Μια «μουσειοβαλίτσα» γεμάτη μνήμη, τέχνη και αντίσταση: Δράση του διασχολικού προγράμματος του 5ου Γυμνασίου και 5ου Λυκείου Λάρισας (φωτό)

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων (18 Μαΐου 2025), πραγματοποιήθηκε στη Βιβλιοθήκη του 5ου Γυμνασίου Λάρισας, μια συμβολική και παιδαγωγικά πλούσια παρουσίαση της «μουσειοβαλίτσας» από το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Ηλιούπολης, με τη διαδικτυακή συμμετοχή του διευθυντή του Μουσείου κ. Περικλή Καπετανόπουλου, δημοσιογράφου-ιστορικού. Ήταν μια συνάντηση ιστορίας, τέχνης και εκπαίδευσης…

Η «μουσειοβαλίτσα» έφτασε από την Αθήνα στη Λάρισα, φέρνοντας μαζί της την τέχνη και την ψυχή του Θεμιστοκλή Καρφάκη – ζωγράφου, αγωνιστή, μάρτυρα μιας εποχής που σημάδεψε την Ελλάδα. Ήρθε για να συναντήσει τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς του διασχολικού προγράμματος «Δημοκρατία και Εκπαίδευση» των 5ου Γυμνασίου και 5ου Λυκείου Λάρισας, να τους μιλήσει χωρίς λόγια – μέσα από εικόνες, χρώματα και σιωπές.

Τα έργα του Καρφάκη, με τον έντονο εικαστικό και συγκλονιστικό τους χαρακτήρα, ζωντάνεψαν μπροστά στα μάτια των παιδιών: Η πείνα, η μάνα που σπαράζει, ο αγωνιστής που επιστρέφει σε ερείπια, το παιδί που θυσιάζεται, η αντίσταση που δεν σκύβει το κεφάλι… Κάθε πίνακας και μια γροθιά στο στομάχι. Κάθε ματιά, μένει εκεί, να θυμόμαστε.

Ο κ. Καπετανόπουλος με λόγια απλά, ανθρώπινα, μίλησε για τη σημασία της μνήμης, για το καθήκον να γνωρίζουμε, να κατανοούμε, να μη λησμονούμε. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε ο πίνακας «Η Εκτέλεση», με τον συμβολισμό των εκτελεστών χωρίς πρόσωπα και τη σαφή αναφορά στους συνεργάτες των Γερμανών, όπως τα τάγματα ασφαλείας. Ο κ. Καπετανόπουλος εξήγησε με σαφήνεια τα ιστορικά μηνύματα που κρύβει ο πίνακας, προκαλώντας γόνιμο διάλογο με τους μαθητές.

Όπως χαρακτηριστικά τόνισε: «Το βάρος του δικού μας Μουσείου έχει πέσει στα εκπαιδευτικά προγράμματα. Με μουσειακές αφηγήσεις, μουσειακό θέατρο και τις “βαλίτσες της μνήμης”, προσπαθούμε να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορία. Ιδιαίτερα σήμερα, με την άνοδο του φασισμού και του νεοφασισμού, ο ρόλος των μουσείων γίνεται ακόμα πιο κρίσιμος».

Η «βαλίτσα της μνήμης» δεν ήταν μια απλή παρουσίαση. Ήταν μια γνήσια εμπειρία, που ένωσε παρελθόν και παρόν, τέχνη και παιδεία, μαθητές και ήρωες. Οι υπεύθυνες του προγράμματος, Ζωή Δεληζώνα (διευθύντρια του 5ου Γυμνασίου) και Αρχοντία Γιαννακάκη (εκπαιδευτικός του 5ου Λυκείου), προχώρησαν σε μια σύνδεση ανάμεσα στον Καρφάκη και στον επίσης ζωγράφο και αγωνιστή της Θεσσαλίας, Δημήτρη Κατσικογιάννη. Δύο άνθρωποι που πολέμησαν με το τουφέκι, αλλά και με το πινέλο τους. Δύο καλλιτέχνες που ζωγράφισαν τον πόνο για να θυμόμαστε την ελπίδα.

Στη δράση παραβρέθηκαν τα μέλη της Παιδαγωγικής ομάδας του διασχολικού προγράμματος Βικτωρία Κανάκη και Αποστολία Καρρά υποδιευθύντριες του 5ου Γυμνασίου Λάρισας. Την συνάντηση τίμησε με την παρουσία της και με παρέμβαση η Επόπτρια Ποιότητας της Εκπαίδευσης της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας Ελένη Δημητρίου, ενισχύοντας την αξία της προσπάθειας αυτής, ως πράξης ιστορικής ευαισθησίας και πολιτισμικής συνείδησης.

Η συνάντηση αυτή ήρθε ως συνέχεια της επίσκεψης της ομάδας του διασχολικού προγράμματος στο Μουσείο της Ηλιούπολης και της συμμετοχής του κ. Καπετανόπουλου στην ημερίδα του προγράμματος στις 3 Μαΐου 2025, στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο Λάρισας.

Ο Λευκαδίτης Θεμιστοκλής Καρφάκης, που έφυγε από τη ζωή στις 30 Σεπτεμβρίου 2014, άφησε πίσω του 41 έργα αντίστασης στο Μουσείο της Ηλιούπολης, αλλά και πολλές ακόμη παρακαταθήκες, ως ζωγράφος και ως αγιογράφος. Πάνω απ’ όλα όμως, άφησε πίσω του μια φλόγα…

Γιατί η μνήμη δεν είναι μόνο γνώση. Είναι χρέος. Και η τέχνη της Αντίστασης δεν έχει τελειώσει…

Δείτε φωτογραφίες: