Πύργος Καραμίχου: Ένα σπάνιο πυργόσπιτο που μετατράπηκε σε φάρο ιστορίας και πολιτισμού στα Φάρσαλα (φωτό)

Τα περισσότερα παραδείγματα χρονολογημένων παραδοσιακών σπιτιών, που διασώζονται σήμερα στη Θεσσαλία, ανήκουν στο 19ο αιώνα. Ξεχωριστή κατηγορία όμως, συνιστούν οι πύργοι, που ανάγονται κατασκευαστικά, συνήθως, στο α’ μισό του 18ου αιώνα. Τα κτήρια αυτά, με το φρουριακό τους χαρακτήρα, αντανακλούν την αμυντική αναγκαιότητα σε ιδιαίτερα ταραγμένες περιόδους για τους πληθυσμούς που διαβιούσαν μέσα στους κόλπους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οι αρχιτεκτονικές τους καταβολές θα πρέπει να αναζητηθούν σε βυζαντινά και μεσαιωνικά ιταλικά πρότυπα.

Ο «Πύργος Καραμίχου» είναι το μοναδικό στην πόλη των Φαρσάλων, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, σωζόμενο πυργόσπιτο της Όψιμης Οθωμανικής περιόδου. Αρχιτεκτονικά του παράλληλα μπορούμε να αναζητήσουμε στο Πήλιο, στη Μακεδονία και στη Μάνη. Ο αρχικός ιδιοκτήτης, άγνωστος προς εμάς σήμερα, υπήρξε ασφαλώς Οθωμανός, καθώς το κτήριο βρίσκεται στην καρδιά της τουρκικής συνοικίας «Μοιροχώρι» (οι Έλληνες της πόλης των Φαρσάλων κατά την τουρκική περίοδο κατοικούσαν αποκλειστικά σε δύο συνοικίες, η μία στην περιοχή του Βαρουσιού και η δεύτερη στην περιοχή της Παναγίας- Παλαιόλουτρος). Στοιχεία για την ιστορική διαδρομή του Πύργου πριν από την ανεξαρτησία της πόλης, το 1881, δεν διαθέτουμε. Πάντως στο γεγονός ότι ο αρχικός ιδιοκτήτης υπήρξε Τούρκος, συνηγορεί και η με βεβαιότητα, μαρτυρία των απογόνων των παλαιών ιδιοκτητών της «Κούλιας Δασκαλόπουλου» (που ήταν χτισμένη αμέσως προς Α του «Πύργου Καραμίχου» και κατέρρευσε με τον καταστρεπτικό σεισμό του 1954), ότι ο αρχικός ιδιοκτήτης της «Κούλιας» ήταν Τούρκος. Ήταν πιθανό λοιπόν, το «Μοιροχώρι» να υπήρξε μια συνοικία πλουσίων Τούρκων που επέλεγαν, ως ελάχιστο μέτρο ατομικής προστασίας, να κατοικούν σε οχυρωμένα πυργόσπιτα.

Πρόκειται για ένα συμπαγή, λιθόδμητο πύργο, που δεσπόζει επιβλητικός στο πρανές έδαφος της περιοχής του Αγίου Γεωργίου της πόλης των Φαρσάλων, με ελεύθερη θέα προς όλες τις πλευρές.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

Ιστορικά στοιχεία των ιδιοκτητών: Ο Σωτήρης Καραμίχος αγόρασε τον Πύργο το 1931 από την οικογένεια Πανταζή, η οικογένεια Πανταζή ήταν γηγενής στα Φάρσαλα και μέλη της ασχολούνταν με ζωεμπόριο, που σύμφωνα με μαρτυρία του απογόνου της, Γεώργιο Βασιλείου Παπαδημητρίου, πρέπει να είχε στην κατοχή της τον Πύργο ήδη το 1881. Η αναζήτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του οικήματος, πριν από την περίοδο αυτή, στάθηκε ατελέσφορη.

Ο Σωτήρης Καραμίχος πέθανε από τύφο το 1942, σε ηλικία 36 ετών.

Το 1943 η οικογένεια Σωτηρίου Καραμίχου εγκατέλειψε οριστικά τον Πύργο, που παρέμεινε κλειστός έως το 1945 οπότε τον ενοικίασε η οικογένεια Σίμου. Αυτή παρέμεινε εκεί έως το σεισμό του 1954. Έκτοτε ο Πύργος παρέμεινε κλειστός και τα τελευταία χρόνια παντελώς εγκαταλειμμένος.

