι η απάντηση είναι «ναι». Παλαιότερα, και οι δύο τύποι υπαλλήλων αφιέρωναν πολύ χρόνο εκτελώντας συνήθεις πνευματικές εργασίες, όπως ο εντοπισμός αποκλίσεων, η σύνταξη αποθεμάτων ή πινάκων δεδομένων και η εκτέλεση απλών αριθμητικών πράξεων σε μεγάλη κλίμακα. Όλες αυτές οι εργασίες ήταν το είδος των πραγμάτων που μπορούσαν να κάνουν οι υπολογιστές, και καθώς οι υπολογιστές έγιναν αρκετά φθηνοί, ανέλαβαν να εκτελούν αυτές τις εργασίες. Δεδομένου ότι οι ίδιες εργασίες αντιμετώπιζαν το ίδιο είδος αυτοματισμού, φαίνεται λογικό ότι και οι δύο εργασίες θα άλλαζαν με παρόμοιους τρόπους.

Αλλά αυτό δεν συνέβη. Συγκεκριμένα, λένε οι Autor και Thompson, οι μισθοί για τους λογιστές αυξήθηκαν, ενώ οι μισθοί για τους υπαλλήλους απογραφής μειώθηκαν.

Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότερες εργασίες δεν είναι τυχαίες συλλογές άσχετων εργασιών. Είναι δέσμες εργασιών που εκτελούνται πιο αποτελεσματικά από το ίδιο άτομο για μια ποικιλία μη μυστηριωδών λόγων. Εάν αφαιρεθούν ορισμένες εργασίες από τη δέσμη εργασιών και η υπόλοιπη εργασία αλλάζει.

Οι υπάλληλοι απογραφής έχασαν το κομμάτι της εργασίας που απαιτούσε την περισσότερη εκπαίδευση και κατάρτιση (την αριθμητική) και κατέστησαν σταδιακά περιττοί. Οι υπάλληλοι λογιστικής έχασαν επίσης την αριθμητική, αλλά αυτό που παρέμεινε απαιτούσε κρίση, ανάλυση και εξελιγμένη επίλυση προβλημάτων.

Το ερώτημα που που οδηγεί στην σωστή πρόβλεψη

Παρόλο που το ίδιο είδος εργασιών είχε αυτοματοποιηθεί, το αποτέλεσμα ήταν να γίνει η γραμματεία απογραφής μια εργασία που απαιτούσε λιγότερη εκπαίδευση και λιγότερη εξειδίκευση, ενώ οι υπάλληλοι λογιστικής χρειάζονταν να είναι πιο έμπειροι από πριν. Η φυσική ανησυχία για όποιον ελπίζει να βρει δουλειά σε πέντε χρόνια είναι τι μπορεί να κάνει η Τεχνητή Νοημοσύνη σε αυτήν τη δουλειά. Και ενώ υπάρχουν λίγες βεβαιότητες, το πλαίσιο των Autor και Thompson υποδηλώνει ένα διευκρινιστικό ερώτημα: φαίνεται ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα κάνει το πιο εξειδικευμένο κομμάτι της δουλειάς σας ή το κομμάτι της χαμηλής ειδίκευσης που δεν έχετε καταφέρει να ξεφορτωθείτε; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη του εάν η δουλειά σας πρόκειται να γίνει πιο διασκεδαστική ή πιο ενοχλητική – και εάν ο μισθός σας είναι πιθανό να αυξηθεί ή να μειωθεί καθώς η εργασία σας ως ειδήμονας υποτιμάται όπως η εργασία των ειδήμονων των Λουδιτών.