Νικολέττα Μπασδέκη: Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας μιλά στο onlarissa.gr για τη ζωή της και τη δικηγορία

Η νυν πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας κα Νικολέττα Μπασδέκη αποτέλεσε την πρώτη γυναίκα πρόεδρο του ΔΣΛ. Παράλληλα, είναι μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος. Μετρά 37 συναπτά έτη μάχιμης δικηγορίας και έντονης συνδικαλιστικής δράσης ξεκινώντας τη διαδρομής το 1993 με τον τότε Πρόεδρο Γιώργο Δουβαλόπουλο.

Με πρόσφατη δήλωσή της ανακοίνωσε επίσημα την εκ νέου υποψηφιότητά της για τις εκλογές του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας οι οποίες θα διεξαχθούν στις 28 Νοεμβρίου 2021.

Η Νικολέττα Μπασδέκη μιλά στο onlarissa.gr για την πορεία των 37 ετών στα ακροατήρια, για το πως αποφάσισε να γίνει δικηγόρος, για τις αλλαγές στο επάγγελμα του δικηγόρου από το ξεκίνημά της μέχρι σήμερα. Μιλά για το τι σημαίνει να είναι μια γυναίκα δικηγόρος και το πως μέσα στα χρόνια η γυναίκα δικηγόρος έδωσε την μάχη και καταξιώθηκε. Για το τι την γοητεύει και τι την απογοητεύει…

Με την Νικολέττα υπήρξαμε συνάδερφοι για αρκετά χρόνια. Η συζήτησή μας, με άλλους ρόλους πλέον, ήταν μια άκρως ενδιαφέρουσα εμπειρία…

Συνέντευξη στην Εύη Μποτσαροπούλου

Νικολέττα, ήθελες πάντα να σπουδάσεις νομική και να ασχοληθείς με την μάχιμη δικηγορία;

Όπως πολύ καλά γνωρίζουμε επαγγελματικός προσανατολισμός στην εκπαίδευση δεν υπάρχει. Σχεδόν αποφασίζεις στα τυφλά και χωρίς να γνωρίζεις ακριβώς τι θα αντιμετωπίσεις ή υπό ποιες συνθήκες θα εφαρμόσεις τη γνώση που θα λάβεις από το Πανεπιστήμιο. Όταν έπρεπε να επιλέξω ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσω η Νομική Σχολή ήταν η πρώτη που μου κέντρισε το ενδιαφέρον λόγω του κύρους της αλλά και του οράματος μιας έφηβης ότι αυτός ο κόσμος επιδέχονταν βελτίωσης. Συνταγματικές ελευθερίες, ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, κράτος δικαίου, Δικαιοσύνη , όπως αυτά ορίζονταν στην Πολιτεία του Πλάτωνα, στον Αριστοτέλη , στην Αντιγόνη του Σοφοκλή και σε άλλα κλασικά έργα φάνταζαν ιδεώδη που μπορείς να υλοποιήσεις μέσω της νομικής επιστήμης.

Έτσι πήρα την απόφαση , με μεγάλη αντίδραση από το οικογενειακό μου περιβάλλον, το οποίο δεν είχε καμία σχέση με τη δικηγορία. Με την εισαγωγή μου στο Πανεπιστήμιο διαπίστωσα ότι ναι είχα κάνει σωστή επιλογή. Μετά δε το πέρας των σπουδών μου και αρχίζοντας την άσκηση καταστάλαξα στην απόφασή μου να γίνω δικηγόρος. Η εμπιστοσύνη του πολίτη να σου αναθέτει την υπόθεσή του, η ακροαματική διαδικασία, η αγωνία της έκβασης της δίκης, είναι  στοιχεία που σε εξιτάρουν, που σε κρατούν σε εγρήγορση.

Και σήμερα αν με ρωτούσατε τι θα ήθελες να σπουδάσεις θα σας απαντούσα Νομική και επαγγελματικά μαχόμενη δικηγόρος .

Όταν ξεκίνησες τη δικηγορία πόσο διαφορετικές ήταν οι καταστάσεις;

Η Νομική θεωρώ ότι ανήκει στις κορυφαίες επιστήμες. Το επάγγελμα όμως του δικηγόρου, παρότι εξαιρετικά ενδιαφέρον, πάντα ήταν δύσκολο και απαιτητικό. Ο εντολέας του κάθε δικηγόρου, μας εμπιστεύεται την ελευθερία του, την τιμή, την υπόληψή του και την περιουσία του.

