Η Μαφία της ντομάτας

Του Γιώργου Καραβάνα*

Γράφω με αφορμή το «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» που φέρεται να λαμβάνει χώρα τον τελευταίο καιρό, ανάμεσα σε μέλη της ονομαζόμενης «Greek Mafia». Λέγεται ότι αυτό αφορά σε μέλη διαφορετικών ομάδων που προσπαθούν να ελέγξουν η καθεμία για λογαριασμό της, το λαθρεμπόριο συγκεκριμένων προϊόντων που αφήνουν τεράστιο κέρδος.

Για τη «μαφία της ντομάτας» όμως δεν έχετε ακούσει! Η ντομάτα είναι ένα προϊόν ευρύτατης χρήσης που χρησιμοποιείται σε πάμπολλα φαγητά, φρέσκια ή επεξεργασμένη και συσκευασμένη. Η διείσδυση της ντομάτας στις κουζίνες όλου του κόσμου είναι τόσο ευρεία, που οδηγεί σε κατανάλωση πολλών εκατομμυρίων τόνων ντομάτας κάθε χρόνο. Ο τζίρος της βιομηχανίας είναι τεράστιος! Συγκρινόμενη με τα τσιγάρα και γενικά τα προϊόντα καπνού, αφορά σίγουρα σε μεγαλύτερη κατανάλωση: πάρα πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να καπνίζουν αλλά αυτοί που τρώνε ντομάτες είναι σίγουρα πολύ περισσότεροι από τους καπνιστές!

Γιατί λοιπόν δεν υπάρχει «μαφία ντομάτας»; Γιατί δεν έχουν δημιουργηθεί εγκληματικές οργανώσεις που μάχονται για τη διακίνηση «παράνομων ζαρζαβατικών»; Γιατί να μην υπάρχουν εγκληματικές οργανώσεις που διακινούν ντομάτες ή μανιτάρια, αποφεύγοντας τις φορολογικές επιβαρύνσεις του νόμιμου εμπορίου, ώστε να καρπώνονται οι ίδιες αντί του κράτους τη διαφορά; Και γιατί αντίθετα να έχουν δημιουργηθεί εγκληματικές οργανώσεις που ασχολούνται με το λαθρεμπόριο τσιγάρων και υγρών καυσίμων; Ο λόγος είναι απλός: η διαφορετική φορολόγηση! Όταν σε ένα προϊόν, όπως τα τσιγάρα, τα καύσιμα και το αλκοόλ, επιβάλλεις έναν υψηλότατο ειδικό φόρο κατανάλωσης, που μπορεί να ξεπερνά το 80% της αξίας του προϊόντος, αυτομάτως δημιουργείς περιθώριο τεράστιου κέρδους για αυτόν που θα μπορέσει να το προμηθευτεί και να το πουλήσει αφορολόγητα! Η υπερφορολόγηση συγκεκριμένων προϊόντων οδηγεί στη δημιουργία τεράστιων κυκλωμάτων που ασχολούνται με την προμήθεια, παράνομη είσοδο και παράνομη διακίνηση των προϊόντων αυτών, αφού η εμπορία τους παράγει τεράστια κέρδη. Τόσο τεράστια που να αξίζει τον κόπο να δημιουργήσεις ιδιωτικούς στρατούς που μάχονται για τον έλεγχο των περιοχών διακίνησης. Με πιθανή παράπλευρη απώλεια αθώους πολίτες, που τυχαίνει να βρίσκονται στο διάβα μαφιόζων με Καλάσνικοφ…

Το κράτος βέβαια υπόσχεται πως θα καταπολεμήσει το οργανωμένο έγκλημα, θα συλλάβει και θα δικάσει τους ενόχους, θα προστατέψει την κοινωνία! Για τον σκοπό αυτό εγκαθιστά προηγμένα συστήματα τελωνειακών ελέγχων (αυτό βέβαια με τη σειρά του γεννά ένα δευτερογενές κύκλωμα «λαδώματος» τελωνειακών υπαλλήλων και την ανάγκη δημιουργίας τμημάτων «εσωτερικών ελέγχων» από ομάδες αδιάφθορων), εγκατάσταση «έξυπνων» συστημάτων «εισροών – εκροών» και σύνθετων εξειδικευμένων συστημάτων ανίχνευσης της νοθείας (αν μιλάμε για υγρά καύσιμα και ποτά), δημιουργία ειδικών σωμάτων «δίωξης λαθρεμπορίου» κ.λ.π. Ταυτόχρονα κινητοποιεί  μεγάλες δυνάμεις τακτικής αστυνόμευσης, οι οποίες καλούνται να κυνηγήσουν, να εξιχνιάσουν, να αποτρέψουν και να προστατέψουν αθώους πολίτες εντός της εμπόλεμης ζώνης του λαθρεμπορίου. Με το τεράστιο κόστος που αυτό συνεπάγεται, τόσο σε χρήματα και υλικά όσο και σε ανθρώπινους πόρους. Και γιατί όλο αυτό; Για να λύσει το κράτος ένα πρόβλημα (για την ακρίβεια τα πολλά προβλήματα) που το ίδιο δημιούργησε, επιβάλλοντας ασυνήθιστα υψηλούς φόρους επί συγκεκριμένων προϊόντων!

