10 + 1 Συμβουλές στους νέους ψηφοφόρους

Του Γ. Καραβάνα

Διανύοντας πλέον την 5^η δεκαετία της ζωής μου κι έχοντας συμμετάσχει σε περισσότερες από μία εκλογικές αναμετρήσεις, θέλω να πω δυο λόγια σε όσους ετοιμάζονται να ψηφίσουν για πρώτη φορά στη ζωή τους. Ας ακούσουν τις συμβουλές μου – ίσως να βρουν κάτι χρήσιμο σε αυτές.

1. Αδιαφορείς για την πολιτική και τους πολιτικούς; Άλλο που δεν θέλουν!

Κυκλοφορεί η φήμη πως αν είναι πολλοί αυτοί που δεν ψηφίσουν, το αποτέλεσμα θα είναι άκυρο. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Τη φήμη διακινούν αυτοί που στην πραγματικότητα δεν θέλουν να ψηφίσεις. Η αλήθεια είναι ότι, όσο μικρότερη είναι η συμμετοχή σου, τόσο ευκολότερη είναι η επίτευξη μεγάλων ποσοστών που βασίζονται σε οργανωμένους κομματικούς στρατούς. Ψήφισε λοιπόν! Μην τους κάνεις τη χάρη να απέχεις!

2. Γυρνάς την πλάτη στην πολιτική; Αυτή όμως δεν το κάνει!

Η εκάστοτε κυβέρνηση έχει μονίμως το χέρι της μέσα στη δική σου τσέπη – αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί. Μπορεί επίσης να καθορίζει το τι σου επιτρέπεται, τι σου απαγορεύεται και – κυρίως – τι σου κοστίζει καθετί που κάνεις. Ψήφισε κόμματα που σου παίρνουν λίγα και σου απαγορεύουν λίγα. Κι αν νομίζεις πως το κράτος σου παίρνει χρήματα μόνο μέσω της άμεσης φορολογίας (που μάλλον ακόμα δεν πληρώνεις) κάνεις λάθος! Το κράτος σου παίρνει χρήματα κάθε φορά που βάζεις βενζίνη, κάθε φορά που αγοράζεις ένα πακέτο μακαρόνια, κάθε φορά που εκδίδεις ένα έντυπο (π.χ. διαβατήριο με το οποίο σου επιτρέπεται να ταξιδέψεις). Μέτρα και υπολόγιζε συνεχώς πόσα σου παίρνει και πόσα σου δίνει πίσω η κάθε κυβέρνηση, υπό τη μορφή υπηρεσιών. Δες πόσο κοστίζουν λογικά αυτές οι υπηρεσίες κι επέλεξε αυτόν που σου δίνει τις καλύτερες υπηρεσίες με το λιγότερο κόστος. Επίσης, σκέψου και αποφάσισε ποιες υπηρεσίες προτιμάς να αγοράζει το κράτος με τα δικά σου λεφτά και ποιες προτιμάς να αγοράζεις μόνος σου.

3. Θεωρείς πως όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι; Ψάξε το καλύτερα.

Όπως δεν είναι ίδιοι όλοι οι ποδοσφαιριστές της αγαπημένης σου ομάδας, έτσι δεν είναι ίδιοι και όλοι οι υποψήφιοι, όποιο κόμμα κι αν διαλέξεις! Συχνά γνωρίζεις λεπτομέρειες για τους παίκτες της ομάδας σου. Φρόντισε να κάνεις το ίδιο και με τους υποψήφιους του κόμματος που επιλέγεις. Διάβασε τα βιογραφικά τους. Ρώτα όσους τους ξέρουν. Γκουγκλάρισέ τους. Μάθε τι έκαναν πριν ασχοληθούν με τα κοινά. Μάθε πράγματα για τη ζωή και τον χαρακτήρα τους. Δες αν δούλεψαν στη ζωή τους και που. Μην επιλέγεις αυτόν που σου υπόσχεται να σε τακτοποιήσει σε κάποια δημόσια θέση. Αν δεν σε έχει πραγματική ανάγκη, το πιθανότερο είναι να σου στερήσει τόσο τη θέση που σου υποσχέθηκε όσο και τα χρήματα (μέσω φόρων) που η θέση αυτή κοστίζει στο κράτος και που καλύτερα θα ήταν να μην υπήρχε καθόλου. Όσο περισσότερες τέτοιες θέσεις δημιουργούν οι πολιτικοί, τόσο περισσότερα θα πληρώνεις διαχρονικά ως πολίτης.

4. Δεν βρίσκεις κανέναν που να σε εκφράζει απόλυτα;

Αυτό είναι φυσιολογικό. Οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί μεταξύ τους. Είναι βέβαιο λοιπόν πως δεν θα βρεις κανέναν που να σε ικανοποιεί απόλυτα. Διάλεξε τον καλύτερο από τους διαθέσιμους ή έστω τον λιγότερο κακό. Η δημοκρατία είναι μια άσκηση συμβιβασμών. Αν είσαι έτοιμος να αποδεχθείς μόνον το ιδανικό, τότε είναι πολύ πιθανό να καταλήξεις στο χείριστο. Μην το κάνεις! Θα επηρεάσει αρνητικά τις προοπτικές της ζωής σου! Ωστόσο θα πρέπει να γνωρίζεις ότι εντός όλων των ψηφοδελτίων υπάρχουν τόσο σκουπίδια όσο και διαμάντια. Τα σκουπίδια θα βρίσκονται διαρκώς μπροστά σου αλλά τα διαμάντια δεν έχουν πολύ χρόνο για να σε βρούνε, γιατί δουλεύουν! Θα πρέπει εσύ να τα βρεις!

5. Θεωρείς πως όλοι οι πολιτικοί είναι διαφθαρμένοι; Ασχολήσου εσύ!

Αν και ακόμα σου φαίνεται μάλλον δύσκολο, ίσως κάποτε αποτελέσει μια κάποια λύση. Αν θεωρείς πως οι καλύτεροι άνθρωποι είναι αυτοί που δεν ασχολούνται με την πολιτική, σκέψου μήπως ακριβώς αυτή η μη ενασχόληση των καλών ανθρώπων είναι που αφήνει τον χώρο στους χειρότερους να την ασκήσουν. Και η υποψηφιότητα είναι ένας μόνο από τους τρόπους ενασχόλησης με την πολιτική. Υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι. «Η τιμωρία όσων δεν ασχολούνται με τα κοινά είναι να τους κυβερνούν χειρότεροί τους», έλεγε ο Πλάτωνας.

6. Δεν σε καλύπτει καμιά ιδεολογία; Μην τρελαίνεσαι!

Οι ιδεολογίες είναι συχνά απλώς προφάσεις. Έτσι κι αλλιώς τα περισσότερα κόμματα στην Ελλάδα δεν έχουν σαφείς ιδεολογίες. Ιδιαίτερα μάλιστα τα μεγαλύτερα από αυτά. Φαντάσου καλύτερα τα κόμματα ως εταιρίες διαχείρισης κοινοχρήστων. Η Άμυνα, η Ασφάλεια, η Υγεία, η Δικαιοσύνη, είναι όλες κοινόχρηστες υπηρεσίες που εσύ πληρώνεις. Το μόνο που πρέπει να σε ενδιαφέρει είναι το ποιος κάνει όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείριση με όσο το δυνατόν λιγότερα από τα λεφτά σου. Επίσης, σε ενδιαφέρει ποιος σου επιβάλλει περισσότερους αχρείαστους περιορισμούς! Κανόνας σου πρέπει να είναι ότι πρέπει να είσαι ελεύθερος να κάνεις ότι θέλεις, εφόσον αυτό που κάνεις δεν αφαιρεί ελευθερίες από κάποιον άλλον.

7. Σου τη σπάνε οι γραβατωμένοι και οι σοβαροφανείς; Προτιμάς περισσότερο κάποιον που μιλά και ντύνεται σαν κι εσένα; Μην τσιμπάς!

Σημασία έχει να κάνουν καλά τη δουλειά τους! Όταν μπαίνεις σε ένα αεροπλάνο ή στο χειρουργείο, λίγη σημασία έχει πως μιλάει και πως ντύνεται ο πιλότος και ο χειρουργός. Λίγη σημασία έχει αν είναι καλοί άνθρωποι! Το μόνο που σε νοιάζει είναι αν ξέρουν να πιλοτάρουν και να χειρουργούν καλά! Οι πολιτικοί είναι υπάλληλοί σου, όχι φίλοι σου. Δεν χρειάζεται να σου αρέσουν ως άνθρωποι. Χρειάζεται απλώς να ξέρουν καλά τη δουλειά που τους πληρώνεις να κάνουν. Μην κρίνεις τα πρόσωπα – δεν θα κληθείς να κάνεις παρέα μαζί τους. Κρίνε πόσο αποτελεσματικοί είναι σε αυτό που κάνουν, είτε αυτό αφορά στο να θωρακίζουν αποτελεσματικά τη χώρα απέναντι σε εξωτερικούς εχθρούς είτε αυτό αφορά στο να δημιουργούν συνθήκες δημιουργίας περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας. Αυτά σε ενδιαφέρουν!

8. Μην αφήνεις τα ΜΜΕ να βάζουν την ατζέντα για σένα!

Τα διάφορα κόμματα και τα ποικίλα επιχειρηματικά ή συντεχνιακά συμφέροντα θα προτιμούσαν να επιλέγουν εκείνα αντί για εσένα, τα πράγματα που εσύ θα θεωρείς σημαντικά. Μην τους αφήνεις να το κάνουν. Σκέψου εσύ με απλό τρόπο ποια πράγματα επηρεάζουν πιο άμεσα τη ζωή σου. Καλές οι μεγάλες ιδέες και τα διεθνή προβλήματα αλλά μην ξεχνάς ότι στο τέλος της ημέρας, εσύ ψηφίζεις για τη δική σου ζωή!