Όταν ξεκίνησα τη δικηγορία οι υφιστάμενες καταστάσεις, ήταν πολύ διαφορετικές από τις ισχύουσες. Ο αριθμός των δικηγόρων ήταν σημαντικά μικρότερος με αποτέλεσμα οι δικηγόροι να γνωρίζονται μεταξύ τους, να έχουν καθημερινή επαφή και να γίνονται μία παρέα. Στα Δικαστήρια δεν υπήρχε μηχανοργάνωση και ηλεκτρονικοί υπολογιστές, αλλά γραφομηχανές ενώ ο ήχος της δακτυλογράφησης ηχούσε σε όλα τα γραφεία. Δεν υπήρχαν τράπεζες νομικών πληροφοριών, αλλά μόνο βιβλία (θεωρίας και νομολογίας). Οι βιβλιοθήκες γέμιζαν από βιβλία απαραίτητα για την επίλυση νομικών θεμάτων  (Νομικό Βήμα, ΚΝοΒ, Ποινικά Χρονικά, Αρχείο Νομολογίας, Αρμενόπουλος κλπ). Ο δικηγόρος έπρεπε να προστρέχει σε βιβλία και μόνο για να επιλύει τις όποιες απορίες του και τις όποιες δυσκολίες του. Στα δικηγορικά γραφεία υπήρχαν ανοιγμένα βιβλία παντού, μέχρι και στο πάτωμα. Και εκείνο που πρέπει να τονίσω ήταν η αλληλεγγύη μεταξύ των συναδέλφων. Κανείς δικηγόρος δεν αρνούνταν να βοηθήσει νεώτερο συνάδελφο με υπόδειξη ακόμη και του τρόπου χειρισμού μιας υπόθεσης. Ήμασταν μια μεγάλη οικογένεια.

Περαιτέρω θα πρέπει να αναφέρω ότι το ωράριο λειτουργίας των δικαστηρίων ήταν εξουθενωτικό. Η ακροαματική διαδικασία κρατούσε μέχρι πέρατος του πινακίου ή του εκθέματος. Ζούσαμε καταστάσεις απόλυτης εξουθένωσης, αφού υπήρχαν περιπτώσεις που μια δίκη μπορούσε να κρατήσει μέχρι τις μεταμεσονύκτιες ώρες.

Πόσες γυναίκες δικηγόροι υπήρχαν τότε στον Δικηγορικό Σύλλογο Λάρισας;

Ελάχιστες, συγκριτικά με τον αριθμό των ανδρών δικηγόρων. Ούτε το 10% του συνολικού αριθμού των μελών του δικηγορικού συλλόγου. Όπως και ελάχιστες οι γυναίκες- δικαστές.

Σήμερα τα ποσοστά έχουν αντιστραφεί και οι γυναίκες υπερτερούν αριθμητικά των ανδρών τόσο ως δικηγόροι,  όσο και ως δικαστές.

Πόσο δύσκολο ή ιδιαίτερο είναι μια γυναίκα να είναι δικηγόρος; Αισθάνθηκες ποτέ ότι ήσουν «υποχρεωμένη» να αποδείξεις την αξία σου στους πελάτες ή σε συναδέλφους στα ακροατήρια λόγω του φύλου;

Όταν ξεκίνησα την καριέρα μου, το να ασκεί μάχιμη δικηγορία μια γυναίκα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο… Υπήρχε μια δυσπιστία στη γυναίκα δικηγόρο κατά πόσο θα μπορούσε να ανταποκριθεί  στο χειρισμό πολύπλοκων υποθέσεων. Το επάγγελμα ήταν καθαρά ανδροκρατούμενο και η κοινωνία άκρως συντηρητική. Αυτά τα δύο έπρεπε να τα αντιμετωπίσεις με σθένος για να μπορέσεις να  επιβιώσεις και να επιβληθείς ισότιμα με τον άνδρα δικηγόρο στο χώρο. Έδινες καθημερινά εξετάσεις τόσο στον εντολέα σου για να σε εμπιστευτεί όσο και στο συνάδελφο για να σε σεβαστεί και να σε αντιμετωπίσει ισάξια. Το ίδιο πρόβλημα είχες και απέναντι στο ως επί το πλείστον άνδρα Δικαστή της έδρας.

