Από τα παλιά χρόνια κυκλοφορούσαν συχνά στη Λάρισα άτομα, τα οποία με μια ιδιόμορφη και περίεργη συμπεριφορά υποβάθμιζαν την ανθρώπινη προσωπικότητά τους. Όλοι αυτοί αντιμετώπιζαν τη χλεύη των μικρών και τη διακωμώδηση των μεγάλων. Ο κόσμος τούς είχε δώσει τη γενική ονομασία «τύποι». Συνήθως ήταν άκακοι άνθρωποι, με μηδενική αυτοεκτίμηση και με ψυχολογικές ή και ψυχιατρικές ανωμαλίες, οι οποίες μόλις απείχαν από τα παθολογικά όρια. Μερικοί περιέργως διέθεταν και ικανές δεξιότητες και γνώσεις σε διάφορους τομείς (μαθηματικά, φιλοσοφία, κλπ.).
Όλοι αυτοί οι ονομαζόμενοι και σαλοί [*] είναι συνήθως μοναχικά άτομα, τα οποία κυκλοφορούν ανάμεσα στον κόσμο, και κάνουν πράξεις παράλογες και ανόητες τρελού ανθρώπου, οι οποίες μερικές φορές αποκαλύπτουν μια ψυχική και ανισόρροπη πραγματικότητα την οποία όμως θέλουν να κρύψουν με διάφορους τρόπους που ενστικτωδώς επινοούν.
Ιατρικά μπορούμε να πούμε ότι οι τύποι αυτοί είναι άνθρωποι σχιζοφρενικοί που δεν μπορούν να προσαρμοστούν στη ζωή και ο βίος τους πορεύεται έξω από την πραγματικότητα. Ακόμα μπορεί να είναι και πλάσματα ονειροπαρμένα που δεν βλέπουν παρά μονάχα την ομορφιά και στέκονται πάνω από τα κοινά μέτρα των ανθρώπων. Ο Απόστολος Παύλος αναφέρει ότι πολλές φορές ο Θεός επιλέγει και χρησιμοποιεί τα «μωρά του κόσμου, τα ασθενή, τα αγενή, τα εξουθενωμένα ίνα καταισχύνη» εκείνους που δεν θέλουν να εκτιμήσουν το χάρισμα του Θεού, όταν αυτό δίνεται στους ταπεινούς, τους απλοϊκούς και τους καταφρονεμένους [1]. Κυκλοφορούν ελεύθερα στην αγορά ανάμεσα στους ανθρώπους και αναζητούν παρέες σε ταβέρνες και καφενεία.
Ο Γιώργος Ζιαζιάς, ένας σπουδαίος ιστορικός της Λάρισας, τον οποίο δυστυχώς η πόλη γρήγορα τον λησμόνησε, ενώ το πολύτιμο αρχείο του «καθεύδει», έχει αφιερώσει σε ένα από τα βιβλία του, ολόκληρο κεφάλαιο για τους «Αλησμόνητους “τύπους” της Λάρισας που χάθηκαν» [2]. Βασισμένος σε γραπτές μαρτυρίες του δημοσιογράφου και διευθυντή της εφημερίδας «Μικρά» Θρασύβουλου Μακρή, αναφέρει μέχρι και Οθωμανούς τύπους του 19ου αι. στην τουρκοκρατούμενη Λάρισα. Λ. χ. ο Χατζηριφάτ. Προφανώς άτομο ζωόφιλο, είχε την ιδιορρυθμία να περιμαζεύει αδέσποτα γατάκια τα οποία κάποια στιγμή είχαν φθάσει σε αριθμό πάνω από πενήντα, τα οποία διέτρεφε πλουσιοπάροχα και ζούσε και «συνομιλούσε» μ’ αυτά. Ο Καντήλ εφέντης πάλι, ανώτατος Οθωμανός δικαστής, δεν έδενε ποτέ τα κορδόνια από τα ποδονάρια του εσώρουχου, με αποτέλεσμα να σέρνονται στο έδαφος όταν περπατούσε. Το περίεργο σ’ αυτόν ήταν ότι αν βρίσκονταν κάποιοι να διακωμωδήσουν το γεγονός ή να του συστήσουν να τα δέσει, όχι μόνο δέχονταν αισχρό υβρεολόγιο, αλλά πολλές φορές τους δίκαζε, με αιτιολογία την ανάρμοστη συμπεριφορά προς το δικαστικό του αξίωμα.
— Αναφέρονται από τον Γιώργο Ζιαζιά και πολλοί άλλοι, αλλά εμείς θα σταθούμε στη συνέχεια σε τύπους της Λάρισας της εποχής του μεσοπολέμου. Και σαν πρώτο θα αναφέρουμε τον Ζουλιέ ντε Ζαμπακώ, ο οποίος αυτοαποκαλούνταν «Καθηγητής Γαλλικών».
