Μεγαλόκαρδος; Δεν είναι πάντα καλό…

Δύσπνοια, λαχάνιασμα, εύκολη κούραση, ζαλάδες, πρησμένα πόδια, μέχρι και λιποθυμία όταν αυξάνεται η σωματική δραστηριότητα, όλα είναι συμπτώματα που δείχνουν ότι κάτι δεν πάει καλά με την καρδιά.

Η καρδιά είναι ο μυς που έχει αναλάβει το έργο της διοχέτευσης του αίματος μέσω των αρτηριών στα όργανα του σώματος και της άντλησής του μέσω των φλεβών, στους πνεύμονες, να εμπλουτιστεί με οξυγόνο και να σταλεί και πάλι στα όργανα του σώματος.

Σειρά παθήσεων που επηρεάζουν τη δομή του μυός της καρδιάς, δηλαδή το μυοκάρδιο, μειώνουν την ικανότητά του να μεταφέρει το αίμα στο σώμα, προκαλώντας τα παραπάνω συμπτώματα ή και καθόλου συμπτώματα. Οι παθήσεις αυτές που ονομάζονται μυοκαρδιοπάθειες, μπορεί να έχουν ως πρώτη εκδήλωση ακόμη και τον αιφνίδιο θάνατο.

Σοβαρές παθήσεις, οι οποίες δεν είναι παροδικές στην πλειονότητά τους, συνολικά πλήττουν 1 στους 500 ανθρώπους, κατατάσσοντάς τις στις σπάνιες παθήσεις.

Η πιο συχνή είναι η διατατική μυοκαρδιοπάθεια (1 στα 250 άτομα), ακολουθεί η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (1 στα 500 άτομα) και η περιοριστική μυοκαρδιοπάθεια είναι ακόμη σπανιότερη (περίπου 1 στα 10.000 άτομα).

Ο καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας Κωνσταντίνος Τούτουζας

Ο καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας Κωνσταντίνος Τούτουζας, μιλώντας για τις μυοκαρδιοπάθειες στο in.gr, εξήγησε ότι η μυοκαρδιοπάθεια επηρεάζει το μυ της καρδιάς και μπορεί να αλλάζει το σχήμα, το μέγεθος και το πάχος των τοιχωμάτων της καρδιάς, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η λειτουργία της. Κάθε ένας από τους διαφορετικούς τύπους μυοκαρδιοπάθειας έχει διαφορετική επίδραση στην καρδιά.

Ποια απ’ όλες τις μυοκαρδιοπάθειες;

Οι βασικοί τύποι της μυοκαρδιοπάθειες είναι οι παρακάτω:

1. Διατατική μυοκαρδιοπάθεια: Σε αυτήν την πάθηση η καρδιά μεγαλώνει και διατείνεται. Το τοίχωμα της καρδιάς αποκτά μεγαλύτερη επιφάνεια, αλλά γίνεται λεπτότερο και ο μυς γίνεται πιο αδύναμος και λιγότερο ικανός να αντλεί το αίμα έξω από την καρδιά. Μερικές φορές η διατατική μυοκαρδιοπάθεια (DCM) αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια ή μετά την κύηση, ειδικά τον τελευταίο μήνα ή εντός των πέντε μηνών μετά τον τοκετό. Η κατάσταση αυτή λέγεται μυοκαρδιοπάθεια της κύησης ή της λοχείας.
2. Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια: Πρόκειται για μια γενετική πάθηση η οποία προκαλεί ανώμαλη αύξηση του πάχους του τοιχώματος της καρδιάς. Αυτό μπορεί να επηρεάζει το μέγεθος και τη λειτουργία των κοιλοτήτων της καρδιάς και μερικές φορές να εμποδίζει την έξοδο του αίματος από την καρδιά. Το αυξημένο πάχος του τοιχώματος μπορεί να δυσκολεύει τη χαλάρωση της καρδιάς και το γέμισμά της με αίμα.
3. Αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια: Στην κατάσταση αυτή πάσχουν οι συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων της καρδιάς έτσι, ώστε αυτά να νεκρώνονται και να αντικαθίστανται από ουλώδη ιστό ή λίπος. Αυτό προκαλεί διάταση του καρδιακού μυός, ο οποίος γίνεται πιο λεπτός και αδύναμος, μειώνοντας έτσι την ικανότητά του να αντλεί ωθεί το αίμα έξω από την καρδιά.
4. Περιοριστική μυοκαρδιοπάθεια: Στην κατάσταση αυτή ο καρδιακός μυς γίνεται σκληρός και άκαμπτος, ώστε να μην μπορεί να χαλαρώνει όπως πρέπει, το οποίο οδηγεί σε δυσκολία να γεμίσει η καρδιά με αίμα. Οι κοιλότητες των κόλπων της καρδιάς τότε μεγαλώνουν και δεν μπορούν να ωθούν το αίμα σωστά.
5. Καρδιακή αμυλοείδωση: Στην κατάσταση αυτή συγκεντρώνεται μια παθολογική πρωτεΐνη μεταξύ των κυττάρων του μυοκαρδίου, προκαλώντας αύξηση του πάχους της καρδιάς και δυσκολία στη λειτουργία της.
6. Μυοκαρδιοπάθεια Takotsubo ή μυοκαρδιοπάθεια από στρες: Το σύνδρομο της «ραγισμένης καρδιάς», είναι μια προσωρινή καρδιακή πάθηση που προκαλείται από έντονο σωματικό ή συναισθηματικό στρες. Συχνά μιμείται τα συμπτώματα της καρδιακής προσβολής, όπως πόνο στο στήθος και δύσπνοια, αλλά συνήθως δεν προκαλείται από απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών. Παρότι συνήθως είναι παροδικό, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να προκαλέσει μόνιμη βλάβη και να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια.

