Η οργή των διαδηλωτών στη Ρωσία και τα… πιγκάλ του Πούτιν

Ηταν οι μεγαλύτερες απαγορευμένες από τις Αρχές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που έχουν πραγματοποιηθεί στη Ρωσία τα τελευταία είκοσι χρόνια. Και οδήγησαν στον μεγαλύτερο αριθμό συλλήψεων, στη διάρκεια διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης, που έχει καταγραφεί στην ιστορία της σύγχρονης Ρωσίας. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν το Σάββατο στους δρόμους της Μόσχας, της Αγίας Πετρούπολης και ακόμη 112 πόλεων της Ρωσίας απαιτώντας να αφεθεί ελεύθερος ο Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος συνελήφθη στις 17 Ιανουαρίου κατά την επιστροφή του από τη Γερμανία, πέντε μήνες μετά τη δηλητηρίασή του με νευροτοξικό παράγοντα της ομάδας Νόβιτσοκ στη Σιβηρία. Στα συνήθη συνθήματα -«Ελευθερία!», «Πούτιν κλέφτη!» – προστέθηκαν αυτή τη φορά και νέα, σχετιζόμενα με το δίωρο βίντεο «Ενα παλάτι για τον Πούτιν», που έχει ήδη συγκεντρώσει περισσότερα από 70 εκατομμύρια views στο ΥουTube. Κάνοντας συχνά αυτό που ΕΕ και ΗΠΑ κατήγγειλαν ως «δυσανάλογη χρήση βίας», η αστυνομία προχώρησε σύμφωνα με τη ΜΚΟ OVD Info σε τουλάχιστον 3.324 συλλήψεις, εκ των οποίων οι 1.320 στη Μόσχα και οι 490 στην Αγία Πετρούπολη.

Κάπου 20.000 υπολόγισε το Γαλλικό Πρακτορείο τους διαδηλωτές στη Μόσχα (και άλλους τόσους στην Αγία Πετρούπολη), 40.000 τους εκτίμησε το πρακτορείο Reuters, μεταξύ 18.000 και 35.000 τους λογάριασαν ανεξάρτητες, εξειδικευμένες ΜΚΟ. Δεν ήταν η λαοθάλασσα στην οποία ήλπιζε η αντιπολίτευση, ήταν όμως μία σημαντική κινητοποίηση δεδομένων των προσπαθειών που έκαναν οι Αρχές ώστε να αποθαρρύνουν τους διαδηλωτές, και οι οποίες ξεπέρασαν κατά πολύ τις συνήθεις προληπτικές συλλήψεις ηγετών της αντιπολίτευσης: λογοκρισία στα σόσιαλ μίντια, απειλές αποπομπής των φοιτητών που θα συμμετείχαν, ημέρες υποχρεωτικών μαθημάτων στα σχολεία, προειδοποιήσεις στους γονείς, επισκέψεις της αστυνομίας σε απλούς πολίτες…

Τι έκανε αίσθηση

Τρία πράγματα έκαναν ιδιαίτερη αίσθηση στον ανταποκριτή της Le Monde στη Μόσχα, τον Μπενουά Αμόν. Το πρώτο, ήταν τα νέα όπλα που προσέφερε στους υποστηρικτές του Ναβάλνι το δίωρο βίντεο που κυκλοφόρησε η ομάδα του την περασμένη εβδομάδα, με λεπτομέρειες για το «παλάτι» του 1,3 δισ. ευρώ που φέρεται να έχτισαν για τον Πούτιν στη νότια ακτή της Μαύρης Θάλασσας, θέλοντας να τον ευχαριστήσουν, «οι φίλοι του που έλαβαν από αυτόν το δικαίωμα να κλέψουν ό,τι ήθελαν στη Ρωσία»: διαδηλωτές εθεάθηκαν να κραδαίνουν πιγκάλ, ταπεινές βερσιόν εκείνων που φέρεται να παρήγγειλε το Κρεμλίνο από την Ιταλία αντί 700 ευρώ το κομμάτι. Το δεύτερο, ήταν ο ασταμάτητος ήχος από κόρνες που συνόδευσε τη διαδήλωση σε ένδειξη υποστήριξης: συνήθως, οι συγκεντρώσεις της αντιπολίτευσης πραγματοποιούνται εν μέσω σχετικής αδιαφορίας περαστικών και αυτοκινητιστών. Εντύπωση του έκανε όμως και ο βίαιος τρόπος με τον οποίο αντιδρούσαν κάποιες φορές και οι ίδιοι οι διαδηλωτές στις συνήθεις αστυνομικές αυθαιρεσίες: κάποιοι μίλησαν για αντιδράσεις, όσο και περιορισμένες, αποκαλυπτικές της απόγνωσης και της οργής που νοιώθει ένα κομμάτι της αντιπολίτευσης, μέσα σε ένα κλίμα κοινωνικού και πολιτικού μαρασμού. H Novaïa Gazeta, από την πλευρά της, δημοσίευσε μαρτυρίες νέων στους οποίους άγνωστοι πρότειναν χρήματα ώστε να προχωρήσουν σε βίαιες προκλήσεις.

Η αντιπολίτευση εννοεί σε κάθε περίπτωση να διατηρήσει την πίεση, τουλάχιστον μέχρι την ακροαματική διαδικασία η οποία θα κρίνει την τύχη του Αλεξέι Ναβάλνι: μία νέα διαδήλωση έχει προγραμματιστεί για το ερχόμενο Σάββατο, χωρίς φυσικά τους στενότερους συνεργάτες του, που καταδικάστηκαν σε ποινές δεκαήμερης φυλάκισης επειδή διοργάνωσαν τις κινητοποιήσεις του Σαββάτου, αλλά πιθανότατα με τη συμμετοχή της συζύγου του, η οποία προσήχθη προχθές από την αστυνομία στη Μόσχα, αφέθηκε εντούτοις ελεύθερη έπειτα από λίγες ώρες. Το πιθανότερο είναι βέβαια πως οι διαδηλωτές δεν θα επιτύχουν τον σκοπό τους, την απελευθέρωση του Ναβάλνι – ο υπ’ αριθμόν 1 εχθρός του Πούτιν έχει τεθεί προσωρινά υπό κράτηση αλλά βρίσκεται στο στόχαστρο πολλαπλών διώξεων. Οπως έγραψε στο Facebook ο πρώην σύμβουλος του ρώσου προέδρου, Γκλεμπ Παβλόφσκι, «ο μόνος λογικός στόχος των διαδηλώσεων είναι να τους εμποδίσουν να τον σκοτώσουν. Αν περιμένουν περισσότερα, ονειροπολούν».