Σήμερα ευτυχώς όλα αυτά έχουν αλλάξει. Μέσα στα χρόνια η γυναίκα δικηγόρος έδωσε την μάχη και καταξιώθηκε. Απέδειξε ότι διαθέτει όλα εκείνα τα χαρίσματα αλλά και τις γνώσεις, καταφέρνοντας να καταξιωθεί. Η κοινωνία έπαυσε να είναι συντηρητική και εμπιστεύεται το ίδιο την γυναίκα και τον άνδρα δικηγόρο. Βέβαια δεν θα πρέπει να παραλείπεται το γεγονός ότι η γυναίκα δικηγόρος, εκτός της δυσκολίας που έχει η άσκηση αυτή καθ’ εαυτή του επαγγέλματος- λειτουργήματος πρέπει να ανταποκριθεί και στις οικογενειακές της υποχρεώσεις. Η διπλή αυτή ιδιότητα σημαίνει ότι η προσπάθειά της είναι πολλαπλάσια.

Τι βρίσκεις πιο γοητευτικό στη μάχιμη δικηγορία;

Η δικηγορία είναι καθημερινή μάχη. Η γοητεία της συνοψίζεται τόσο στην προετοιμασία για το χειρισμό της υποθέσεως, όσο και στην ακροαματική διαδικασία, αλλά και στην αναμονή έκδοσης απόφασης. Βρίσκεσαι σε μια διαρκή εγρήγορση προκειμένου να αντιμετωπίσεις γρήγορα αλλά και αποτελεσματικά μέσα σε ασφυκτικές προθεσμίες οτιδήποτε προκύψει κατά την εκδίκαση της. Πόσες φορές ο δικηγόρος δεν είναι κυριολεκτικά στα πρόθυρα «εγκεφαλικού» από την πορεία της υπόθεσης; Πόσες φορές διαβάζοντας μια  δικαστική απόφαση δεν έρχεται σε απόγνωση;

Πέραν όλων αυτών, ο δικηγόρος έχει να αντιμετωπίσει την πολυνομία, την αιφνίδια νομοθέτηση, την άστοχη νομοθέτηση, την αλλαγή κωδίκων, που οδηγούν πολλές φορές σε ανασφάλεια δικαίου. Τις προθεσμίες; Ο εφιάλτης του κάθε μαχόμενου δικηγόρου. Και θα σας αναφέρω προσωπικό μου βίωμα. Μέσα στον ύπνο μου, μου δημιουργείται η αμφιβολία ότι παρήλθε η προθεσμία ασκήσεως εφέσεως. Το αίμα μου παγώνει και στις 3 η ώρα το πρωί με πιζάμες, και παντόφλες τρέχω στο γραφείο για να διαπιστώσω αν όντως συμβαίνει αυτό. Περιττό να σας αναφέρω ότι σε τέτοιες περιπτώσεις χάνεις τα γη κάτω από τα πόδια σου, τρελαίνεσαι. Είναι τα «καλά» του επαγγέλματος.

Ο δικηγόρος πρέπει να διαθέτει σωματική και ψυχική αντοχή, συνέπεια, αποφασιστικότητα, μεθοδικότητα, υπομονή, κοινωνική επιδεξιότητα και διπλωματικότητα, πέραν του ήθους και της εντιμότητας

Η πιο σημαντική υπόθεση που έχεις δικάσει;

Η υπόθεση της φοιτήτριας Εύης Γατίδου, η οποία δολοφονήθηκε με 104 μαχαιριές. Ήμουν δικηγόρος της πολιτικής αγωγής εκπροσωπώντας τους γονείς της άτυχης κοπέλας. Μια υπόθεση, η οποία με συντάραξε ως άνθρωπο και ως δικηγόρο. Μία υπόθεση στην οποία δεν υπήρξε η κάθαρση, η νέμεση αφού ένας δολοφόνος κυκλοφορεί ανάμεσά μας χωρίς ποτέ να τιμωρηθεί για την απάνθρωπη πράξη του, για το φόνο ενός 21χρονου παιδιού.

Ασχολήθηκες από πολύ νωρίς με τα συνδικαλιστικά του ΔΣΛ. Πρώτη φορά ήσουν υποψήφια με τον Δουβαλόπουλο. Πόσα χρόνια μετρά αυτή διαδρομή; Τι βλέπεις ίδιο και τι έχει αλλάξει;

Πραγματικά η ενασχόλησή μου με τον συνδικαλισμό ξεκίνησε με τον αείμνηστο Πρόεδρο Γιώργο Δουβαλόπουλο το 1993 και συνεχίστηκε για πολλά χρόνια με μια μικρή ανάπαυλα. Έζησα το συνδικαλισμό κοντά σε πολλούς συναδέλφους, πεπειραμένους συνδικαλιστές και νεοφώτιστους. Αποκόμισα πολλά και προπαντός εμπειρία. Πολλές φορές νοσταλγώ εκείνες τις εποχές. Κάθε εποχή όμως διαμορφώνεται από τις ισχύουσες καταστάσεις…

Φανταζόσουν ποτέ ότι θα γινόσουν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας;

