Αποκωδικοποιώντας την τέχνη του Οβάλ Γραφείου

Αν η πολιτική είναι τέχνη, τότε οι θιασώτες της γνωρίζουν καλά ότι μεγαλύτερη δύναμη έχουν πολλές φορές τα μηνύματα που μεταδίδονται με έμμεσο τρόπο και μάλιστα δια της εικόνας, πολλώ δε μάλλον όταν η εικόνα αυτή προέρχεται από τον κόσμο των εικαστικών. Και αν ο 46ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν, εν πρώτοις δεσμεύτηκε από βήματος ότι θα κυβερνήσει με οδηγό του τις αρχές της ενότητας, της ισότητας και της διαφάνειας, οι συνεργάτες του στις πέντε μόλις ώρες που είχαν στη διάθεσή τους για να διαμορφώσουν το Οβάλ Γραφείο ώστε να υποδεχθεί τον νέο του ένοικο, φρόντισαν να κάνουν τις αλλαγές έργων τέχνης που θα λειτουργούσαν προς επίρρωση των λόγων του προέδρου, αλλά και θα υπενθυμίζουν διαρκώς τις δεσμεύσεις του προς την αμερικανική, αλλά και την παγκόσμια κοινότητα.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι η πρώτη κίνηση των συνεργατών του νέου προέδρου ήταν να απομακρύνουν το πορτρέτο του Αντριου Τζάκσον – του 7ου προέδρου των ΗΠΑ, που θεωρείται αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, τόσο λόγω των απόψεών του περί δουλείας όσο και επειδή εκδίωξε πολλές φυλές αυτόχθονων – και να το αντικαταστήσουν με ένα πορτρέτο του εκ των πατέρων του αμερικανικού έθνους (του μοναδικού του οποίου η υπογραφή υπάρχει και στα τέσσερα έγγραφα που σφράγισαν τη μετατροπή των τότε βρετανικών αποικιών σε νεοσύστατο κράτος, τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, τις συνθήκες με Αγγλους και Γάλλους και το πρώτο Σύνταγμα των ΗΠΑ) και εφευρέτη Βενιαμίν Φραγκλίνου. Πλάι του έχει τοποθετηθεί υλικό προερχόμενο από την επιφάνεια της σελήνης, συνδυασμός που ερμηνεύεται ως ένδειξη σεβασμού του νέου προέδρου προς την επιστήμη, αλλά και ως υπενθύμιση των αμερικανικών επιτευγμάτων.

Η αλήθεια είναι πως το πορτρέτο του Φραγκλίνου – πρόκειται για έργο του 1875 που ανήκει στη συλλογή του μουσείου Σμιθσόνιαν – υπήρχε ήδη στον Λευκό Οίκο, αλλά τώρα μετακινήθηκε σε σαφώς πιο προβεβλημένη θέση δίπλα στο δρύινο προεδρικό γραφείο, το οποίο αποτελεί δωρεά της βασίλισσας της Αγγλίας Βικτωρίας το 1880. Θέση εντός του Οβάλ Γραφείου έχει και η προτομή της ηγετικής μορφής της καταπολέμησης του ρατσισμού, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ η οποία επίσης αποτελεί δάνειο του μουσείου προς τον Λευκό Οίκο τα τελευταία 20 χρόνια.

Οι δύο νέες προσθήκες από τις συλλογές του Σμιθσόνιαν προς το κέντρο αποφάσεων των ΗΠΑ είναι οι χάλκινες προτομές των Ρόμπερτ Φράνσις Κένεντι – ο οποίος ήταν καθολικός όπως και ο Μπάιντεν – και Ρόζας Παρκς. Η πρώτη φιλοτεχνήθηκε το 1968 μετά τη δολοφονία του υποψήφιου για την αμερικανική προεδρία και η δεύτερη, της θεωρούμενης ως μητέρας του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων, το 1990.

«Παραδοσιακά δανείζουμε έργα από τη συλλογή πορτρέτων του μουσείου στον Λευκό Οίκο, κατόπιν αιτήματος του  εκάστοτε προέδρου», λέει η Ντόροθι Μος, αναπληρώτρια διευθύντρια επιμελητικών υποθέσεων του Σμιθσόνιαν. «Αν και δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ποιους λόγους ο πρόεδρος επέλεξε τα συγκεκριμένα έργα, νομίζω το ότι στάθηκε σε μορφές όπως του Ρόμπερτ Φ. Κένεντι και της Ρόζας Παρκ αντικατοπτρίζουν τη δέσμευση που έχει αναλάβει η κυβέρνησή του για φυλετική ισότητα, διαμαρτυρία χωρίς βία και ανθεκτικότητα στην αντιμετώπιση της όποιας αντιξοότητας».

Ο Τζο Μπάιντεν πρόσθεσε επίσης μια προτομή του μεξικανο-αμερικανού ηγέτη του αγροτικού κινήματος Σίζαρ Τσάβεζ, την οποία και τοποθέτησε ανάμεσα σε μια σειρά οικογενειακών φωτογραφιών σε ένα τραπέζι πίσω από το γραφείο του. Η κίνηση αυτή έχει ήδη αντιμετωπιστεί από όσους σπεύδουν να μεταφράσουν τις επιλογές της ομάδας Μπάιντεν στη διακόσμηση του προεδρικού γραφείου ως χαρακτηριστική ένδειξη της στάσης που θα τηρήσει η κυβέρνηση απέναντι στη μετανάστευση. Γεγονός που φαίνεται να επιβεβαιώνεται καθώς ήδη από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του ο Μπάιντεν πρότεινε νομοθετική ρύθμιση που επιτρέπει στους αγρότες, οι οποίοι δεν διαθέτουν τα απαραίτητα έγγραφα, να υποβάλλουν αίτηση για άμεση παραχώρηση πράσινης κάρτας.

«Είμαστε χαρούμενοι που η προτομή τοποθετήθηκε εκεί», είπε στο CNN ο γιος του Σίζαρ Τσάβες, Πολ. «Εκφράζει τις ελπίδες και τις προσδοκίες μιας ολόκληρης κοινότητας που δαιμονοποιήθηκε και υποτιμήθηκε και ελπίζουμε ότι αυτή είναι η αρχή μιας νέας ημέρας στην οποία θα εκτιμηθεί η συνεισφορά όλων των Αμερικανών».

Στον απέναντι τοίχο δεσπόζει ένα πορτρέτο του Φραγκλίνου Ρούσβελτ – που επίσης ανέλαβε την εξουσία σε μια περίοδο εθνικής κρίσης – και πλαισιώνεται από εκείνα των Τζορτζ Ουάσιγκτον και  Αβραάμ Λίνκολν από τη μία πλευρά, και από Τόμας Τζέφερσον και Αλεξάντερ Χάμιλτον από την άλλη, ως χαρακτηριστικά παραδείγματα πολιτικών αντιπάλων με διαφορετικές απόψεις που είναι απαραίτητες για τη Δημοκρατία.

Παρόντες μέσω έργων τέχνης στο Οβάλ Γραφείο είναι πλέον και η πρώτη κυρία των ΗΠΑ, Ελινορ Ρούσβελτ, του γερουσιαστή και φιλέλληνα Ντάνιελ Γουέμπστερ, καθώς κι ένα γλυπτό έφιππου πολεμιστή της φυλής των Τσιρικάουα Απάτσι, που ανήκε παλιότερα στον Δημοκρατικό γερουσιαστή της Χαβάης, ήρωα πολέμου και πρώτο αμερικανο-ιάπωνα εκλεγμένο μέλος της Γερουσίας Ντάνιελ Ινούγε.