9. Δεν είναι τα πάντα πολιτική! Όμως πολλοί πολιτικοί θα ήθελαν να ελέγχουν τα πάντα!

Όσο και να σε παραμυθιάζουν, στις δυτικές δημοκρατίες η ζωή σου δεν εξαρτάται τόσο πολύ από την πολιτική. Αυτό συμβαίνει μόνο στα ολοκληρωτικά καθεστώτα όπου η ζωή σου μπορεί να καταστραφεί (αν είσαι αντίθετος με το καθεστώς) ή να γίνει παράδεισος (αν γίνεις πιστός δούλος του) με μία μόνο κυβερνητική απόφαση. Στις δημοκρατίες δεν συμβαίνει αυτό. Το μεγαλύτερο μέρος της επιτυχίας ή της αποτυχίας σου, εξαρτάται από τις δικές σου επιλογές. Μην προωθείς λοιπόν πολιτικούς που σου τάζουν εύκολα τον παράδεισο. Μην παραχωρείς στους πολιτικούς τη δυνατότητα υπερβολικού ελέγχου της ζωής σου (π.χ. τι τρως, με ποιον κοιμάσαι, πόσες ώρες δουλεύεις), ακόμα κι αν αυτό σου ακούγεται ωραίο. Παράδεισος και κόλαση συνήθως πηγαίνουν μαζί. Στις δημοκρατίες το συνηθέστερο σενάριο είναι μια αργή βελτίωση της ζωής, όχι μια απότομη μετάβαση προς το τέλειο.

10. Ελευθερία ή θάνατος!

Αυτή ήταν η βάση πάνω στην οποία ιδρύθηκε η ελληνική πολιτεία – μην το ξεχνάς! Ακόμα σημαντικότερη κι από την οικονομική ευημερία είναι η δυνατότητα να επιλέγεις εσύ τον τρόπο με τον οποίο θα ζήσεις! Μην αφήνεις την πολιτική να σου περιορίζει αυτή την δυνατότητα χωρίς πολύ σοβαρή τεκμηρίωση. Εγώ μπορεί να θέλω να ζω σε σπίτι ενώ εσύ μπορεί να θέλεις να ζεις πάνω σε ένα ιστιοφόρο! Εμένα το κράτος θα με φορολογήσει λίγο κι εσένα πάρα πολύ! Γιατί αυτή η τεράστια διαφορά; Το έχεις σκεφτεί ποτέ; Εγώ μπορεί να θέλω μεγάλη σύνταξη στα γεράματα κι εσύ να θέλεις λιγότερες κρατήσεις τώρα που είσαι νέος και μικρότερη σύνταξη όταν γεράσεις ή και το αντίστροφο. Δεν θα έπρεπε να μπορείς να το επιλέξεις; Δικαιούται να σου πει το κράτος τι θα κάνεις με τα δικά σου λεφτά;

11. Η αξία της δημοκρατίας

Η δημοκρατία δεν είναι το πολίτευμα που εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή διακυβέρνηση! (Την καλύτερη δυνατή διακυβέρνηση θα την διασφάλιζε ένα υποθετικό σύστημα όπου θα κυβερνούσαν οι πιο έξυπνοι, πλην όμως ακόμα δεν ανακαλύφθηκε το βλακόμετρο). Η δημοκρατία είναι απλώς το σύστημα που εξασφαλίζει ότι δεν θα σκοτωνόμαστε μεταξύ μας όταν διαφωνούμε! Είναι το σύστημα που διασφαλίζει πως μία απόφαση, ακόμα κι αν θεωρείται λανθασμένη από κάποιους, θα εφαρμοστεί από τους περισσότερους αν όχι όλους, με τη λιγότερη δυνατή βία. Γι’ αυτό και είναι καλύτερο να ζεις σε αυτήν παρά σε οποιοδήποτε άλλο πολίτευμα. Ακόμα κι αν κάποιες φορές πρέπει να αντέξεις μια απόφαση που σου φαίνεται χαζή! Δεν πειράζει. Κάντο, προκειμένου να μπορείς να ζεις σε συνθήκες όσο το δυνατόν περισσότερης κοινωνικής ειρήνης και προκειμένου να μην έχει κανείς το επιχείρημα ότι «θα σου αφαιρέσει προσωρινά κάποιες ελευθερίες, για το καλό σου». Όταν κάποιος μπορέσει και σου αφαιρέσει αυθαίρετα ελευθερίες, δεν θα είναι ποτέ προσωρινά και δεν θα είναι ποτέ για το καλό σου!

*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι Μορ. Βιολόγος. Υπήρξε υποψήφιος του κόμματος ΔΡΑΣΗ και του κόμματος της ΝΔ