Η Λαρισαία Έλενα Μακρή και ο ρατσισμός που έζησε: Η παχυσαρκία είναι ασθένεια, όχι θέμα αισθητικό – Ευχαριστώ τα κιλά μου γιατί με έκαναν τον άνθρωπο που είμαι σήμερα

Η Έλενα Μακρή είναι μια γυναίκα που ζει και εργάζεται στη Λάρισα. Είναι μια γυναίκα με παραπάνω κιλά. Είναι ένας άνθρωπος δυναμικός, κεφάτος, ετοιμόλογος και με πολύ χιούμορ.

Μιλά στο onlarissa.gr για το θέμα της παχυσαρκίας και της διαφορετικότητας. Για τον κοινωνικό ρατσισμό που έχει βιώσει, για το πως η εμφάνισή της την απέκλειε από θέσεις εργασίας, για την σοβαρή περιπέτεια που έζησε πέρυσι όταν νόσησε από κορωνοϊό και ήταν σε καταστολή για 32 μέρες. Μιλά για το πως οι οικογένειες πρέπει να θωρακίζουν τα παιδιά τους. Μιλά για το πως οι άνθρωποι πρέπει να αγαπήσουμε και να αποδεχτούμε τους εαυτούς μας, για το πως μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι και να κάνουμε και τους άλλους χαρούμενους.

Η Έλενα Μακρή περιγράφει την προσωπική της ιστορία και θίγει το θέμα της κοινωνικής ενσυναίσθησης, του αποκλεισμού, της αποδοχής της διαφορετικότητας, των μη ρεαλιστικών προτύπων ομορφιάς.

Το κίνημα του body positivity που εμφανίστηκε το 2012,  αλλά έχει τις ρίζες του στο κοινωνικό κίνημα του fat acceptance της δεκαετίας του ΄60 στην Αμερική, αναφέρεται ακριβώς σε αυτό. Στο ότι όλοι οι άνθρωποι αξίζουν ίσες ευκαιρίες, ίση αντιμετώπιση και πρόσβαση σε επαρκή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ανεξάρτητα από το βάρος και την εμφάνισή τους.

«Πλέον, που έχω δουλέψει διαφορετικά και σε βάθος με τον εαυτό μου, ευχαριστώ τα κιλά μου γιατί με έκαναν αυτό τον άνθρωπο που είμαι σήμερα. Ένα άνθρωπο που τον εκτιμώ πολύ».

Συνέντευξη στην Εύη Μποτσαροπούλου

Έλενα, θεωρείς πως η εμφάνισή σου επηρέασε την επαγγελματική σου εξέλιξη;

Από μικρή ήθελα να δουλέψω στο χώρο της πώλησης κυρίως σε εμπορικά καταστήματα. Δεν ήθελα να είμαι μια διεκπεραιωτική πωλήτρια και να φέρνω απλά αυτό που μου ζητάνε· ήθελα να αλληλοεπιδρώ με τον πελάτη, να εξηγώ, να συμβουλεύω, να πείθω… πάντα πίστευα ότι έχω αυτές τις δεξιότητες. Ωστόσο, άμα τη εμφανίσει μου έλεγαν ότι η θέση έχει καλυφθεί, ενώ η αγγελία εξακολουθούσε να υπάρχει.

Δεν έβρισκα δουλειά για αρκετά χρόνια. Δούλεψα για μια δεκαετία στο χώρο των δημοσκοπήσεων, στις αρχή στις καταναλωτικές και στη συνέχεια στις πολιτικές. Ενώ ήταν μια δουλειά με αρκετά χρήματα και έκανα πολλά ταξίδια, το γεγονός ότι δούλευα κυρίως Σαββατοκύριακα και δεν είχα ένα γραφείο ή ένα σταθερό σημείο πώλησης όπως ένα κατάστημα, δεν μου άρεσε, δεν ήταν αυτό που ήθελα. Χρειαζόμουν την επαφή με τον κόσμο πιο άμεσα και όχι να βρίσκομαι μόνη μου σε ένα γραφείο με έναν υπολογιστή. Ένιωθα δυστυχισμένη.

Στην πορεία, έμεινα άνεργη για πολλά χρόνια. Συνέβαινε πάντα το ίδιο. Μόλις με έβλεπαν μου αρνούνταν τη θέση. Εκείνη την περίοδο, πολλοί γνωστοί μου μιλούσαν για θέσεις εργασίας, αλλά πάντα το ζήτημα της εμφάνισης έβγαινε μπροστά και μου έλεγαν πως θα χρειάζονταν μια αδύνατη γυναίκα. Θύμωνα. Είχα άρνηση. Σκεφτόμουν πως δεν πρέπει εγώ να αλλάξω για αυτό, για να βρω μια δουλειά.

Ένα βράδυ Ιανουαρίου, πλήρως απογοητευμένη άρχισα να στέλνω βιογραφικά σε πολυεθνικές που ασχολούνται με τις πωλήσεις. Μετά από έξι μήνες με καλέσαν από μια εταιρία προϊόντων τεχνολογίας, ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών ειδών για να δώσω συνέντευξη. Θυμάμαι ότι ήμουν τόσο απογοητευμένη που δεν ήθελα καν να πάω· το θεωρούσα άσκοπο. Πήγα την τελευταία στιγμή και είπα στον διευθυντή του καταστήματος ότι «δεν έχω εμπειρία αλλά θέλω να είμαι πωλήτρια· δεν μπορώ γιατί είμαι χοντρή». Εκείνος με προσέλαβε με 3μήνη σύμβαση, αλλά στον ενάμιση μήνα μου ανακοίνωσε ότι ήταν πολύ ευχαριστημένος μαζί μου και μου πρότεινε να κάνουμε σύμβαση αορίστου χρόνου. Ήταν μια πολύ μεγάλη ικανοποίηση για μένα… Επιτέλους και κάποιος άλλος καταλάβαινε αυτό που εγώ πάντα ήξερα για μένα. Ήταν μια νίκη.

Εδώ και κάποια χρόνια δουλεύω σε γνωστή εταιρία κινητής τηλεφωνίας που υποστηρίζει την διαφορετικότητα με όλους τους τρόπους και δίνει ευκαιρίες σε ανθρώπους που απλώς κάνουν για τη δουλεία της.

Η ζωή σου σαν παιδί και νεαρή κοπέλα πως ήταν; Είχε αντίστοιχες δυσκολίες;

Πάντα ήμουν ένα παχουλό παιδάκι. Οι γονείς θέλαν να χάσω κιλά για την υγεία μου. Σε γενικές γραμμές έκαναν ότι καλύτερο μπορούσαν σύμφωνα με τις δυνατότητες τους και τον τρόπο σκέψης τους.

Αυτό που είναι πολύ σημαντικό – και δεν μιλάω τώρα για τους δικούς μου – είναι οι γονείς να αποδέχονται τα παιδιά τους και να τους εξηγούν με χαλαρό και όμορφο τρόπο ποια θα ήταν τα οφέλη στο να χάσουν κιλά. Χωρίς αποδοκιμασίες και κριτική. Να τους λένε πως εγώ σε αγαπάω όπως είσαι και αυτό δεν αλλάζει, αλλά για σένα τον ίδιο θα ήταν καλύτερο να προσπαθήσεις. Να καταλαβαίνει το παιδί ότι οι γονείς το αποδέχονται και το αγαπούν άνευ όρων, ότι είναι καλό παιδί, αλλά ότι μπορεί να γίνει ακόμη καλύτερο. Άλλωστε, αυτό πιστεύω πως πρέπει να ισχύει σε όλα τα επίπεδα και όχι μόνο στο θέμα που συζητάμε.

Ένα μικρό παιδί την κριτική, την αποδοκιμασία και την επιμονή όλων γύρω του – ακόμη κι ξεκινά με καλή πρόθεση – δεν μπορεί να τη διαχειριστεί ώστε να μην νιώθει μειονεκτικά και αποκλεισμένο από διάφορα πράγματα. Οι γονείς πρέπει να το προστατέψουν και να το θωρακίσουν απέναντι σε αυτό που θα αντιμετωπίσει στην κοινωνία.

Θυμάμαι, πολλές φορές σε ευρύτερα οικογενειακά τραπέζια, να μου σερβίρουν διαφορετικό φαγητό ή ποσότητα φαγητού και να μου λένε εσύ θα φας μόνο αυτό γιατί έτσι πρέπει και αυτό είναι καλό για σένα…

Έτρωγες ποτέ από αντίδραση σε όλο αυτό το πρέπει που προσπαθούσαν να σου επιβάλλουν;

Ξεκάθαρα ναι. Άλλωστε, το κρυφό είναι το καλύτερο, το πιο νόστιμο… σε όλους τους τομείς. Το έχει πει και η Ρίτα Σακελαρίου με μεγάλη επιτυχία…

Δεν έτρωγα άμεσα, αλλά αργότερα. Κρυφά και από αντίδραση.

Θα έλεγες ότι έχεις δεχτεί bulling;

Ναι έχω δεχτεί στο σχολείο γιατί τα παιδιά είναι πολύ σκληρά. Δέχτηκα και αργότερα, όταν ήμουν μεγάλη, σχετικά με της επεμβάσεις στομάχου για απώλεια βάρους. Δέχτηκα μεγάλη πίεση από πολλούς να κάνω ένα αντίστοιχο χειρουργείο, χωρίς να ρωτάνε αν θέλω και κυρίως αν μπορώ.

Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι τέτοιου είδους επεμβάσεις, αφενός δεν είναι πανάκεια για όλες τις περιπτώσεις και κυρίως δεν αποτελούν επιλογή του καθενός ως λύση για αδυνάτισμα. Είναι σοβαρές χειρουργικές επεμβάσεις που πρέπει να αποφασίζονται από ένα ευρύτερο ιατρικό team και να προτείνονται για συγκεκριμένους λόγους. Δεν παύει ένα τέτοιο χειρουργείο να είναι μία μορφή ακρωτηριασμού. Για να το καταλάβουμε είναι σαν να αποφασίζει κάποιος να ζητήσει από ένα γιατρό να του κόψει ένα χέρι. Το λέω ακραία για να γίνει αντιληπτό.

Πιστεύεις ότι θα ήταν διαφορετική η ζωή σου αν είχες διαφορετική εμφάνιση;

Την έχω κάνει αυτή την ερώτηση στον εαυτό μου. Αν για παράδειγμα μου άνοιγαν όλες οι πόρτες αν ήμουν αδύνατη. Αν θα ήταν όλα πιο εύκολα… Πιθανόν ναι.

Συχνά όμως, αν όλα σου προσφέρονται εύκολα, τεμπελιάζεις και δεν προσπαθείς όσο πρέπει. Αλλά όλο αυτό κρατάει πολύ λίγο.

Πλέον, που έχω δουλέψει διαφορετικά και σε βάθος με τον εαυτό μου, ευχαριστώ τα κιλά μου γιατί με έκαναν αυτό τον άνθρωπο που είμαι σήμερα. Ένα άνθρωπο που τον εκτιμώ πολύ.

Έχω διαβάσει ένα άρθρο που προσεγγίζει ψυχαναλυτικά την παχυσαρκία και αγγίζει το θέμα από την οπτική των ενστίκτων. Υποστηρίζει ότι το πάχος που επηρεάζει την εμφάνιση έρχεται σε μεγάλη σύγκρουση με το πολύ δυνατό ένστικτο να είναι κάποιος αρεστός. Και ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα άλλο ένστικτο πιο ισχυρό που να λειτουργεί στους ανθρώπους που θέλουν και προσπαθούν να χάσουν κιλά αλλά δεν τα καταφέρνουν. Και αυτό είναι ο φόβος να ανακαλύψουν ότι τα κιλά δεν φταίνε για την τροπή που έχει πάρει η ζωής τους. Ότι μπορεί να υπάρχουν άλλες ελλείψεις και ανεπάρκειες τις οποίες φοβούνται να αντιμετωπίσουν. Θεωρείς ότι ισχύει αυτή η θεωρία;

Ναι φυσικά και ισχύει. Ειδικά παλιότερα για μένα. Πλέον όχι. Το έχω σκεφτεί πολλές φορές. Από μικρή ψυχαναλύομαι μόνη μου. Έκανα πάντα τέτοιες ερωτήσεις στο εαυτό μου. Έκανα διαδοχικές ερωτήσεις. Και το συμπέρασμα σε μια σειρά ερωτήσεων ήταν αυτό.

Η περιπέτεια υγείας που είχες πέρυσι όταν νόσησες με τον κορωνοϊό σε επηρέασε; Σε άλλαξε;

Νόσησα πέρυσι τον Νοέμβριο και ήμουν 32 μέρες στη ΜΕΘ του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας σε καταστολή. Οι πιθανότητες να ζήσω λόγω της σοβαρότητας των συμπτωμάτων μου και λόγω της παχυσαρκίας δεν ήταν υπέρ μου. Θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Κομνό· για μένα υπάρχουν πλέον οι γονείς που με έφεραν στη ζωή και ο κ. Κομνός που μου την ξαναέδωσε…

Όταν ξύπνησα, δεν μπορούσα να κουνήσω τίποτα από το λαιμό και κάτω. Επίσης, δεν μιλούσα γιατί είχα τραχειοτομή. Έμεινα σε κέντρο αποκατάστασης για δύο μήνες και η αποθεραπεία κράτησε μέχρι το Πάσχα. Συγκεκριμένα, η τελευταία μου μέρα στη δουλεία πριν αρρωστήσω ήταν η 31^η Οκτωβρίου του 2020 και ξαναγύρισα στις 6 Μαΐου του 2021. Δεν έχω επανέλθει πλήρως ακόμη, η ισορροπία έχει βελτιωθεί αλλά χρειάζομαι μπαστούνι για να περπατήσω. Θέλει χρόνο ακόμη… ΄¨

Όταν επέστρεψα σπίτι μου, την 1^η Φεβρουαρίου ήμουν 35 κιλά μείον, αλλά σχεδόν τα ξαναπήρα όλα.

Ήταν μεγάλο σοκ. Τώρα καταλαβαίνω πως σκεφτόμουν όταν ήμουν αρτιμελής. Πλέον, βλέπω τη ζωή αλλιώς.

Θεωρείς πως έχει βελτιωθεί η κατάσταση στην Ελλάδα σχετικά με τον κοινωνικό ρατσισμό και την αποδοχή της διαφορετικότητας; Έχει βοηθήσει τελικά το κίνημα της πολιτικής ορθότητας και του boby positivity;

Ναι βλέπω τεράστια διαφορά τα τελευταία 5 χρόνια περίπου. Αν και θεωρώ ότι έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Πλέον υπάρχουν ρούχα για μεγάλα μεγέθη που παλιότερα για παράδειγμα δυσκολευόσουν ιδιαίτερα να βρεις και έπρεπε να τα πληρώσεις ακριβά. Έχει δημιουργηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία τον τελευταίο καιρό. Θα έλεγα ότι πολύς κόσμος έχει πλουτίσει πάνω μας· δεν είναι μόνο η μόδα, αλλά τα κέντρα αδυνατίσματος και πολλά άλλα. Το σημαντικό όμως είναι ότι σήμερα υπάρχουν πολύ περισσότερες εναλλακτικές σε βασικές ανάγκες για ανθρώπους με περισσότερα κιλά.

Και σε επίπεδο κοινωνικό υπάρχει διαφορά. Το ξαναλέω, το κίνημα υπέρ της διαφορετικότητας αποδίδει, αλλά είμαστε ακόμη στην αρχή.

Τώρα όσον αφορά το politically correct, καλά κάνει και υπάρχει. Δεν βλάπτει καθόλου να περιορίζεται κάποιος στο πως θα εκφραστεί και θα αντιδράσει. Δεν βλάπτει να νιώθει κανείς ενοχές αν συμπεριφερθεί άσχημα. Καλά κάνει και νιώθει άσχημα γιατί προσέβαλλε ένα άλλο άνθρωπο που δεν του έκανε κάτι κακό, αλλά απλά και μόνο υπάρχει και εμφανίστηκε.

Μπορεί όλοι όσοι υπερθεματίζουν υπέρ του κινήματος να μην είναι απόλυτα ειλικρινείς, μπορεί κάποιοι να θέλουν να οικειοποιηθούν οφέλη… αλλά δεν με ενδιαφέρει. Αρκεί που μέσα από τη διαδικασία κάποιοι άνθρωποι μπορεί να νιώθουν πιο χαρούμενοι. Εγώ αυτό θέλω, οι άνθρωποι να είναι χαρούμενοι και ο καθένας να βρει την καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Όταν είσαι καλά με τον εαυτό σου, κανείς δεν μπορεί να σου κάνει τίποτα.

Όσο μιλάμε, καταλαβαίνω ότι έχεις κάνει πολύ δουλεία με τον εαυτό σου. Τι είναι για σένα τελικά η παχυσαρκία; Τι μήνυμα θα ήθελες να περάσεις γενικότερα;

Κάθε άνθρωπος έχει τα κιλά του είτε γιατί του αρέσει, είτε γιατί έχει πρόβλημα υγείας, είτε γιατί πάσχει από κατάθλιψη, είτε γιατί παίρνει συγκεκριμένη αγωγή που προκαλεί παράλληλα αύξηση του βάρους. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε στην Ελλάδα είναι ότι η παχυσαρκία είναι ασθένεια και όχι θέμα αισθητικής. Συνήθως, υπάρχουν πολλές ειδικότητες γιατρών που επιμελούνται της κατάστασης.

Αυτό όμως δεν πρέπει να σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να νιώθει αποκλεισμένος κοινωνικά ή επαγγελματικά, ή ακόμη και στην προσωπική του ζωή. Αν νιώθεις χαμηλή αυτοεκτίμηση θα προσελκύσεις και στην προσωπική σου ζωή το αντίστοιχο.

Πάντα υπάρχει καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας και εγώ προσωπικά πλέον εστιάζω σε αυτό. Το θέμα δεν είναι να χάσει κάποιος βάρος για το αισθητικό κομμάτι, αλλά για να φροντίσει το σπίτι του· το σώμα μας είναι το σπίτι μας.

Δυστυχώς, γύρω μου υπάρχουν άτομα που με μεγάλη ευκολία – προσπαθώντας για το καλό μου, το ξέρω – μου λένε συνέχεια να σταματήσω να τρώω και να χάσω βάρος. Εγώ προσωπικά δεν θέλω να χρησιμοποιώ την έκφραση «χάνω κιλά» αλλά «πετάω από πάνω μου ότι μου είναι περιττό». Αυτό πλέον το κάνω και με τους ανθρώπους· βγάζω από τη ζωή μου ανθρώπους που μου είναι τοξικοί. Θέλω να νιώθω ανάλαφρη στις σχέσεις μου, και θέλω οι άλλοι γύρω μου να έχουν διακριτικότητα και τακτ. Μέχρι σήμερα, πολλοί προσπάθησαν να με κάνουν να νιώσω υποτιμητικά. Όταν βλέπω τέτοιες συμπεριφορές,  αυτό τον κοινωνικό ρατσισμό που μπορεί να έχει να κάνει με τα κιλά, με το ύψος, με την σεξουαλικότητα, με οτιδήποτε… καταλαβαίνω ότι και ο άλλος έχει πρόβλημα… ποιος ξέρει τι προβολές κάνει… Θέλω να τον πάρω αγκαλιά και να τον ρωτήσω πως μπορώ να τον βοηθήσω…

Έστω κι αν ένας και μόνο που θα διαβάσει αυτή τη συνέντευξη νιώσει καλύτερα και πάρει θάρρος θα είναι μεγάλο κέρδος και για μένα πραγματικά σπουδαίο.

Έλενα σε ευχαριστώ… εύχομαι να έχεις πάντα αυτή την ενέργεια και τη σπιρτάδα. Το ξέρεις πως θα μπορούσες να ήσουν πολύ καλή στο θέατρο;

(γέλια)… Λες; Έχω όντως ασχοληθεί για κάποια χρόνια με την Ερασιτεχνική Σκηνή του Θεσσαλικού Θεάτρου… Εγώ σε ευχαριστώ για την ευκαιρία για κάνουμε αυτή τη συζήτηση…