Brain drain: Με το σταγονόμετρο η επιστροφή των ταλέντων στην Ελλάδα

Μπορεί το brain drain στην Ελλάδα να μετατραπεί σε brain gain; Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης (την περίοδο 2008-2016) χιλιάδες έλληνες επιστήμονες έφυγαν για το εξωτερικό στο πλαίσιο αναζήτησης εργασίας υψηλής ειδίκευσης με καλύτερους μισθούς.

Τα τελευταία χρόνια, παρά το γεγονός ότι brain drain συνεχίζεται στην Ελλάδα ακόμη και μετά την ολοκλήρωση των μνημονίων, έχει ανακοπεί ο ρυθμός φυγής ταλέντων προς το εξωτερικό. Την ίδια στιγμή το 2023 είναι θετικό το ισοζύγιο μετανάστευσης  για πρώτη φορά από το 2008.

Το brain drain

«Η Ελλάδα δεν είναι πια μονόδρομος φυγής αλλά επιλογής», τόνισε  ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας στο Ετήσιο Συνέδριο του Brain ReGain.

Συνολικά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat που παρέθεσε ο κ. Χατζηδάκης μέχρι το τέλος του 2023, 400.000 από τις 600.000 Έλληνες της γενιάς του brain drain έχουν επιστρέψει.

«Το 2023, για πρώτη φορά από το 2008, το ισοζύγιο μετανάστευσης έγινε θετικό: 47.200 Έλληνες γύρισαν, 32.800 έφυγαν», υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης στο Ετήσιο Συνέδριο του Brain ReGain

Από την άλλη πλευρά η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως ανέδειξε την καταλυτική συνδρομή πρωτοβουλιών, όπως το BrainReGain, που προάγουν τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ επιχειρήσεων, θεσμών και ακαδημαϊκής κοινότητας, δημιουργούν συμμαχίες για την προσέλκυση ολοένα και περισσότερων Ελλήνων του εξωτερικού και συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των σχέσεων του Ελληνισμού με τις ρίζες του.

Η κ. Κεραμέως διευκρίνισε ότι η κυβέρνηση κινείται σε τρεις άξονες: ο πρώτος άξονας είναι η δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για την επιστροφή αυτών των λαμπρών μυαλών από το εξωτερικό, ο δεύτερος άξονας είναι η θέσπιση ειδικών κινήτρων και ο τρίτος άξονας είναι η ανάδειξη όλων των θετικών αλλαγών.

Οι λόγοι επιστροφής

Πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και της Kapa Research καταδεικνύει ότι, πέρα από τις επαγγελματικές και οικονομικές συνθήκες, οι προσωπικοί και οικογενειακοί λόγοι αποτέλεσαν βασικό παράγοντα επιστροφής.

Παρόλα αυτά, η βελτίωση της ελληνικής οικονομίας συνέβαλε στην απόφαση επαναπατρισμού για το 38% των συμμετεχόντων, ενώ το 23% ανέφερε πως σημαντικό ρόλο έπαιξε η ύπαρξη εργασιακών ευκαιριών με ανταγωνιστικές αποδοχές και προοπτικές.

Όσον αφορά την επαγγελματική κατάσταση, το 50% εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα, το 26% έχει αναπτύξει επιχειρηματική δράση (21% ελεύθεροι επαγγελματίες και 5% ιδιοκτήτες επιχείρησης), και μόλις το 11% εργάζεται στον δημόσιο τομέα.

Η επιστροφή στην Ελλάδα φαίνεται ότι έχει ενισχύσει συνολικά την ελληνική οικονομία, συμβάλλοντας έτσι στην περαιτέρω ανάπτυξη.

Οι κυριότεροι τομείς απασχόλησης όσων επέστρεψαν είναι οι ακόλουθοι: Κατασκευές (11%), Εκπαίδευση (10%), Νέες Τεχνολογίες – Πληροφορική (10%), Συμβουλευτικές Υπηρεσίες (7), Υγεία (7%), Χονδρικό – Λιανικό Εμπόριο (6%), Τουρισμός (6%).

Το μεγαλύτερο ποσοστό του ανθρώπινου δυναμικού (46%) απασχολείται σε ελληνικές επιχειρήσεις και οργανισμούς, ενώ το 21% δηλώνει «αυτοαπασχολούμενος/ελεύθερος επαγγελματίας». Το 7% εργάζεται εξ αποστάσεως για εταιρεία/οργανισμό του εξωτερικού.

Όσον αφορά τις μηνιαίες αποδοχές στην Ελλάδα (μεικτά μηνιαίως), το 44% λαμβάνει αποδοχές άνω των 1.500 ευρώ (το 27% από 1.501 έως 3.000 ευρώ, το 17% από 3.001 ευρώ και άνω).