ΚΕΝΤΡΟ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΦΑΡΣΑΛΩΝ

Από τον Ιούνιο του 2023, ο Πύργος Καραμίχου λειτουργεί ως ένα κέντρο ψηφιακής φωτογραφίας της νεότερης ιστορίας των Φαρσάλων. Με ψηφιακό τρόπο

παρουσιάζονται φωτογραφίες αναλογικές από τις αρχές του 20ου αιώνα ,οι οποίες μας δίνουν πληροφορίες της νεότερης ιστορίας της περιοχής. Φωτογραφίες από την πόλη και την ύπαιθρο. Φιλοξενεί μέσα του νέες τεχνολογίες που δίνουν τη δυνατότητα με δια δραστικό τρόπο, στον επισκέπτη να «ταξιδέψει» στη νεότερη ιστορία των Φαρσάλων. Να θαυμάσει στιγμές από καθημερινές ασχολίες στα χωριά και στην πόλη, από γιορτές, έθιμα και επαγγέλματα που σιγά σιγά χάνονται με το πέρασμα των χρόνων.

Επιπρόσθετα, φιλοξενούνται ανεκτίμητης αξίας οθωμανικά φιρμάνια, συμβόλαια δηλαδή μεταβίβασης χωραφιών, οικοπέδων, σπιτιών και καταστημάτων από το 1873 έως και το 1881 και δύο παραδοσιακές φορεσιές των ντόπιων Φαρσαλινών. Καθώς επίσης και η Κτητορική Επιγραφή του Πρώτου Δημαρχείου. Στις πρώτες ελεύθερες δημοτικές εκλογές της 29/05/1883, δήμαρχος Φαρσάλων εξελέγη ο Τούρκο-Φαρσαλινός Χοσεΐν Χασάν, έργο του οποίου είναι το λαμπρό, τότε, δημαρχείο (που γκρεμίστηκε από τον σεισμό του 1954) και του οποίου σώζεται σήμερα η κτητορική επιγραφή».

ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΚΑΡΑΜΙΧΟΥ

Στα δύο χρόνια λειτουργίας του στο Πύργο Καραμίχου, ο Δήμος Φαρσάλων φιλοξένησε δύο περιοδικές εκθέσεις:

Από τον Μάιο του 2024 έως και τον Μάρτιο του 2025, ο Δήμος Φαρσάλων και το Κέντρο ψηφιακής φωτογραφίας της Νεότερης Ιστορίας του Δήμου, με χαρά υποδέχθηκε μια περιοδική έκθεση αναλογικής φωτογραφίας του Μεγάλου Λαρισαίου Φωτογράφου του Θεσσαλικού κάμπου Τάκη Τλούπα, με θέμα «Οι Άνθρωποι του κάμπου».

Οι φωτογραφίες παρουσίασαν αντιπροσωπευτικά δείγματα της δουλειάς του Λαρισαίου φωτογράφου, οριοθετώντας μια διαδρομή οδηγώντας τον επισκέπτη σε ένα ταξίδι στο παρελθόν και στην ιστορία της ζωής της υπαίθρου στις αρχές του περασμένου αιώνα .

Τον Μάιο του 2025 έως και τα τέλη Ιουνίου στον Πύργο φιλοξενείται μία νέα περιοδική έκθεση με θέμα «Μνήμες από την Μικρά Ασία. Η κληρονομιά που αντέχει στον χρόνο». Την έκθεση επιμελήθηκε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρασιατών της επαρχίας Φαρσάλων σε συνεργασία με τον Δήμο Φαρσάλων Αντικείμενα της καθημερινότητας, φορεσιές και ιστορικά στοιχεία από την Μικρασιατική Καταστροφή ανταμώνουν σε μία μοναδική έκθεση, η οποία σαν κύριο στόχο έχει την διατήρηση της μνήμης της και της ταυτότητας του Μικρασιατικού Ελληνισμού.

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ ΚΑΡΑΜΙΧΟΥ -ΚΕΝΤΡΟ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Κάθε Τρίτη: 10.00πμ έως 13.00 μμ και κάθε Πέμπτη 10.00 π.μ πρωί με 13.00 και 19.00 το απόγευμα με 21.00 το βράδυ.

Δείτε φωτογραφίες: