Δημόσιος διάλογος, ταυτότητες και εκλογές

Ο δημόσιος διάλογος ως απόλαυση έχει σχεδόν εκλείψει. Αν και η πρωτότυπη φράση του βιοπαλαιστή Κάλε στους Διαλόγους Προσφύγων του Μπρεχτ αναφέρεται στην απόλαυση του στοχασμού, είναι βέβαιο πως και ο δημόσιος διάλογος ανήκει στις απολαύσεις, τόσο για τους συμμετέχοντες όσο και για τους παρακολουθούντες,  που έχουν σχεδόν εκλείψει. Και όταν λέμε «δημόσιος διάλογος» αναφερόμαστε στον τεκμηριωμένο, ψύχραιμο, αξιοπρεπή, ελεύθερο και συμπεριληπτικό διάλογο, τον παραγωγικό διάλογο που πάντα προσθέτει αξία ακόμα και όταν δεν καταλήγει σε ορισμένο αποτέλεσμα ή λύση. Είναι επίσης βέβαιο, πως ακριβώς λόγω των ποιοτικών αυτών χαρακτηριστικών του, ο δημόσιος διάλογος δεν είναι μόνο απόλαυση, αλλά και αναγκαιότητα. Αποτελεί πυλώνα της δημοκρατίας και μοχλό προόδου της κοινωνίας.

Η προεκλογική περίοδος λειτουργεί πολλές  φορές σαν ένας μεγεθυντικός φακός που εστιάζει, αναδεικνύει και μεγεθύνει  θέματα που είτε συγκυριακά είτε προγραμματικά-ιδεολογικά είτε προπαγανδιστικά εμφανίζονται στη δημοσιότητα. Άλλοτε είναι καλό και βλέπεις τα πράγματα πιο ξεκάθαρα, άλλοτε αποπροσανατολιστικό, καθώς χάνεται η μεγάλη εικόνα, η ουσία των πραγμάτων. Εκεί έρχεται ο ποιοτικός δημόσιος διάλογος να βοηθήσει την αλήθεια να αναδυθεί, να ξεδιαλύνει την εικόνα βοηθώντας τον πολίτη να ενημερωθεί, να συγκρίνει, να κρίνει και να αποφασίσει ορθά.

Φαίνεται όμως πως στον πυκνό αυτό πολιτικά χρόνο πριν τις εκλογές αντί να ενισχύεται η ποιότητα του διαλόγου, ενισχύονται οι παρελκυστικές επικοινωνιακές τακτικές, η συνθηματολογία και οι υπεραπλουστεύσεις, τα μεγάλα λόγια, οι άκριτες υποσχέσεις και ο λαϊκισμός. Από την ευεργετική επίδραση των τεκμηριωμένων δημιουργικών αντιθέσεων και των επωφελών συνθέσεων του δημοσίου διαλόγου, διολισθαίνουμε εύκολα σε παράλληλους μονολόγους, άκαμπτους και αδιέξοδους. Είναι πάντα και για όλους έτσι; Όχι φυσικά και αυτό εκφράζεται ως ένα βαθμό και στο αποτέλεσμα των εκλογών με τους πολίτες να υπενθυμίζουν πως δεν επαιτούν, αλλά απαιτούν από τους πολιτικούς συνέπεια λόγων και έργων, αλήθεια και δουλειά, επιβραβεύοντας έτσι τις καλές πρακτικές διοίκησης και αποδοκιμάζοντας την ασυνέπεια, τον βερμπαλισμό και την τοξικότητα. Αρκεί αυτό;  Όχι φυσικά και αυτό εκφράζεται και πρέπει να εκφράζεται μέσω μιας διαρκούς διεκδίκησης και απαίτησης υγιούς πολιτικής σχέσης πολίτη- πολιτικού, χωρίς εφησυχασμό, με γόνιμη εγρήγορση. Και πριν τις εκλογές, αλλά και κατά τη διάρκεια μιας ολόκληρης θητείας.

Μετά τις εθνικές εκλογές και τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, ανοίγει μία καινούρια προεκλογική περίοδος, αυτή των αυτοδιοικητικών εκλογών. Είναι παράλληλα και μία καινούρια ευκαιρία για την τοπική κοινωνία να στοχαστεί πάνω στις «χαμένες απολαύσεις» του Κάλε και να αναδείξει τον ποιοτικό δημόσιο διάλογο ως το κυρίαρχο στοιχείο της προεκλογικής περιόδου.

Συνηθίζεται να λέγεται πως οι συμμετέχοντες στην αυτοδιοίκηση καταθέτουν την κομματική τους ταυτότητα . Είναι σαφές πως ο όρος «κομματική ταυτότητα» στην συγκεκριμένη περίπτωση  συμπυκνώνει έννοιες και πρακτικές που έχουν να κάνουν με διακρίσεις (εύνοια-προνομιακή αντιμετώπιση ή αποκλεισμό)  λόγω κόμματος, πελατειακές σχέσεις, νεποτισμό και αδιαφάνεια και έχει έτσι αρνητική φόρτιση. Πρακτικές βέβαια που αποτελούν κατάλοιπα ανώριμων δημοκρατιών και στο κάτω κάτω της γραφής είναι και ανήθικες και παράνομες. Κατά την ίδια λογική, κάθε τέτοια «ταυτότητα» ( πχ φυλετική , θρησκευτική κτλ) που η προέκτασή της κατά την άσκηση της εξουσίας είναι οι διακρίσεις , δεν έχει θέση ούτε στην τοπική αυτοδιοίκηση, ούτε στην δημοκρατία γενικότερα.  Όταν μιλάμε όμως για την ταυτότητα ενός ατόμου και ειδικά για την ταυτότητα ενός ατόμου που συμμετέχει στον δημόσιο διάλογο ασκώντας ήδη εξουσία ή διεκδικώντας εκλογή σε αξίωμα,  η προέκτασή αυτής της ταυτότητας είναι η αξιοπιστία των επιχειρημάτων ,η ειλικρίνεια, η συνέπεια, ο προσανατολισμός και οι προτεραιότητες. Αυτή η πολιτική ταυτότητα λοιπόν πρέπει να είναι εμφανής και ξεκάθαρη και σχετίζεται ευθέως ανάλογα με το παραγόμενο αποτέλεσμα-έργο.

Διαφωνεί κανείς να κλείσουν οι λακούβες;  Διαφωνεί κανείς να υπάρχουν ασφαλή και σύγχρονα σχολικά συγκροτήματα; Διαφωνεί κανείς στη διαμόρφωση ενός άνετου, φιλικού, πράσινου και λειτουργικού αστικού περιβάλλοντος; Το θέμα είναι ο τρόπος. Είναι κακό να ιδρυθεί Πρότυπο Σχολείο στην πόλη; Είναι λειτουργικό και αποδοτικό  το σύστημα των υπόγειων κάδων σκουπιδιών; Μπορούμε να προχωρούμε σε μείζονες αναπλάσεις με μόνιμο για την πόλη χαρακτήρα υλοποιώντας σχεδιασμούς και προβλέψεις που έγιναν πριν δεκαετίες; Είναι αποδοτικό να αντιγράφουμε συνταγές που δεν μας ταιριάζουν και παράλληλα να αφήνουμε ταυτοτικά σημεία της πόλης να ξεθωριάζουν;  Έχουν γίνει όλα σωστά ή όλα λάθος;

Να μιλήσουμε λοιπόν για όλα χωρίς «ταυτότητες» και ταμπέλες , με ξεκάθαρη όμως ταυτότητα, στάση και βούληση, χωρίς αντινομίες, χωρίς αντιφάσεις. Να μην εκλείψει η απόλαυση του στοχασμού, η απόλαυση του δημοσίου διαλόγου. Η Λάρισα είναι μία πόλη που δεν τις αρκεί να λέμε ότι αλλάζει. Θέλουμε να ξέρουμε γιατί αλλάζει, προς ποια κατεύθυνση αλλάζει, με ποιον τρόπο αλλάζει, τι σημαίνει αυτή η αλλαγή για εμάς και τι θα σημαίνει για τα παιδιά μας.

Θωμάς Ρετσιάνης / Ιατρός Μαιευτήρας – Γυναικολόγος