Υπέρταση: Συνολική προσέγγιση ως «κομμάτι» καρδιαγγειακού συνδρόμου

Ένας στους τέσσερις ενήλικες διεθνώς, πάσχει από υπέρταση, δηλαδή υψηλή πίεση στις αρτηρίες, στην προσπάθεια της καρδιάς να στείλει αίμα για την οξυγόνωση του σώματος. Κάθε χτύπος της καρδιάς αυξάνει την πίεση και έτσι προκαλείται η συστολική πίεση (μεγάλη), ενώ όταν η καρδιά χαλαρώνει, η πίεση πέφτει στο ελάχιστο (διαστολική ή μικρή πίεση).

Όταν η πίεση ξεπερνά τα 140 mmHg (συστολική) και 85 mmHg (διαστολική), τότε ο ασθενής πάσχει από υπέρταση.

Σήμερα, 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι εκτιμάται ότι πάσχουν από υπέρταση, μια πάθηση που μέχρι την ηλικία των 45 ετών φαίνεται να προτιμά τους άνδρες, την επόμενη ηλικιακή δεκαετία τα ποσοστά εξομοιώνονται στα δύο φύλα, ενώ μετά τα 54, η υπέρταση δείχνει να προτιμά τις γυναίκες.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως, είναι ότι το ένα τέταρτο των ασθενών, δεν γνωρίζει ότι πάσχει από υπέρταση, ενώ από αυτούς που το γνωρίζουν, μόλις οι μισοί καταφέρνουν να τη ρυθμίσουν.

Η υπέρταση παραμένει ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και θανάτους διεθνώς

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης, καθηγητής Καρδιολογίας Κωνσταντίνος Τσιούφης

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης, καθηγητής Καρδιολογίας και διευθυντής της Α΄ Καρδιολογικής κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο Κωνσταντίνος Τσιούφης, μιλώντας στο in.gr για την υπέρταση, επεσήμανε ότι η αρρύθμιστη υπέρταση τριπλασιάζει τον κίνδυνο για καρδιακό επεισόδιο και νεφρική ανεπάρκεια, ενώ επταπλασιάζει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο.

Στην Ελλάδα, σειρά από επιδημιολογικές μελέτες (DIDIMA, ATTICA, NAOUSSA, Hypertenshell) έχουν δείξει ότι από υπέρταση πάσχει το 28-38% του πληθυσμού ανάλογα με την ηλικία, όμως τα ποσοστά ασθενών που καταφέρνουν να ρυθμίσουν την πίεσή τους, περιορίζεται στο 15-30% των πασχόντων.

Άλλες μελέτες που επίσης έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα μας (HELLENIC HIPPOCRATION HYPERTENSION STUDY, 3H STUDY) έχουν δείξει ότι σε ασθενείς με υπέρταση  συνυπάρχουν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες, καθώς το 30% είναι καπνιστές, το 17% πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, το 66% από υπερλιπιδαιμία, 17% από υπερουριχαιμία, ενώ στο 52% συνυπάρχει κοιλιακή παχυσαρκία και το 34% πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο. Όσο γι΄ αυτούς που έχουν υποστεί βλάβη σε όργανα που πλήττει η υπέρταση, το 38% των ασθενών με υπέρταση έχει υποστεί υπερτροφία της αριστεράς κοιλίας και σε ένα 12% διαπιστώνεται μικροαλβουμινουρία – τα ποσοστά αυτά είναι αντίστοιχα με του λοιπού ευρωπαϊκού πληθυσμού.

Υπέρταση – μέρος συνδρόμου

«Παρά τη σημασία που έχουν οι μετρήσεις και οι τιμές της αρτηριακής πίεσης στον ορισμό, στην ταξινόμηση και στην αντιμετώπιση της υπέρτασης δεν πρέπει να στηριζόμαστε μόνο στους αριθμούς, αλλά να θεωρούμε σήμερα την αρτηριακή υπέρταση ως ένα καρδιαγγειακό σύνδρομο που προκύπτει από σύνθετες και αλληλοεπηρεαζόμενες διεργασίες.

Η εξέλιξη του συνδρόμου συνδέεται με δομικές και λειτουργικές προσαρμογές που επηρεάζουν την καρδιά, τις αρτηρίες, τα νεφρά και τον εγκέφαλο και οι οποίες οδηγούν προοδευτικά  σε πρόωρη νοσηρότητα και θάνατο», σημείωσε ο καθηγητής.

Καθώς το 50% των θανάτων στην Ευρώπη αποδίδεται στα καρδιαγγειακά νοσήματα, η υπέρταση αποτελεί την πρώτη αιτία καρδιαγγειακών νοσημάτων και τον ισχυρότερο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο. Επίσης, αποτελεί και έναν από τους ισχυρότερους για στεφανιαία νόσο, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια και άνοια.

Όπως τόνισε ο κ. Τσιούφης όμως, η υπέρταση παραμένει ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και θανάτους διεθνώς.

Για τη διάγνωση χρειάζεται μόνο η μέτρηση της πίεσης, για την οποία όμως απαιτείται συχνή επιβεβαίωση με επανάληψη μετρήσεων της πίεσης στο ιατρείο και στο σπίτι ή και με 24ωρη καταγραφή.

Τρόπος ζωής

Για τη μείωση της πίεση, η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να συμβάλλει σημαντικά, διαφορετικά, υπάρχουν διάφορα φάρμακα, που μπορούν να συμβάλλουν στην αποτροπή των επιπλοκών της υπέρτασης.

Μια υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, μείωση του αλατιού στο φαγητό, τακτική σωματική άσκηση (πχ. γρήγορο βάδισμα για τουλάχιστον μισή ώρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας), η διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικό επίπεδο και η αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης, αλλά και να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνισή της.

Επιπλέον, η διακοπή του καπνίσματος και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερίνης και του σακχάρου (όταν συνυπάρχουν) είναι απαραίτητα για την πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Φαρμακευτική αγωγή

Οι φαρμακευτικές θεραπείες μπορούν να παρέχουν αποτελεσματική προστασία απέναντι στα καρδιαγγειακά επεισόδια. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή μπορεί να γίνει η κατάλληλη επιλογή για ρύθμιση της πίεσης και μάλιστα χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες. Η θεραπεία είναι σταθερή και καθημερινή και χορηγείται συνήθως το πρωί. Δεν μεταβάλλεται, ανάλογα με τις τιμές πίεσης που βρίσκει κάθε φορά ο ασθενής κατά τη μέτρηση στο σπίτι.

Η μακροχρόνια επίτευξη ρύθμισης της πίεσης μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.