Νίκος Δανιήλ: Ο Λαρισαίος που από το City του Λονδίνου βρέθηκε στο Υπουργείο Τουρισμού

Ο Λαρισαίος Νίκος Δανιήλ ξεκίνησε τις σπουδές του ως μηχανικός παραγωγής στην Αγγλία αλλά η HSBC στο City του Λονδίνου τον κάλεσε για να εφαρμόσει στα χρηματοοικονομικά ένα μοντέλο που ανακάλυψε κατά τη διατριβή του στη μόλυνση των υδάτων. Η καριέρα του στον διεθνή τραπεζικό οίκο πάνω σε νησίδες σταθερότητας που μπορούν να εντοπίσουν και να προβλέψουν το χάος των χρηματοοικονομικών αγορών, στάθηκε η αφορμή να κληθεί να αναλάβει στην Ελλάδα το πρώτο Τμήμα Παραγώγων όταν η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να επιτρέπει τη διενέργεια πράξεων παραγώγων προϊόντων στο Ελληνικό Χρηματιστήριο.

Η πορεία της καριέρας του στην Ελλάδα περιλαμβάνει θέσεις ευθύνης στο Χρηματιστήριο Αθηνών και στη συνέχεια στην ομάδα διαχείρισης κινδύνου του Δημόσιου Χρέους κατά την περίοδο των μνημονίων. Σήμερα, είναι ειδικός σύμβουλος υπουργού Τουρισμού σε θέματα τουριστικής οικονομίας.

Συνέντευξη στην Εύη Μποτραροπούλου

Ο Νίκος Δανιήλ μιλά στο onlarissa.gr για την πορεία της καριέρας του, για την κρίση του Ελληνικού Χρηματιστηρίου, για την κρίση χρέους που οδήγησε στην Ελλάδα των μνημονίων, για το νέο στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου Τουρισμού. Αναλύει τις επιδόσεις του ελληνικού τουριστικού προϊόντος κατά τη διάρκεια της πανδημίας και εξηγεί πως η Θεσσαλία μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό τουριστικό brand name.

…

Ξεκίνησες τις σπουδές σου στην Αγγλία ως μηχανικός παραγωγής, η διατριβή σου είχε αντικείμενο τη μόλυνση των υδάτων… πως έφτασες να δουλεύεις στον χρηματοοικονομικό τομέα στο City του Λονδίνου;

Ήθελα πάντα να σπουδάσω στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Αγγλία… Το πτυχίο μου είναι μηχανικός παραγωγής από το Brunel University· μετά έκανα ένα master of science ως χημικός μηχανικός στο King College του University of London και τέλος προχώρησα στην εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στη μόλυνση των υδάτων στο UCL.

Κατά την εκπόνηση της διατριβής, διαπίστωσα ότι μια εξελιγμένη στατιστική θεωρία που εφαρμοζόταν για την παραγωγή μοντέλων προσομοίωσης της μόλυνσης του ύδατος μπορούσε να εφαρμοστεί και για προγνωστικά μοντέλα των τιμών του βάμβακος στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Αυτό το μοντέλο προσέλκυσε το ενδιαφέρον μου ώστε να ασχοληθώ με τα πλέον ενδιαφέροντα προγνωστικά μοντέλα για τις τιμές ομολόγων, συναλλαγών και εμπορευμάτων στον διεθνή τραπεζικό οίκο της HSBC στο City του Λονδίνου.

Πως ένα μοντέλο προσομοίωσης της μόλυνσης του ύδατος μπορεί να έχει εφαρμογή σε έναν τραπεζικό οίκο;

Ο λόγος που επέλεξα το θέμα του διδακτορικού μου ήταν μια φωτογραφία… Είδα κάποια στιγμή μια φωτογραφία που απεικόνιζε με τόση φυσικότητα κάποια νησίδα που δημιουργούν σωματίδια που προκαλούν τη μόλυνση του νερού. Αργότερα, έμαθα ότι τη φωτογραφία αυτή την παρήγαγε ένα λογισμικό…

Εντυπωσιάστηκα με το πόσο ακριβής ήταν η αποτύπωση του τρόπου που μας παρουσιάζεται η φύση και άρχισα να σκαλίζω για να βρω πως θα μπορούσα και γω να γράψω ένα τέτοιο λογισμικό, που να δημιουργεί αντίστοιχης πιστότητας φωτογραφίες. Ως γνωστό ένα λογισμικό αποτελείται από λογικές προτάσεις και αν δημιουργούσα και γω παρόμοιο κώδικα που αποτυπώνει τόσο πιστά τη φύση, θα μπορούσα να μάθω πως λειτουργεί η φύση!

Θα έλεγα πως η επιλογή μου για την εκπόνηση της διατριβής προήλθε από την αισθητική μου διάσταση… από έναν ρομαντισμό να μάθω πως λειτουργεί η φύση…

Μετά από πολύ μελέτη κατάλαβα, ότι η φύση αρέσκεται να επαναλαμβάνει τον εαυτό της ακολουθώντας ορισμένους κανόνες συμμετρίας (fractals), αλλά πολύ συχνά ένα τυχαίο (random) γεγονός εγκλείεται σ΄ αυτή τη διαδικασία και δημιουργεί νέα μοτίβα τα οποία και τελικά δίνουν και τις εικόνες που παρατηρούμε. Αυτό αποτελεί και χαρακτηριστικό συνθέτων συστημάτων (complex systems) τα οποία όταν διέπονται από μία χαώδη συμπεριφορά μπορεί να παρουσιάσουν νησίδες σταθερότητας (strange attractors) που μπορεί να περιγραφούν με τους ίδιους κανόνες της στατιστικής συμμετρίας (fractals).

Στη HSBC του Λονδίνου κλήθηκα να κάνω αυτό ακριβώς. Να πάρω τις τιμές από το χάος των αγορών και προσπαθώ να εντοπίσω, αν υπάρχουν, νησίδες σταθερότητας οι οποίες θα μπορούσαν να είναι έτσι προβλέψιμες.

Οι προβλέψεις αυτές είχαν ιδιαίτερη σημασία για μια ορισμένη κατηγορία μοχλευμένων τραπεζικών προϊόντων, αυτή των παραγώγων, όπου η μικρότερη διακύμανση μπορεί να προκαλέσει τεράστια κέρδη ή ζημίες σε ένα χαρτοφυλάκιο. Έτσι μπήκα στο χώρο της διαχείρισης  κινδύνου χαρτοφυλακίου παραγώγων.

Πως αποφάσισες να επιστρέψεις στην Ελλάδα;

Την περίοδο εκείνη, το 1993, η Τράπεζα της Ελλάδος επέτρεψε τη διενέργεια πράξεων παραγώγων προϊόντων και έτσι η HSBC της Αθήνας με κάλεσε να διευθύνω το πρώτο τμήμα παραγώγων στην Ελλάδα επί μία τετραετία.

Θεωρητικά υπήρχε στο πίσω μέρος του μυαλού μου να επιστρέψω κάποια στιγμή στην Ελλάδα, αλλά τη συγκεκριμένη στιγμή αν δεν υπήρχε μια τόσο ελκυστική πρόταση θα συνέχιζα την καριέρα μου στο Λονδίνο.

Πόσο έτοιμη ήταν η Ελλάδα να μπει στην αγορά παραγώγων εκείνη την περίοδο; Πώς θα σχολίαζες την κρίση του Ελληνικού Χρηματιστηρίου από τη θέση του διευθυντή Μάρκετινγκ που ανέλαβες;

Θα έλεγα ότι η συγκεκριμένη αγορά είχε κάποιες «παιδικές ασθένειες», οι οποίες όμως ξεπεράστηκαν στην πορεία και πλέον τα προϊόντα αυτά είναι στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Με πρόταση του Προέδρου του Χρηματιστηρίου Αθηνών, ανέλαβα τη θέση του διευθυντή Μάρκετινγκ του Χρηματιστηρίου. Από τη θέση αυτή, με την ομάδα μου εξετάσαμε τη γενεσιουργό αιτία της κρίσης που είχε προηγηθεί στο Ελληνικό Χρηματιστήριο. Διαπιστώσαμε την έλλειψη εκπαίδευσης και ενημέρωσης των μικρών Ελλήνων επενδυτών καθ΄ όλη τη διάρκεια της κρίσης. Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας, διενεργήσαμε μια τεράστια καμπάνια  επιμορφωτικών σεμιναρίων ανά την Ελλάδα για να καλύψουμε αυτές τις παθογένειες.

