«Ντιμπέιτ» στη Λάρισα για τα κτίρια απέναντι από το Αρχαίο Θέατρο – Κατεδαφίζονται τις επόμενες ημέρες (φωτο)

Μπορεί να είναι άσημα, λαϊκά σπίτια και καταστήματα, όμως αρχιτέκτονες από τη Λάρισα και την Αθήνα και επιστημονικοί φορείς τάσσονται υπέρ της διάσωσης τους. Ο λόγος για το οικοδομικό τετράγωνο «867Γ», ακριβώς μπροστά από το αρχαίο θέατρο της Λάρισας, το οποίο πρόκειται να απαλλοτριωθεί ολόκληρο και να κατεδαφιστεί – με τις πρώτες κατεδαφίσεις να έχουν προγραμματιστεί για τις επόμενες ημέρες. Οι επιστημονικοί φορείς, όπως αναφέρει η Καθημερινή, απευθύνουν, έκκληση στο υπουργείο Πολιτισμού να βρει λύση, καθώς πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα κομμάτια του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού που έχουν απομείνει από το παλαιό κέντρο της πόλης. Ο δήμος ωστόσο εκτιμά ότι τα κτίρια είναι άνευ αρχιτεκτονικής αξίας και η διάνοιξη του χώρου, η οποία δρομολογείται ήδη από τη δεκαετία του 1980, θα οδηγήσει στην ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου.

Από το 1986

Η απαλλοτρίωση και κατεδάφιση των τριών οικοδομικών τετραγώνων που βρίσκονται μπροστά από το αρχαίο θέατρο της Λάρισας είναι μια παλαιά σκέψη – ήδη από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Λάρισας του 1986 τα τρία οικοδομικά τετράγωνα είχαν χαρακτηρισθεί κοινόχρηστοι χώροι. Τελικώς προχώρησε η απαλλοτρίωση μόνο του μεσαίου από αυτά: του μακρόστενου οικοδομικού τετραγώνου που βρίσκεται ανάμεσα στις οδούς Απόλλωνος και Παπαναστασίου.

Σύμφωνα με πηγές του Πράσινου Ταμείου, ο δλημος εντάχθηκε στο πρόγραμμα δημιουργίας νέων κοινόχρηστων χ΄ψρων το 2015. Μέχρι στιγμής ΄έχει λάβει 3 εκατ. ευρώ για την απαλλοτρίωση κτιρίων, ενώ έχουν δεσμευθεί για τον ίδιο σκοπό ακόμη 1,8 εκατ. ευρώ. Η κατεδάφιση των πρώτων κτιρίων πρόκειται να ξεκινήσει τις επόμενες ημέρες, καθώς ειδοποιήθηκαν οι ιδιοκτητες των παρακείμενων καταστημάτων.

Με αφορμή αυτή την εξέλιξη, τόσο η οργάνωση Monumenta όσο και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Λάρισας απευθύνθηκαν στο υπουργείο Πολιτισμού ζητώντας του να παρέμβει. «Ζητήσαμε από το ΥΠΠΟ να κηρύξει διατηρητέα τα κτίρια, πλην ενός που είναι νεότερο. Θέλω να πιστεύω ότι θα επιδείξει μεγάλη ευαισθησία, καθώς πρόκειται για ένα πολύ ωραίο σύνολο», λέει η αρχαιολόγος Ειρήνη Γρατσία, συντονίστρια της Monumenta. «Γιατί να σωθούν αυτά τα άσημα κτίρια; Γιατί δεν έχει μείνει τίποτα από το ιστορικό κέντρο της Λάρισας. Είναι η πόλη με τα λιγότερα σωζόμενα κτίρια του 19ου και του 20ού αιώνα. Με δεδομένο ότι τα κτίρια έχουν απαλλοτριωθεί, θα μπορούσαν να αναστηλωθούν και να ενταχθούν στη χρήση του θεάτρου ή να λάβουν μια πολιτιστική χρήση από τον δήμο. Πολλοί επιστήμονες έχουν παραθέσει εξαιρετικά επιχειρήματα για τη διάσωσή τους. Τα ζητήματα αυτά είναι λυμένα από την εποχή που απαλλοτριώθηκε η Πλάκα για να κατεδαφιστεί και τελικά αποφασίστηκε να διασωθεί».

«Αυτό το οικοδομικό τετράγωνο εμφανίζεται με το σημερινό του σχήμα σε χάρτες από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Πλην ενός, τα κτίρια είναι σχεδόν όλα από τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, και είναι ένα από τα τελευταία συμπαγή κομμάτια που μας δείχνουν πώς ήταν Λάρισα πριν από έναν αιώνα», λέει ο Νέστορας Κανέλλος, πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων

Λάρισας. «Δεν πρέπει να γκρε-μίζουμε τα ιστορικά κέντρα των πόλεών μας επειδή βρίσκονται σε επαφή με έναν αρχαιολογικό χώρο. Οι αρχιτέκτονες το υποστηρίζουμε εδώ και μία δεκαετία, αλλά οι δημοτικές αρχές μας έλεγαν “ας τα απαλλοτριώσουμε πρώτα και βλέπουμε”. Τις απόψεις μας υποστηρίζουν η Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ), η Σχολή Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του ΕΜΠ, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού κ.ά.».

Οι αρχιτέκτονες της Λάρισας έχουν καταθέσει πρόταση για την επαναχρησιμοποίησή τους.

«Είναι ευκαιρία να δημιουργηθεί στα κτίρια αυτά ένα μουσείο για το αρχαίο θέατρο και την ιστορία της ανασκαφής. Το αρχαιολογικό μουσείο της Λάρισας είναι εκτός της πόλης, ενώ φιλοξενεί ελάχιστα ευρήματα από το θέατρο. Θα μπορούσε όλο αυτό να αποτελέσει μια εμπειρία».

Τα οφέλη

Ο δήμαρχος Λάρισας θεωρεί ότι οι αντιδράσεις είναι υπερβολικές και παραγνωρίζουν το όφελος για την πόλη. «Σήμερα υπάρχουν εκεί κάποια παλαιά ισόγεια, εστίες μόλυνσης. Αν χαρακτηριστούν διατηρητέα, απλώς θα προστεθούν στα δεκάδες εγκαταλελειμμένα διατηρητέα της πόλης», λέει ο κ. Θανάσης Μαμάκος. «Αντίθετα, με την κατεδάφισή τους θα δημιουργηθεί ένας ωραίος κοινόχρηστος χώρος που θα οδηγεί στο αρχαίο θέατρο, κάτι που η πόλη οραματίζεται εδώ και δεκαετίες. Δεν είδα να γίνεται ανάλογος θόρυβος πέρυσι, που το ΥΠΠΟ κατεδάφισε τρία κτίρια για να κάνει την είσοδο στο αρχαίο θέατρο», αναφέρει. «Επιπλέον υπάρχει πρόβλημα με το Πράσινο Ταμείο, καθώς η χρηματοδότηση δόθηκε υπό τον όρο της δημιουργίας νέου κοινόχρηστου χώρου». Την πρόβλεψη αυτή επιβεβαιώνει και ο κ. Κανέλλος. «Γι’ αυτό ζητούμε την παρέμβαση του ΥΠΠΟ. Ώστε να μην υποχρεωθεί ο δήμος να επιστρέψει τη χρηματοδότηση, αλλά να αναλάβει τα κτίρια το υπουργείο».

Την προηγούμενη εβδομάδα παρουσιάστηκε στη Λάρισα το δίτομο έργο του αρχαιολόγου Θανάση Τζιαφάλια και του αρχιτέκτονα  Δημήτρη Καραγκούνη, με τίτλο «Η αποκάλυψη του αρχαίου θεάτρου Λάρισας». Αφορά την ιστορία της ανεύρεσης του αρχαίου θεάτρου και στη συνέχεια τη μακρά διαδρομή των απαλλοτριώσεων και ανασκαφών. «Προφανώς είναι θέμα της εφορίας αρχαιοτήτων και όχι της δικής μου άποψης αν θα δια τηρηθούν ή όχι τα επίμαχα κτίρια», λέει ο κ. Τζιαφάλιας. «Τα εν λόγω κτίρια πάντως ξεπερνούν σε ηλικία τον έναν αιώνα και θα μπορούσαν να διατηρηθούν ως μια φάση της Ιστορίας της πόλης. Υπάρχει ανάλογο παράδειγμα στα Τρίκαλα, όπου ο δήμος απαλλοτριώνει και αποκαθιστά μικρά κτίρια, ενώ ανέλαβε και τι παλαιές εγκαταστάσεις Κλιάφα με σκοπό να τις συντηρήσει και να τις επαναχρησιμοποιήσει».

Το οικοδομικό τετράγωνο «867Γ» πρόκειται να απαλλοτριωθεί ολόκληρο και να κατεδαφιστεί. Οι επιστημονικοί φορείς απευθύνουν έκκληση στο υπουργείο Πολιτισμού να βρει λύση, καθώς πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα κομμάτια του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού που έχουν απομείνει από το παλαιό κέντρο της πόλης. Ο δήμος, ωστόσο, εκτιμά ότι τα κτίρια είναι άνευ αρχιτεκτονικής αξίας και η διάνοιξη του χώρου θα οδηγήσει στην ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου. Στην ένθετη φωτογραφία, καρτ ποστάλ εποχής από την οδό Ακροπόλεως (νυν Παπαναστασίου). Στα δεξιά διακρίνεται κτίριο που ανήκει στο τετράγωνο «867Γ».

Δείτε φωτογραφίες: