Πρωτοβουλία Λιακούλη στη Βουλή για τις δομές φιλοξενίας κακοποιημένων παιδιών

Ερώτηση προς τους Υπουργούς Δικαιοσύνης, Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας, Υγείας και Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών απηύθυναν 28 Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ με πρωτοβουλία της Τομεάρχη Δικαιοσύνης Θεσμών και Διαφάνειας και Βουλευτή Λάρισας, Ευαγγελίας Λιακούλη, αναφορικά με την έλλειψη κυβερνητικού σχεδιασμού για τη φιλοξενία παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο και απομακρύνονται από το περιβάλλον τους εξαιτίας κακοποιητικής συμπεριφοράς ή παραμέλησης, την παραμονή των παιδιών σε Νοσοκομεία λόγω της έλλειψης κατάλληλων δομών για τον σκοπό αυτό σε όλη επικράτεια, αλλά και την ανάγκη επανένταξης των τους σε ένα υγιές οικογενειακό περιβάλλον.

Πρόκειται για μια ερώτηση που κατατέθηκε δοθείσης αφορμής, από το μετά και το νέο σοκαριστικό περιστατικό της κακοποίησης δύο μικρών παιδιών στη Λάρισα. Ειδικότερα στην ερώτηση τους οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και η κα, Λιακούλη στην επισημαίνουν

«Ένα ακόμη περιστατικό παιδιών που έφεραν σημάδια κακοποίησης (σημάδια από τσιγάρα που έσβηναν στο σώμα τους!), είδε το φως της δημοσιότητας και συγκλονίζει την κοινωνία της Λάρισας, αλλά και της επικράτειας. Tα παιδιά φιλοξενούνται στο Νοσοκομείο της πόλης. Ο ρόλος της Πολιτείας ως εγγυητή της ασφάλειας και της προστασίας της ανηλικότητας  που βρίσκεται στον πυρήνα του κοινωνικού κράτους, αναδεικνύεται ιδιαίτερα σοβαρός σε περιστατικά όπου παιδιά υφίστανται κακοποιητική συμπεριφορά και παραμέληση με άμεση συνέπεια την απομάκρυνσή τους από το οικογενειακό ή συγγενικό περιβάλλον και την ανάληψη της φροντίδας τους από το κράτος.

Μετά την πρώτη άμεση αντίδραση των Αρχών για την αποφυγή κινδύνου που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και τη μεταφορά τους σε Νοσοκομεία για εξετάσεις και ενδεχομένως νοσηλεία εφόσον απαιτείται, το μεγάλο ζήτημα που ανακύπτει είναι το πού και με ποιες συνθήκες θα φιλοξενηθούν στη συνέχεια. Τούτο διότι, οι χώροι φιλοξενίας των ανηλίκων που χρειάζεται επειγόντως να μετακινηθούν από το περιβάλλον που ζουν, είναι ανύπαρκτοι, με αποτέλεσμα τα παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση, μετά την ιατρική φροντίδα, να φιλοξενούνται στα δωμάτια των Νοσοκομείων! Οι χώροι αυτοί είναι μη ειδικοί και μη  προορισμένοι για τον συγκεκριμένο ειδικό σκοπό, ώστε να  ανταποκρίνονται στην ψυχική κατάσταση που βρίσκονται τα ανήλικα, δεν καλύπτουν τις ανάγκες τους και ελλοχεύει ο σοβαρός κίνδυνος να επιβαρύνει έτι περαιτέρω την κατάσταση των παιδιών.

Ενδεικτικά της έλλειψης κατάλληλων δομών της Πολιτείας, είναι τα όσα ανέφερε περίπου ένα χρόνο πριν η Εισαγγελέας Ανηλίκων Λάρισας κα Γκουγκουλούδη, στο πλαίσιο ημερίδας για τον θεσμό της αναδοχής που διοργάνωσε η Περιφέρεια Θεσσαλίας, όπου χαρακτηριστικά σημείωσε πως σε όλη την επικράτεια όπως και στο νομό Λάρισας “δεν υπάρχει χώρος έκτακτης φιλοξενίας ανηλίκων σε περίπτωση επείγουσας κατάστασης” και μέχρι να βρεθεί ανάδοχη οικογένεια ή κάποια άλλη μονιμότερη λύση, τα παιδιά παραμένουν στο νοσοκομείο, δίπλα και μαζί με τα νοσοκομειακά περιστατικά.   Αλλά και μετά από αυτές τις επισημάνσεις των δικαστικών λειτουργών, που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ανικανότητα της Πολιτείας να διαχειριστεί αποτελεσματικά και με σοβαρότητα το θέμα, νέα περιστατικά ήλθαν στην επιφάνεια, που αποδεικνύουν την έλλειψη ενός ικανού σχεδίου εκ μέρους της Κυβέρνησης για την προστασία των παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο.

Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα των 5 αδελφών από τη Λάρισα, ηλικίας από 9 έως 15 ετών, που φέρεται να υπέστησαν κακοποίηση από το συγγενικό τους περιβάλλον και το καλοκαίρι του 2024 φιλοξενήθηκαν επί αρκετό διάστημα στην Παιδιατρική Κλινική του Γενικού  Νοσοκομείου Λάρισας και έπειτα – όπως μας ενημέρωσε το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας κατά τον Κοινοβουλευτικό έλεγχο σε απάντηση της υπ’αριθμ. πρωτ. 5600/2024 ερώτησης-, μεταφέρθηκαν τα μεν τέσσερα κορίτσια στο Κέντρο Κοινωνικής Προστασίας Παιδιού Λάρισας, το δε αγόρι σε συγγενείς του στο Διδυμότειχο. Σύμφωνα ωστόσο με δημοσιεύματα και δεδομένου ότι δομή «Κέντρο Κοινωνικής Προστασίας Παιδιού Λάρισας» δεν υφίστατο, διευκρινίστηκε από το Υπουργείο ότι τα παιδιά εντέλει μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων Λάρισας – μια Δομή που έχει ως προορισμό τη φιλοξενία αλλοδαπών ασυνόδευτων ανηλίκων, ο δε ανήλικος επέστρεψε από το Διδυμότειχο και πάλι για φιλοξενία στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας.

Το ζήτημα της φιλοξενίας των παιδιών μετά την απομάκρυνσή τους από την έως τότε κατοικία τους, αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα το οποίο η Κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει. Έχει επίσης αποτελέσει αντικείμενο εγκυκλίου της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, Γεωργίας Αδειλίνη, που το 2021 -ως Αντιεισαγγελέας ΑΠ τότε- είχε επισημάνει το πρόβλημα της μακροχρόνιας παραμονής βρεφών και παιδιών στα αλλά και την ανάγκη άμεσης εύρεσης του κατάλληλου οικογενειακού περιβάλλοντος για την ένταξη των παιδιών, ενώ αντίστοιχη ανησυχία είχε εκφράσει και η ΠΟΕΔΗΝ το 2024, με αφορμή -τότε- την εξαφάνιση πέντε ανήλικων αδελφών που φιλοξενούνταν σε νοσοκομείο της Πάτρας, τονίζοντας πως παιδιά αφήνονται στα Νοσοκομεία για μεγάλο διάστημα, ελλείψει κατάλληλων προνομιακών δομών.

Εντέλει, η πραγματικότητα είναι, ότι η Κυβέρνηση δεν έχει καταστρώσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαχείριση και φιλοξενία των παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο και απομακρύνονται από το περιβάλλον τους και οι πρόχειρες λύσεις που εφαρμόζονται δεν αρμόζουν σε ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος, υπονομεύουν δε την ψυχική υγεία και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, που ήδη έχουν υποστεί κακοποιητική συμπεριφορά.

Ο δε κεντρικός και κοινά αποδεκτός στόχος της αποϊδρυματοποίησης και της ένταξης των παιδιών σε οικογενειακό περιβάλλον, είναι άγνωστο εντέλει πώς και σε ποιό βαθμό υλοποιείται και πώς συνδυάζεται με την ταυτόχρονη διαχείριση των παιδιών που καθημερινά βρίσκονται σε ανάγκη και οδηγούνται -για περισσότερο ή λιγότερο- στα Νοσοκομεία.  Άγνωστο παραμένει επίσης το πώς εξελίσσεται έως σήμερα το πρόγραμμα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης με χρηματοδότηση 12.655.080,66 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που αφορά παιδιά και νέους ηλικίας 15 έως 26 ετών που διαβιούν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή σε Νοσηλευτικές Μονάδες, με την κάλυψη σημαντικών εξόδων διαβίωσής τους και την υποστήριξή τους προς την αυτονόμηση.

Καταλήγοντας οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ρωτούν τους αρμόδιους Υπουργούς : 

«Σε ποιο πλαίσιο εποπτεύει τη διαδικασία αυτή η Εισαγγελία Ανηλίκων, πώς ενημερώνονται όλες οι συναρμόδιες αρχές και πώς επιλέγεται η «διαδρομή» που θα ακολουθηθεί για το ανήλικο παιδί και το οικογενειακό περιβάλλον συνολικά, με προστατευτική παρέμβαση της Δικαιοσύνης ;  Πώς διαχειρίζονται τα αρμόδια Υπουργεία τις ανάγκες φιλοξενίας παιδιών όταν δεν υφίστανται σε τοπικό επίπεδο οι αντίστοιχες δομές; Πώς γίνεται ιδίως η διαχείριση αδελφών ανηλίκων που βρίσκονται εκτός Αττικής και ποια μέριμνα δίνεται για την κοινή φιλοξενία τους;  Υπάρχει κυβερνητικό σχέδιο για τη δημιουργία επιπλέον δομών για τη φιλοξενία ανηλίκων που θα καλύπτουν τις ανάγκες των παιδιών σε όλη την επικράτεια; Αν ναι, υπάρχει σε επίπεδο χρηματοδότησης συγκεκριμένος σχεδιασμός;

Πόσα παιδιά φιλοξενούνται σήμερα σε Νοσοκομεία της χώρας κατόπιν εισαγγελικών εντολών χωρίς να έχουν ανάγκη ιατρικής φροντίδας και νοσηλείας; Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών σήμερα που φιλοξενούνται στα Νοσοκομεία για διάστημα άνω της μίας εβδομάδας και αν ναι πόσες είναι οι περιπτώσεις αυτές και για πόσο καιρό συγκεκριμένα διαβιούν τα παιδιά αυτά στα Νοσοκομεία;

Ποιά είναι η πορεία υλοποίησης του προγράμματος Ημιαυτόνομης Διαβίωσης που υλοποιείται με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και σε τι ποσοστό έχουν απορροφηθεί τα διαθέσιμα κονδύλια; Πόσοι ανήλικοι και νέοι εκτιμάται ότι θα επωφεληθούν από το Πρόγραμμα;

Είναι αληθές ότι τα ανήλικα αδέλφια που απομακρύνθηκαν από το σπίτι τους στη Λάρισα το 2024,  μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων Λάρισας και όχι στο «Κέντρο Κοινωνικής Προστασίας Παιδιού Λάρισας» όπως ανέφερε το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας σε σχετική απάντησή του; Αν ναι, με ποια κριτήρια επιλέχθηκε το Κέντρο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων Λάρισας που εκ του προορισμού του απευθύνεται σε αλλοδαπούς ασυνόδευτους ανήλικους;»