Επιπλέον, από τη θέση αυτή οργανώσαμε συνέδρια των κορυφαίων αναλυτών μετοχών στην Ευρώπη με σκοπό την προώθηση των μετοχών του Ελληνικού Χρηματιστηρίου. Όλη αυτή η καμπάνια δημιούργησε μια μεγάλη εισροή επενδυτικών κεφαλαίων του εξωτερικού προς το ελληνικό χρηματιστήριο.

Μετά την κρίση του Χρηματιστηρίου, βρέθηκες σε θέση ευθύνης κατά την διαχείριση της κρίσης χρέους…

Είχε ήδη ξεκινήσει η κρίση και το 2010 βρέθηκα στο νευραλγικό πόστο της διαχείρισης κινδύνου του Δημόσιου Χρέους. Έλαβα μέρος στην ομάδα εργασίας που κατηύθυνε την περικοπή των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου για την αναδιοργάνωση του δημόσιου χρέους ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο.

Από τη θέση αυτή με κάλεσε το «Ποτάμι» για τη διαμόρφωση του οικονομικού προγράμματος του κόμματος και της αντιπολιτευτικής στρατηγικής επί όλων των οικονομικών νομοσχεδίων.

Πώς θα σχολίαζες σήμερα την περίοδο της ελληνικής Κρίσης Χρέους;

Όταν διαπιστώθηκε το πραγματικό έλλειμα, υπήρξε καταιγισμός υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από τους διεθνείς οίκους που οδήγησε στον αποκλεισμό της χώρας από τον δανεισμό των διεθνών αγορών με αποτέλεσμα να ξεκινήσει η διαδικασία των μνημονίων. Από τη στιγμή εκείνη, οι εξελίξεις ήταν νομοτελειακές· δεν υπήρχαν περιθώρια χειρισμών.

Βέβαια, είναι αλήθεια ότι οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους ελληνικά ομόλογα… Όμως, αν γινόταν υποτίμηση αυτών των ομολόγων υπήρχε τεράστια πιθανότητα συστημικού κινδύνου για όλο το ευρωπαϊκό σύστημα. Το πρόβλημα πλέον κινδύνευε να γίνει ευρωπαϊκό, δεν ήταν μόνο ελληνικό. Οπότε και επιλέχθηκε η λύση να περιοριστεί η έκταση του ευρωπαϊκού σε ελληνικό. Έγινε κάτι αντίστοιχο με την θεραπεία του καρκίνου· απομονώνεις την προβληματική περιοχή και κάνεις ακτινοβολίες για να μην επεκταθεί η ασθένεια στις γύρω περιοχές. Τα μνημόνια ήταν η «ακτινοβολία» στην οποία προχώρησε η Ευρώπη για να θεραπεύσει το πρόβλημα της κρίσης του ελληνικού χρέους. Έτσι, δεν υπήρξε χαραμάδα διαφορετικών χειρισμών…

Κατά τη διάρκεια των μνημονίων, σταματήσαμε όλες τις συναλλαγές ελληνικών ομολόγων και η υπηρεσία μας Διαχείρισης Κινδύνου διαχειριζόταν αποκλειστικά τα δάνεια ώστε να εξυπηρετούνται και να αποπληρώνονται τα τοκοχρεολύσια.

Θεωρείς ότι τα οικονομικά και πολιτικά στελέχη στην Ελλάδα αναβάθμισαν την εμπειρία τους μέσα από τη διαχείριση της Κρίσης Χρέους;

Υπήρξε μια οδυνηρή εμπειρία. Όταν δεν βλέπεις φως από πουθενά είναι οδυνηρό. Σιγά σιγά όμως με τη διαχείριση των όρων των μνημονίων μπορέσαμε και βγήκαμε ξανά στις χρηματαγορές. Ναι, είναι αλήθεια αναβαθμίσαμε την εμπειρία μας μέσα από την εμπειρία της κρίσης.

Υπήρξε μια ξεκάθαρη ανάκαμψη πριν την εμφάνιση της πανδημίας, κυρίως επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη. Επανήλθε η κατάσταση και δημιουργήθηκε ένα πιο σταθερό και ενθαρρυντικό πλαίσιο για επενδύσεις μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη ΝΔ με αποτέλεσμα τώρα τα ελληνικά ομόλογα να είναι σε καλύτερο spread από αυτά της Ιταλίας.

Μην ξεχνάμε ότι έχουμε μπροστά μας το Ταμείο Ανάκαμψης που είναι μια μεγάλη ευκαιρία, με την προϋπόθεση όμως να διαμορφωθεί η ελληνική οικονομία προς την παγκόσμια τάση της πράσινης οικονομίας.