Ισχυριζόταν ότι ήταν Γάλλος, αλλά άτομα που ερεύνησαν το παρελθόν του έλεγαν ότι οι μακρινοί του πρόγονοι κρατούσαν από τους Φράγκους της Κύπρου. Μερικοί από αυτούς μετοίκησαν στη Σύρο και εν συνεχεία βρέθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιούλιος Ζαμπάκας και τα μέλη της οικογένειάς του ήταν περιπλανώμενοι πολυτεχνίτες.
Στη Λάρισα βρέθηκε το 1913 ως μέλος Ιταλικού τσίρκο που ήρθε και έδωσε μια σειρά παραστάσεων. Διείδε όμως ότι η παρουσία του εδώ θα του έδινε τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε κάτι καλύτερο. Για τον λόγο αυτό αποφάσισε να εγκαταλείψει το τσίρκο και να παραμείνει στην πόλη μας. Μιλούσε άλλωστε άριστα τη γαλλική και την ελληνική γλώσσα. Ήταν ιδιόρρυθμος άνθρωπος, αλλά όμως είχε το χάρισμα του γοητευτικού συνομιλητή. Για τον λόγο αυτό οι Τούρκοι μπέηδες του έκαναν την πρόταση και ανέλαβε τη διδασκαλία της Γαλλικής στο «Εκόλ Οτομάν», όπως αποκαλούσε το Τούρκικο Σχολείο.
Ως εκ της θέσεώς του φρόντιζε να είναι πάντα άψογα ντυμένος. Φορούσε συνήθως σκούρα κουστούμια με σκληρά λευκά κολάρα και αντί για παλτό είχε μια μακριά τσόχινη μπλε μπέρτα. Στο κεφάλι του φορούσε μαύρη πλατύγυρη ρεπούμπλικα, και στο χέρι κρατούσε μπαστουνάκι με ασημένια λαβή. Είχε πάντα στη συμπεριφορά του καλούς τρόπους, ιδιαίτερα στις κυρίες προς τις οποίες φερόταν ιπποτικά με βαθύτατες υποκλίσεις και τρυφερά χειροφιλήματα [3].
— Άλλος πάλι τύπος της ίδιας εποχής ήταν ο Σεραφίδης, ελαιοχρωματιστής το επάγγελμα. Αυτός γνώριζε ότι ο Χίτλερ ξεκίνησε σαν σοφατζής, όπως και ο ίδιος, και του είχε «καρφωθεί» στο νου η επιθυμία να τον μιμηθεί και να γίνει ο …σωτήρας των Ελλήνων.
Κρατώντας πάντα μια ταβανόβουρτσα και απαγγέλλοντας ορισμένα ακατάληπτα γερμανικά, έβγαζε ενώπιον πυκνού και θορυβώδους ακροατηρίου από νεαρά κυρίως άτομα …πύρινους λόγους πότε μέσα στο καφενείο «Πανελλήνιον» και πότε στην πλατεία, προκαλώντας μέχρι και αστυνομικές παρεμβάσεις.
(Συνέχεια)
———————————————
[*]. Σαν σαλούς θεωρούμε εκείνα τα άτομα που έχουν σαλεμένο μυαλό. Τους αποδίδουμε και με άλλα επίθετα, όπως μωρός, αλαφροΐσκιωτος, χαζός, τρελός. Οι «δια Χριστόν σαλοί» ανήκουν σε μια ιδιαίτερη κατηγορία μοναχών.
[1]. «Τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός, ίνα τους σοφούς καταισχύνη, και τα ασθενή του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα καταισχύνη τα ισχυρά, και τα αγενή του κόσμου και τα εξουθενωμένα εξελέξατο ο Θεός και τα μη όντα ίνα τα όντα καταργήση». Από την Α’ προς Κορινθίους επιστολή.
[2]. Ζιαζιάς Γιώργος. Η Λάρισα από την απελευθέρωση μέχρι το 1950. Λάρισα (2004) σελ.198-201.
[3]. Για περισσότερα βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Ζουλιέ ντε Ζαμπακώ. Καθηγητής Γαλλικών στην παλιά Λάρισα, εφ. «Ελευθερία», φύλλο της 30ης Ιουνίου 202
Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου / nikapap@hotmail.com / Φωτοθήκη Λάρισας
Ελάτε στην ομάδα μας στο viber για να ενημερώνεστε πρώτοι για τις σημαντικότερες ειδήσεις