Οι αιτίες

Σύμφωνα με τον κ. Τούτουζα, υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες μυοκαρδιοπάθειας. Μερικοί τύποι έχουν γενετική αιτία, καθώς προκαλούνται από μια μετάλλαξη του γενετικού υλικού, η οποία επηρεάζει το πώς αναπτύσσεται η καρδιά. Οι γενετικές καταστάσεις μπορεί να είναι κληρονομούμενες (να περνούν από το γονέα στο παιδί) έτσι, ώστε η μυοκαρδιοπάθεια να αφορά την οικογένεια. Συνεπώς, εάν ένα άτομο διαγνωσθεί με μυοκαρδιοπάθεια συνιστάται να ελεγχθούν οι πρώτου βαθμού συγγενείς (γονείς, αδέλφια, παιδιά) για την ίδια πάθηση.

Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν ιογενείς λοιμώξεις, αυτοάνοσες παθήσεις και κάποια φάρμακα (όπως τα φάρμακα για τη θεραπεία του καρκίνου).

Διάγνωση

«Για τη διάγνωση της μυοκαρδιοπάθειας μπορεί να χρησιμοποιηθούν διάφορες εξετάσεις, τις οποίες θα ζητήσει ο ειδικός καρδιολόγος, ώστε να ελέγξει τη δομή και τη λειτουργία της καρδιάς», είπε ο κ. Τούτουζας.

Μερικές από αυτές είναι:

• Οικογενειακό ιστορικό: Ο ιατρός μπορεί να ρωτήσει για συγγενείς που είχαν/έχουν προβλήματα με την καρδιά ή αιφνίδιο θάνατο, καθώς κάποιοι τύποι μυοκαρδιοπάθειας μπορεί να είναι κληρονομικοί.
• Φυσική εξέταση: Ο ιατρός μπορεί να ακροασθεί την καρδιά και τους πνεύμονες, να μετρήσει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό παλμό και να αναζητήσει σημεία κατακράτησης υγρών στο σώμα.
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Αυτή η εξέταση καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς και δείχνει πόσο γρήγορος και ρυθμικός είναι ο καρδιακός παλμός. Μπορεί επίσης να διαπιστώσει ανώμαλους ρυθμούς ή βλάβες του μυοκαρδίου.
• Υπερηχοκαρδιογράφημα: Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να απεικονίσει την καρδιά και τις κοιλότητές της. Μπορεί να μετρήσει το μέγεθος, το σχήμα και το πάχος του καρδιακού τοιχώματος, ενώ μπορεί να αξιολογήσει πόσο καλά συστέλλεται και χαλαρώνει η καρδιά. Μπορεί επίσης να δείξει αν υπάρχουν προβλήματα με τις καρδιακές βαλβίδες ή υγρό γύρω από την καρδιά.
• Μαγνητική τομογραφία καρδιάς: Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο για να δημιουργήσει εικόνες της καρδιάς και των ιστών της. Μπορεί να παρέχει περισσότερες πληροφορίες για τη δομή και τη λειτουργία της καρδιάς από ό,τι το υπερηχοκαρδιογράφημα και επίσης μπορεί να αναδείξει την ύπαρξη ουλώδους ιστού ή φλεγμονής μέσα στο μυοκάρδιο.
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα κατά την άσκηση (δοκιμασία κοπώσεως): Αυτή η εξέταση είναι παρόμοια με το ηλεκτροκαρδιογράφημα, αλλά γίνεται ενώ το άτομο ασκείται σε έναν κυλιόμενο τάπητα ή ποδήλατο. Μπορεί να δείξει πόσο καλά απαντά η καρδιά στην άσκηση και εάν υπάρχουν αρρυθμίες κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Αντιμετώπιση

Ο καθηγητής επεσήμανε ότι «αν και δεν υπάρχει ακόμα οριστική θεραπεία, οι θεραπευτικές επιλογές στοχεύουν στο να μειώσουν και να ελέγξουν τα συμπτώματα, καθώς και στο να προληφθεί ο αιφνίδιος θάνατος σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου για επικίνδυνες για τη ζωή αρρυθμίες.

Στις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνονται φάρμακα, συσκευές και επεμβάσεις.

Σήμερα υπάρχουν εξειδικευμένες θεραπείες για κάποιες μυοκαρδιοπάθειες, οι οποίες βελτιώνουν ουσιαστικά την ποιότητα ζωής και την πρόγνωση των ασθενών».