Πλέον είσαι συνεργάτης στο Υπουργείο Τουρισμού…

Ναι, είμαι ειδικός σύμβουλος υπουργού Τουρισμού σε θέματα τουριστικής οικονομίας.

Έχει αλλάξει ο ελληνικός στρατηγικός τουριστικός σχεδιασμός;

Ναι, έχει αλλάξει. Δίνουμε έμφαση σε ποικίλες μορφές εναλλακτικού τουρισμού, όπως θαλάσσιο, ιατρικό, θρησκευτικό, γαστρονομικό, περιηγητικό κ.α.. Δεν εστιάζουμε μόνο στα ελληνικά νησιά, τη θάλασσα και τα αρχαιολογικά μνημεία που υπήρξαν επί δεκαετίες τα πλεονεκτικά στοιχεία πάνω στα οποία στηρίχθηκε η στρατηγική τουριστικής προβολής της Ελλάδας στο εξωτερικό.

Άλλωστε, η συσσώρευση τουριστών σε πολύ συγκεκριμένες ελληνικές περιοχές, όπως τα νησιά, απεδείχθη πολύ επιβαρυντική για το περιβάλλον. Πλέον, ακολουθώντας την παγκόσμια τάση της πράσινης οικονομίας, εφαρμόζουμε και στο πεδίο του τουρισμού οικονομικές στρατηγικές φιλικές προς το περιβάλλον και εστιάζουμε στην τουριστική διασπορά σε ολόκληρη την Ελλάδα με στόχο την ανάπτυξη θεματικού τουρισμού, ο οποίος παράλληλα θα αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της ευρύτερης περιφέρειας και της ηπειρωτικής Ελλάδας. Παράλληλα, η παγκόσμια τάση των τελευταίων ετών δείχνει ότι ο μαζικός τουρισμός σταδιακά φθίνει και η πανδημία επιτάχυνε κι άλλο αυτή την τάση.

Επίσης, η συνολική προσέγγιση στο σχεδιασμό της οικονομικής τουριστικής στρατηγικής γίνεται εξολοκλήρου με λογικές και τακτικές μάρκετινγκ.

Πανδημία και τουρισμός… Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε σήμερα; Έγιναν κάποιες «εκπτώσεις» στις κυβερνητικές επιλογές για το άνοιγμα του τουρισμού εν μέσω πανδημίας λόγω της οικονομικής πίεσης που έχει δημιουργηθεί στους συγκεκριμένους κλάδους και ευρύτερα στην ελληνική οικονομία;

Το αντίθετο. Η πρώτη προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι η υγεία των Ελλήνων πολιτών και η υγιής διαβίωση των τουριστών. Η Ελλάδα, άλλωστε, ήδη από το καλοκαίρι του 2020 αλλά και φέτος θεωρήθηκε ασφαλής τουριστικός προορισμός. Έχουμε τις μεγαλύτερες αφίξεις, αναλογικά, από όλες τις μεσογειακές χώρες.

Σε αυτό βέβαια, συνέβαλε δραματικά η τεράστια καμπάνια του υπουργού Τουρισμού, Χάρη Θεοχάρη, ο οποίος επισκέφτηκε όλες τις χώρες του πλανήτη που μας ενδιαφέρουν τουριστικά, από το Μεξικό μέχρι τη Σαουδική Αραβία. Απόδειξη αποτελεί η περίπτωση της Πολωνίας· οι επιτυχείς συνομιλίες του υπουργού με τοπικούς φορείς και τουριστικούς οργανισμούς είχαν σαν αποτέλεσμα η Πολωνία φέτος να είναι η 3^η χώρα σε αφίξεις στην Ελλάδα φέτος.

Προς το παρόν, τα στοιχεία που έχουμε στα χέρια καθώς εξελίσσεται η θερινή τουριστική σεζόν δείχνουν ότι έχουμε ήδη ξεπεράσει σε αφίξεις το 2020 και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πρώτο τρίμηνο του 2020 δεν υπήρχε πανδημία.

Οι δημοφιλείς προορισμοί για φέτος είναι η Σαντορίνη, τα Χανιά, η Μύκονος και η Κως, στους οποίους τα νούμερα πληρότητας φτάνουν τα επίπεδα του ΄19.

Η Θεσσαλία μπορεί να αποτελέσει ένα ελκυστικό τουριστικό προϊόν;

Σαφέστατα μπορεί να έχει τεράστια επιτυχία στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως για παράδειγμα στον αγροτικό, τον θαλάσσιο, τον γαστρονομικό, τον θρησκευτικό και ορεινό.

Εμείς στο υπουργείο, σε τακτά χρονικά διαστήματα έχουμε συναντήσεις στο Περιφερειακό Συμβούλιο Τουρισμού όπου αφουγκραζόμαστε και καταγράφουμε τις προοπτικές ανάπτυξης θεματικού τουρισμού στις περιφέρειες κατά την ανάπτυξη του εθνικού στρατηγικού τουριστικού σχεδιασμού. Κάθε περιφέρεια βέβαια, μπορεί και είναι καλό να εκπονεί τις δικές τις καμπάνιες τουριστικής προβολής.

Ως προς τη Θεσσαλία, θα πρέπει πρώτα να αποτυπωθεί η λέξη «Θεσσαλία» στον μέσο τουρίστα, να δημιουργηθεί δηλαδή ένα ξεκάθαρο και δυνατό brand name, και μετά να ακολουθήσει ο σχεδιασμός στρατηγικής που θα εστιάσει σε επιμέρους τοπικές και εναλλακτικές μορφές τουρισμού.

Προσωπικά, πιστεύω ιδιαιτέρως στον αγροτοδιατροφικό τουρισμό και εννοώ τις φάρμες που θα έχουν και εγκαταστάσεις διαμονής, ώστε να τις επισκέπτονται ξένοι τουρίστες και να συμμετέχουν στη διαδικασία παραγωγής του κρασιού ή του τυριού για παράδειγμα. Τέτοια projects έχουν ξεκινήσει ήδη στην Πελοπόννησο… Παράλληλα, μπορούμε να επενδύσουμε σε φάρμες με ζώα, με άλογα, να γίνουν φάρμες ιππασίας. Ακόμη και μεγάλες εγκαταστάσεις με γήπεδα γκολφ θα μπορούσαν να γίνουν στη Θεσσαλία… είναι κρίμα να μιλάμε μόνο για το Costa Navarino στην Πελοπόννησο…

Ένα μεγάλο θέμα όμως, παραμένει η έλλειψη αεροδρομίων. Ολόκληρη η Θεσσαλία εξυπηρετείται μόνο από το αεροδρόμιο της Αγχιάλου…

Η Λάρισα; Πώς τη βλέπεις, τουριστικά και μη;

Η Λάρισα με τη γεωγραφική θέση που έχει και με τα αρχαιολογικά μνημεία της και δη το Αρχαίο Θέατρο μπορεί να αποτελέσει έναν πόλο έλξης αντίστοιχο της Επιδαύρου.

Επίσης, τα τελευταία χρόνια η πόλη έχει αρχίσει να αποκτά όνομα στις υπηρεσίες ιατρικής αποκατάστασης και ευρύτερα στον τομέα των θεραπευτηρίων και εν γένει του ιατρικού τουρισμού στον οποίο θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα.

Τώρα, η Λάρισα εν γένει ως πόλη έχει μια δυναμική και πολλές δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης. Είναι μια πόλη καθόλα φιλική προς τον πολίτη.

Σε συναρπάζει εξίσου το πεδίο του τουρισμού με τα χρηματοοικονομικά;

Με συναρπάζει και με γοητεύει έντονα. Νιώθω εκτόνωση γιατί ξέρω ανά πάσα στιγμή τους παλμούς του ελληνικού τουρισμού… είναι σαν να μετράς τους σφυγμούς στον ανθρώπινο σώμα. Επίσης, βλέπω μια τεράστια επιστημονική προοπτική με νέους κλάδους, πέραν του μάρκετινγκ, να εδραιώνονται όπως αυτός της τουριστικής οικονομίας που ασχολούμαι εγώ, το τουριστικό δίκαιο και πολλά άλλα.

Παράλληλα, χρησιμοποιώ έντονα το μαθηματικό υπόβαθρο και την εμπειρία μου στην δημιουργία προγνωστικών μοντέλων για τον Τουρισμό και μ΄ αρέσει πολύ που τα αξιοποιώ σε ένα νέο πεδίο.

Σε γεμίζει να ξέρεις ότι η ελληνική οικονομία εξαρτάται από τα αποτελέσματα που θα δώσεις εσύ…