Η ενασχόληση μου με τον συνδικαλισμό ήταν και είναι μεράκι. Ήθελα και γνωρίζοντας από προσωπική εμπειρία όλες τις δυσκολίες και τις δοκιμασίες που ένας δικηγόρος αντιμετωπίζει, τις απαξιωτικές πολλές φορές συμπεριφορές των παραγόντων της δικαιοσύνης, τις δυσκολίες των νέων δικηγόρων, τα προβλήματα που σωρεύονται  καθημερινά, την αλαζονική και ανάλγητη πολλές φορές συμπεριφορά της πολιτείας προς τον κλάδο μας, έθεσα ως πρωταρχικό σκοπό να ασχοληθώ ενεργά με τα προβλήματα του κλάδου μας σε τοπικό και πανελλήνιο επίπεδο και να προσφέρω από οποιαδήποτε θέση στην επίλυσή τους.

Η εμπιστοσύνη των συναδέλφων μου , με όρισε πρώτη  γυναίκα Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος.

Θεωρείς πως οι Δικηγορικοί Σύλλογοι θα έπρεπε να λειτουργούν και έξω από τα στενά συνδικαλιστικά τους όρια; Θα μπορούσαν να αποτελέσουν παράλληλους εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς ρόλους στις τοπικές κοινωνίες;

Πιστεύω ακράδαντα ότι οι Δικηγορικοί Σύλλογοι δεν περιστρέφονται και ούτε εγκλωβίζονται στα στενά συνδικαλιστικά τους όρια. Στους Δικηγορικούς Συλλόγους ανήκει η υπεράσπιση των αρχών του Κράτους δικαίου, η διασφάλιση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, η άσκηση παρεμβάσεων για ζητήματα εθνικού, κοινωνικού, πολιτισμικού και οικονομικού ενδιαφέροντος . Οι δικηγορικοί σύλλογοι  αναγνωρίζονται ως σύμβουλοι της πολιτείας και συμμετέχουν υποχρεωτικά στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές.

Και για να γίνω πιο πρακτική η μεν Ολομέλεια έχει επιδείξει ευαισθησία σε εθνικά θέματα, και ενδεικτικά αναφέρω στην έμπρακτη αντίδραση στην  κράτηση των ελλήνων αξιωματικών στην Τουρκία, τη διοργάνωση εκδηλώσεων εθνικού περιεχομένου στην Ορεστιάδα, στο Καστελόριζο στο Άστρος Κυνουρίας.

Σε τοπικό  επίπεδο ο δικηγορικός σύλλογος παρεμβαίνει σε θέματα που απασχολούν την τοπική κοινωνία συνδράμοντας στην επίλυσή τους είτε μόνος είτε σε συνεργασία με άλλους φορείς. Ενδεικτικά αναφέρω την παρέμβασή μας στο θέμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, την παρέμβασή μας σε θέματα συνταγματικότητας νομοθετημάτων, την άμεση ενίσχυση με υγειονομικό υλικό στην αρχή της πανδημίας του Νοσοκομείου Λάρισας, την οικονομική ενίσχυση σεισμοπλήκτων και πυροπλήκτων, τη συμμετοχή μας σε διάφορες επιτροπές επίλυσης προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας , στη λειτουργία του ΙΝΚΑΔΙΛ για επιμόρφωση επιστημόνων, τη διοργάνωση εκδηλώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Εμείς θέλουμε ένα δικηγορικό σύλλογο ανοιχτό στην κοινωνία με πολλαπλές δράσεις και πάντα τηρώντας ευλαβικά τον Κώδικα Δικηγόρων

Κάνοντας τον απολογισμό αυτής της διαδρομή σου στη μάχιμη δικηγορία και την συστηματική σου ενασχόληση με τα κοινά του ΔΣΛ τι μένει; Ποιο ήταν το τίμημα; Ποιο το μεγάλο κέρδος;

Διανύω ακόμη την περίοδο της ενεργούς δικηγορίας και του συνδικαλισμού.  Ως εκ τούτου δεν έφτασε ακόμη η στιγμή του προσωπικού απολογισμού. Στη μακρόχρονη διαδρομή μου και στα δύο έχω αποκτήσει μεγάλη εμπειρία.

Όλα έχουν το τίμημά τους, αλλά και την επιβράβευσή τους. Όταν αγαπάς κάτι και το υπηρετείς με ζήλο δεν σκέφτεσαι αν υπάρχει τίμημα ή κέρδος. Απλά το υπηρετείς, το σέβεσαι και προσπαθείς καθημερινά για  το καλύτερο.