Λία Ρογγανάκη: Η Τέχνη του Όλου

Της Αγλαΐας (Λίας) Ρογγανάκη

Δεν είναι λίγες οι φορές που με ρωτούν τι σημαίνει να είσαι οικογενειακός ιατρός. Η απάντηση δεν χωρά σε ορισμούς ούτε σε ιατρικούς όρους. Χωρά όμως σε πρόσωπα. Σε οικογένειες. Σε διαλόγους, σε αναμνήσεις, σε διαδρομές που διαρκούν χρόνια. Ο οικογενειακός γιατρός δεν είναι απλώς ο πρώτος επαγγελματίας υγείας που συναντά κάποιος στο σύστημα. Είναι εκείνος που τον γνωρίζει πριν αρρωστήσει και συνεχίζει να τον συνοδεύει μετά την ίαση.

Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας είναι η βάση κάθε ανθεκτικού συστήματος υγείας. Χωρίς αυτή, τα νοσοκομεία ασφυκτιούν, η πρόληψη ατονεί και ο ασθενής χάνεται ανάμεσα στην πολυδιάσπαση της εξειδίκευσης. Ο οικογενειακός γιατρός, αντιθέτως, λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος: βλέπει τον ασθενή ως σύνολο και όχι ως επιμέρους συστήματα. Ξέρει πότε να παρέμβει, πότε να παραπέμψει, πότε να περιμένει. Ξέρει να προλαβαίνει.

Η γενική οικογενειακή ιατρική δεν είναι απλώς προσβασιμότητα. Είναι γνώση του προσώπου και της ιστορίας. Είναι η ικανότητα να αναγνωρίζεις ότι ο πόνος στη μέση μπορεί να είναι το βάρος της φροντίδας ενός άρρωστου συντρόφου ότι η αϋπνία δεν είναι μόνο αϋπνία, αλλά αγωνία για το παιδί που μεταναστεύει, ότι η πίεση ανεβαίνει όχι μόνο από τη διατροφή, αλλά κι από την ανασφάλεια. Αυτή είναι η επιστήμη της φροντίδας και γι’ αυτή χρειάζεται χρόνος, συνέχεια, σχέση.

Σε έναν κόσμο που εξειδικεύεται διαρκώς, η γενική ιατρική φαίνεται να πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα. Και όμως, είναι η ειδικότητα που συνθέτει και νοηματοδοτεί τα επιμέρους. Είναι ο χάρτης πριν τον προορισμό, ο οδηγός που χαράζει τη διαδρομή, εξοικονομεί πόρους και προφυλάσσει την υγεία με τρόπο βιώσιμο και ουσιαστικό.

Ο οικογενειακός ιατρός δεν είναι “γιατρός για όλα”, είναι ο ειδικός στο όλο. Εκείνος που βλέπει το πρόβλημα όχι αποκομμένο, αλλά μέσα στο πλαίσιο του ανθρώπου, της οικογένειας, της κοινότητας. Είναι ο γιατρός που θα δει την κόπωση μιας μητέρας, αλλά και την κατάθλιψη πίσω από αυτή. Που θα παρατηρήσει την αλλαγή στον λόγο ενός ηλικιωμένου και θα εντοπίσει έγκαιρα μια νευρολογική νόσο. Που θα αναγνωρίσει τη βία μέσα από τη σιωπή ενός παιδιού.

Είναι το έδαφος πάνω στο οποίο μπορεί ο ασθενής να ξανασταθεί. Στηρίζουμε, ενημερώνουμε, ενδυναμώνουμε. Δεν αντικαθιστούμε ειδικότητες· τις προετοιμάζουμε να είναι αποτελεσματικές.

Για εμάς, η αποστολή είναι ξεκάθαρη: να είμαστε η πρώτη γραμμή, η σταθερή παρουσία, ο σταθμός πριν και μετά από κάθε ειδικότητα. Να γνωρίζουμε τους ανθρώπους και όχι μόνο τις παθήσεις τους.

Δεν είναι ρόλος εύκολος. Απαιτεί διαρκή επιμόρφωση, ευρύτητα σκέψης, υπομονή και κυρίως, αφοσίωση. Η σχέση οικογενειακού γιατρού και ασθενούς

δεν χτίζεται με μία συνάντηση. Χτίζεται με τον χρόνο, με την εμπιστοσύνη, με τη σταθερότητα. Και ακριβώς γι’ αυτό είναι τόσο πολύτιμη.

Στην εποχή της ταχύτητας, της τεχνολογίας και της αποπροσωποποίησης, ο οικογενειακός ιατρός κρατά έναν ρόλο που μοιάζει σχεδόν «αναλογικός». Όμως η αξία του είναι πιο σύγχρονη από ποτέ. Σε αυτόν επιστρέφει ο πολίτης όταν όλα γύρω μοιάζουν περίπλοκα. Από αυτόν ξεκινά η πρόληψη. Με αυτόν εξασφαλίζεται η συνέχεια της φροντίδας.

Γιατί η ιατρική δεν είναι μόνο επιστήμη. Είναι και κρίση. Είναι και σχέση. Είναι και παρουσία.

Και αυτή η σύνθεση ,η γνώση, η αμεσότητα, η ενσυναίσθηση, η πρόληψη, η συνολική φροντίδα είναι….. η Τέχνη του Όλου, η τέχνη να είσαι Γενικός Οικογενειακός Ιατρός.

H Dr Αγλαΐα( Λία) Ρογγανάκη, είναι Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου,  Γενική–Οικογενειακή Ιατρός