Γιατί βεβαίως, όταν εμπορεύεσαι π.χ. ντομάτες, η αποφυγή φορολόγησης δεν δημιουργεί κέρδος που να δικαιολογεί τη δημιουργία διεθνούς κυκλώματος παράνομης διακίνησης! Γιατί πολύ απλά, το αναμενόμενο κέρδος δεν αξίζει τον κόπο ούτε το ρίσκο να πεθάνεις ή να κλειστείς φυλακή. Το αναμενόμενο κέρδος αντίθετα για τα παράνομα τσιγάρα και τα παράνομα καύσιμα είναι τόσο μεγάλο που για κάποιους αξίζει.

[Το ίδιο ισχύει για τη διακίνηση απαγορευμένων προϊόντων, όπως π.χ. οι ναρκωτικές ουσίες, με αποτέλεσμα ακόμα μεγαλύτερο κέρδος, αλλά αυτό είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση. Αναρωτηθείτε όμως για λίγο τα εξής: έχετε σκεφτεί το απίστευτο μέγεθος των πόρων που δαπανώνται διεθνώς, για την καταπολέμηση του εμπορίου ναρκωτικών; Σκέφτεστε τα δευτερογενή προβλήματα (διαφθορά, δευτερογενή εγκληματικότητα, κέρδη τρομοκρατίας κ.α.) που αυτό δημιουργεί; Έχει περιορίσει έστω κατ’ ελάχιστον όλο αυτό το διεθνές κυνηγητό την παγκόσμια ζήτηση για ναρκωτικά; (η αλήθεια είναι ότι το τεράστιο περιθώριο κέρδους οδηγεί μάλλον σε αύξηση της ζήτησης, αφού δημιουργεί κίνητρο δημιουργίας νέων χρηστών). Δεν θα ήταν καλύτερο να χορηγούνται ναρκωτικά ελεγμένα από τον ΕΟΦ, μέσω της επίσημης οδού και κατόπιν αυστηρού ιατρικού ελέγχου; (οι περισσότεροι θάνατοι από ναρκωτικά προέρχονται αφενός από τις προσμίξεις και τις ανύπαρκτες συνθήκες ασφάλειας κάτω από τις οποίες παρασκευάζονται και αφετέρου από τις εγκληματικές συνθήκες κάτω από τις οποίες αναγκάζονται να ζουν οι χρήστες, παρά από τις ίδιες τις ναρκωτικές ουσίες). Δεν θα ήταν καλύτερο αυτές να παράγονται κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες και να διατίθενται μέσω νοσοκομείων, κατόπιν ιατρικής εξέτασης; Αν μη τι άλλο, η νομιμοποίηση της όλης διαδικασίας θα αφαιρούσε τη «γοητεία της παρανομίας» από τους επίδοξους νέους χρήστες και θα προστάτευε τους παλαιούς από τους ιατρικούς κινδύνους αλλά και την εκμετάλλευσή τους από κυκλώματα. Το βασικότερο: θα εξαφάνιζε το μεγάλο κέρδος και συνεπώς θα έπαυαν να ασχολούνται με αυτά κυκλώματα που δημιουργούν νέους χρήστες. Όπως δεν υπάρχει «κύκλωμα διακίνησης φαρμάκων για την καρδιά» έτσι δεν θα υπάρχει και «κύκλωμα διακίνησης ναρκωτικών ουσιών». Αλλά ας αφήσουμε για άλλη φορά τη συζήτηση αυτή, μια και εμφανίζει λίγο μεγαλύτερη πολυπλοκότητα από το λαθρεμπόριο πετρελαίου και τσιγάρων και ας επιστρέψουμε σε αυτό με το οποίο ασχοληθήκαμε αρχικά].

Ποια θα ήταν λοιπόν η ενδεδειγμένη λύση για αυτά τα προϊόντα; Μα απλώς,  η κατάργηση της επιπλέον φορολόγησης! Αν το εμπόριο καυσίμων και τσιγάρων έχει την ίδια φορολογική επιβάρυνση με τις ντομάτες, το πρόβλημα εξαφανίζεται από μόνο του! Ούτε συμμορίες, ούτε αστυνομίες, ούτε ξεκαθαρίσματα λογαριασμών! Και βεβαίως, ούτε αθώοι πολίτες που κινδυνεύουν από διασταυρούμενα πυρά κυκλωμάτων που μάχονται για την απόκτηση αφορολόγητου κέρδους! Μήπως όμως τελικά, η δημιουργία ακριβώς τέτοιου κέρδους και η ισορροπία τρόμου μεταξύ πολιτείας και κυκλωμάτων, εξυπηρετεί τελικά και συμφέροντα εντός των τειχών; Μήπως σε κάποιους συμφέρει να υπάρχουν στρατοί παρανόμων, έτοιμοι να κάνουν τη βρώμικη δουλειά με αντάλλαγμα τους κατά καιρούς χαλαρότερους ελέγχους; Μήπως συμβαίνει αυτό που ίσχυε πάντοτε ανά τους αιώνες; Ό,τι οι κατά τόπους «βαρόνοι» και «πασάδες» δίνουν αθέμιτα οικονομικά προνόμια σε «δικές τους» ένοπλες ομάδες, παραχωρώντας τους τον έλεγχο ολιγοπωλίων για να τους έχουν στη δούλεψή τους; Ό,τι και να ισχύει, αυτό που ενδιαφέρει εμάς τους απλούς πολίτες είναι η ασφάλειά μας. Κι αυτή επιτυγχάνεται μόνο με την κατάργηση της ειδικής φορολόγησης συγκεκριμένων προϊόντων, που προσφέρει τεράστιο περιθώριο κέρδους και συνεπώς τεράστιο κίνητρο σε αυτόν που τα διακινεί παράνομα.

*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι Μοριακός Βιολόγος