Πρώτη σε πνιγμούς πανευρωπαϊκά η Ελλάδα – Τι φταίει για τους 300 θανάτους ετησίως

Τα αίτια, αλλά και στρατηγικές πρόληψης για μια από τις σημαντικότερες αιτίες ακούσιου θανάτου παγκοσμίως αναλύει η δρ. Σταματούλα Τσικρικά, Πρόεδρος της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας

Ο πνιγμός αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αιτίες ακούσιου θανάτου παγκοσμίως, με ιδιαίτερη ένταση σε χώρες με εκτεταμένο παράκτιο μέτωπο όπως η Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι έχουμε άμεση πρόσβαση σε θάλασσα και καλλιεργείται έντονη θαλάσσια κουλτούρα, οι πνιγμοί στη χώρα μας παραμένουν ένα σοβαρό και επαναλαμβανόμενο πρόβλημα, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες. Η παρούσα ανάλυση επιχειρεί να καταγράψει το μέγεθος του προβλήματος, να εντοπίσει τα αίτια και να αναδείξει πρακτικές προτάσεις πρόληψης.

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), κατά μέσο όρο κάθε χρόνο καταγράφονται πάνω από 300 πνιγμοί στην Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 2023, για παράδειγμα, καταγράφηκαν πάνω από 350 θάνατοι από πνιγμό, εκ των οποίων περίπου το 80% συνέβησαν σε παραλίες χωρίς ναυαγοσώστη. Η Ελλάδα κατατάσσεται σταθερά στις πρώτες θέσεις της Ευρώπης σε θανάτους από πνιγμό ανά εκατομμύριο κατοίκων.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό των θυμάτων είναι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών. Ωστόσο, δεν λείπουν και οι περιπτώσεις μικρών παιδιών, ειδικά όταν δεν υπάρχει επίβλεψη από ενήλικα.

Οι αιτίες των πνιγμών είναι σύνθετες και πολυπαραγοντικές:

• Υπερεκτίμηση ικανοτήτων: Πολλοί ενήλικες –ιδίως άνδρες– υποτιμούν τους κινδύνους και υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους.
• Κατανάλωση αλκοόλ: Υπολογίζεται ότι το 25-30% των θανατηφόρων πνιγμών σχετίζεται με κατανάλωση αλκοόλ πριν ή κατά τη διάρκεια της κολύμβησης.
• Ιατρικά προβλήματα: Ασθενείς που λαμβάνουν συστηματικά ή περιστασιακά φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να έχουν λάβει συγκεκριμένες ιατρικές οδηγίες και συμβουλές.
• Άγνοια κινδύνου: Πολλοί δεν γνωρίζουν τι σημαίνει «θαλάσσιο ρεύμα», πώς να προσανατολιστούν ή να ζητήσουν βοήθεια στο νερό.

Οι πνιγμοί είναι στην πλειοψηφία τους προβλέψιμα και αποτρέψιμα περιστατικά, που οφείλονται κυρίως στην ανθρώπινη απροσεξία ή την έλλειψη υποδομών. Η Ελλάδα, ως παραθαλάσσια χώρα με εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο, οφείλει να επενδύσει ουσιαστικά στην πρόληψη, την εκπαίδευση και την επιτήρηση. Κάθε ανθρώπινη ζωή που χάνεται στη θάλασσα δεν είναι μόνο μια στατιστική, είναι μια τραγωδία που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί.